Ngải cứu là một loại thảo mộc được sử dụng thường xuyên trong đời sống của người Việt Nam. Ngoài để chế biến thức ăn, tác dụng của ngải cứu đối với sức khỏe cũng được ứng dụng trong y học cổ truyền.
Cây ngải cứu (Artemisia absinthium) là một loại thảo mộc được đánh giá cao vì mùi thơm đặc biệt, hương vị thảo mộc và các lợi ích sức khỏe. Mặc dù có nguồn gốc từ Châu Âu, nhưng nó phát triển trên nhiều vùng khí hậu khác nhau, bao gồm các vùng của Châu Á, Châu Phi, Nam Mỹ và Hoa Kỳ.
Nó có thân màu trắng hoặc bạc xanh mượt như nhung, lá màu xanh vàng và hoa hình củ có màu sáng hoặc vàng nhạt. Tất cả các bộ phận của cây đã được sử dụng trong thực hành y học cổ truyền hàng trăm năm.
Từ lâu đã được coi là một chất gây ảo giác và tiềm ẩn chất độc, cây ngải cứu đã bị cấm ở Hoa Kỳ trong gần một thế kỷ, từ năm 1912 cho đến năm 2007. Hiện nó đã có mặt hợp pháp ở Hoa Kỳ.
Cây ngải cứu thường được dùng dưới dạng chiết xuất hoặc trà. Dầu của nó được làm từ thân và lá của cây, trong một chiết xuất hoặc cồn thuốc có thể sử dụng toàn bộ cây. Người ta cũng ép ngải cứu tươi để lấy nước uống. Lá ngải cứu cũng có thể dùng để đun nước tắm hoặc xông lá ngải cứu.
Tác dụng của ngải cứu
Ngoài việc sử dụng trong absinthe và các loại rượu mạnh khác, ngải cứu còn có nhiều ứng dụng trong thực hành y học phương Đông, bao gồm cả y học cổ truyền Trung Quốc.
1. Có tác dụng làm dịu cơn đau
Cây ngải cứu từ lâu đã được tìm kiếm vì đặc tính giảm đau và chống viêm. Ví dụ, loại thảo mộc này có thể giúp giảm viêm xương khớp, một tình trạng đau do viêm khớp.
Trong một nghiên cứu kéo dài 4 tuần ở 90 người lớn bị thoái hóa khớp gối, bôi thuốc mỡ bôi da 3% ngải cứu 3 lần mỗi ngày đã giúp cải thiện cả mức độ đau và chức năng thể chất.
Cần lưu ý rằng bản thân cây ngải cứu không bao giờ được bôi trực tiếp lên da, vì các hợp chất của nó quá đậm đặc và có thể dẫn đến bỏng đau.
Hiện tại, vẫn chưa có đủ nghiên cứu để xác định liệu trà hoặc chiết xuất từ cây ngải cứu có làm giảm đau hay không.
2. Có tác dụng chống nhiễm ký sinh trùng
Cây ngải cứu đã được sử dụng để điều trị bệnh giun đường ruột từ thời Ai Cập cổ đại. Đặc tính chống lại ký sinh trùng này là do thujone. Tuy nhiên, bằng chứng cho ứng dụng cụ thể này phần lớn là giai thoại.
Đáng chú ý, các nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm chỉ ra rằng loại thảo mộc này có thể chống lại sán dây và các loại ký sinh trùng khác - mặc dù nghiên cứu này có thể không áp dụng cho con người.
Vì vậy, các nghiên cứu toàn diện hơn là cần thiết.
3. Có đặc tính chống oxy hóa
Ngoài thujone, một hợp chất khác của cây ngải cứu đáng chú ý là chamazulene. Nó hoạt động như một chất chống oxy hóa và tập trung nhiều nhất trong các loại tinh dầu của giai đoạn trước khi ra hoa của cây.
Các chất chống oxy hóa như chamazulene có thể chống lại stress oxy hóa trong cơ thể bạn, có liên quan đến ung thư, bệnh tim, Alzheimer và các bệnh khác.
Tuy nhiên, cần nghiên cứu thêm về các đặc tính của hợp chất này.
4. Có tác dụng chống viêm
Artemisinin, một hợp chất thực vật khác được tìm thấy trong cây ngải cứu, có thể giúp chống lại chứng viêm trong cơ thể bạn. Tình trạng viêm kéo dài có liên quan đến một số bệnh mãn tính.
Artemisinin được cho là có thể ức chế cytokine, là những protein do hệ thống miễn dịch của bạn tiết ra để thúc đẩy quá trình viêm.
Các nghiên cứu cho thấy rằng ngải cứu có thể giúp làm giảm bệnh Crohn, bệnh đặc trưng bởi tình trạng viêm niêm mạc của đường tiêu hóa. Các triệu chứng của nó có thể bao gồm tiêu chảy, mệt mỏi, đau quặn bụng và các vấn đề tiêu hóa khác.
Trong một nghiên cứu ở 40 người trưởng thành bị tình trạng này, những người dùng bổ sung 500 mg ngải cứu 3 lần mỗi ngày có ít triệu chứng hơn và giảm nhu cầu sử dụng steroid sau 8 tuần, so với những người ở nhóm dùng giả dược.
5. Tắm lá ngải cứu có tác dụng gì
Trong dân gian, người ta thường mấu nước lá ngải cứu, cho vào bồn tắm, nằm ngâm thân mình vào nước này. Tắm lá ngải cứu có tác dụng tẩy tế bào chết, làm mềm da và các vết chai, giúp máu lưu thông mạnh hơn, làm dịu các cơ đang bị đau và các chỗ bị sưng hay viêm.
Trẻ nhỏ bị rôm sảy, mẩn ngứa, có thể dùng ngải cứu xay nhuyễn cho vào nước tắm của trẻ bởi ngải cứu có đặc tính kháng viêm, diệt khuẩn.
6. Uống nước lá ngải cứu tươi có tốt không
Cách sử dụng đơn giản của ngải cứu là giã nhỏ và ép lấy nước tươi uống. Uống nước lá ngải cứu tươi có thể giúp giảm đau, cầm máu, giảm đau nhức xương khớp, bồi bổ sức khỏe. Đặc biệt, nước ngải cứu tươi còn giúp điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh.
Đối với tùy mục đích, bạn có thể giã nát lá ngải cứu để lấy nước cốt rồi trộn thêm 1 thìa mật ong cho dễ uống. Để điều hòa kinh nguyệt, bạn dùng 200gr lá ngải cứu đun với 500ml nước, chia nhỏ uống 3 lần/ngày trước kỳ kinh nguyệt.
Tác dụng phụ của ngải cứu
Những đối tượng dễ bị tổn thương và những người có một số điều kiện nhất định có thể cần tránh cây ngải cứu. Các điều kiện này bao gồm:
Phụ nữ có thai: Bạn không nên dùng ngải cứu nếu đang mang thai, vì nó có thể gây sẩy thai.
Phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ và trẻ nhỏ: Phụ nữ đang cho con bú và trẻ em nên tránh loại thảo mộc này do thiếu thông tin an toàn.
Người mắc bệnh động kinh: Thujone kích thích não bộ và được biết là gây ra các cơn co giật. Ngải cứu cũng có thể làm giảm hiệu quả của các loại thuốc chống co giật thông thường, chẳng hạn như gabapentin và primidone.
Người mắc bệnh tim: Dùng loại thảo mộc này với thuốc trị bệnh tim warfarin có thể gây chảy máu đường ruột.
Các vấn đề về thận: Ngải cứu là chất độc đối với thận và có thể làm tăng nguy cơ suy thận.
Dị ứng nhất định: Nếu bạn bị dị ứng với các thành viên thuộc họ Cúc, chẳng hạn như cỏ phấn hương và cúc vạn thọ, bạn cũng có thể phản ứng với cây ngải cứu, thuộc cùng họ thực vật.
Ngải cứu với liều lượng cao có thể gây rối loạn tiêu hóa, suy thận, buồn nôn, nôn mửa và co giật. Tuy nhiên, bạn sẽ không gặp phải những tác dụng phụ này nếu bạn đang dùng nó với liều lượng nhỏ, chẳng hạn như những tác dụng có trong trà.
Một lượng rất lớn thảo mộc này và các sản phẩm chứa thujone khác có thể gây tử vong, mặc dù liều lượng gây chết người của nó chưa được xác định.
Hơn nữa, nó có thể gây bỏng nếu bôi trực tiếp lên da của bạn. Nếu sử dụng nó tại chỗ, hãy nhớ chỉ sử dụng nó như một loại thuốc mỡ hoặc kem dưỡng da.
Cuối cùng, bạn không nên dùng ngải cứu thường xuyên trong hơn 4 tuần. Thời gian này được coi là dài hạn và tính an toàn lâu dài cũng như tác dụng phụ của loại thảo dược này vẫn chưa được biết rõ.
|
Nguồn tham khảo: What Is Wormwood, and How Is It Used? - đăng tải trên trang tin y tế Health Line. Xuất bản ngày 16/1/2020. |
