Sắt là một yếu tố vi lượng trong tạo máu, thiếu sắt gây thiếu máu, rối loạn các cơ quan khác tạo nên vòng luẩn quẩn sức khoẻ yếu, da xanh...
Theo các chuyên gia, bất cứ ai cũng cần bổ sung sắt hàng ngày.
PGS Đào Minh Tuấn cho biết về tác dụng của sắt
Sắt ở bà bầu còn thiếu
Sáng 3/11/2016 Hội thảo khoa học chuyên đề "Cập nhật dự phòng và điều trị thiếu sắt/thiếu máu do thiếu sắt” do Bệnh viện Phụ sản Trung ương tổ chức tại Hà Nội.
PGS TS Vũ Bá Quyết – Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho biết thiếu sắt ở phụ nữ mang thai là vấn đề sức khoẻ cộng đồng quan trọng tại nhiều quốc gia. Theo thống kê của WHO, 42% phụ nữ mang thai bị thiếu máu trên toàn thế giới, 90% trong số họ đến từ các nước đang phát triển.
WHO ước tính trong số 529.000 ca tử vong ở người mẹ trên toàn cầu mỗi năm, hơn 50% nguyên nhân do thiếu máu cả trực tiếp và gián tiếp. Điều tra của Viện dinh dưỡng quốc gia năm 2000 cho thấy 36,8% phụ nữ mang thai tại Việt Nam thiếu máu và 75% thiếu máu ở phụ nữ có thai là do thiếu sắt.
PGS Quyết cho biết hậu quả của thiếu sắt rất nặng nề. Bà mẹ thiếu máu dễ sảy thai, nhau bong non, tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong, chất lượng sinh nở và cho con bú thấp. Trẻ sinh ra bởi những người mẹ thiếu máu cũng dễ bị thiếu máu, nhẹ cân, sinh non tháng, suy thai, tăng khả năng bị các bệnh sơ sinh hơn so với bình thường.
Trẻ sơ sinh thiếu máu do thiếu sắt có thể gây ra ảnh hưởng lâu dài tới phát triển trí não và hậu quả của nó làm suy giảm khả năng học tập của trẻ do khiếm khuyết trong hình thành myelin do thiếu sắt. Con của những bà mẹ thiếu máu giai đoạn sớm thai kỳ có nguy cơ bệnh tim mạch cao hơn trẻ khác khi đến tuổi trưởng thành.
PGS Quyết cho biết nguyên nhân của thiếu máu, thiếu sắt ở phụ nữ mang thai là do nhu cầu sắt cần nhiều hơn để cung cấp cho thai nhi. Nhu cầu sắt tăng nhiều nhất ở quý 2 và quý 3 của thai kỳ, tăng lên 5 – 7 lần.
Do nhu cầu sắt phụ nữ mang thai tăng cao nhưng chế độ ăn khó đáp ứng đủ nên WHO khuyến cáo: Phụ nữ mang thai cần uống bổ sung sắt trong 6 tháng cuối của thai kỳ, ở vùng tỷ lệ thiếu máu của phụ nữ có thai trên 40% thì phải bổ sung tiếp tục 3 tháng sau khi sinh.
Tuy nhiên, PGS Quyết cho biết uống thuốc sắt ở phụ nữ không dễ dàng. Một số phụ nữ tự ý ngưng uống thuốc sắt vì tác dụng như táo bón, buồn nôn, tiêu chảy. Hơn nữa, phụ nữ có thai uống bổ sung sắt trong thời gian dài nên lựa chọn các sản phẩm không gây lắng đọng sắt ở tổ chức khi hấp thu thừa. PGS Quyết cho biết nên lựa chọn sắt III dạng phức hợp dễ hấp thu hơn là dạng sắt sunfat.
Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
PGS TS Đào Minh Tuấn – Trưởng khoa Hô hấp, Bệnh viện Nhi trung ương, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu sức khoẻ trẻ em cho biết, người dân còn thơ ơ với việc bổ sung sắt, nhất là với trẻ em. Sắt đối với trẻ vô cùng quan trọng.
PGS Tuấn cho biết ông gặp khá nhiều trẻ thường xuyên bị nhiễm khuẩn, viêm nhiễm như viêm mũi, viêm họng. Khi tìm ra thủ phạm là thiếu sắt, nhiều cha mẹ rất bất ngờ. Sắt chưa được coi là vi lượng cần thiết. Sắt dễ hấp thu nhưng cũng dễ đào thải và với bất cứ ai. PGS Tuấn cho rằng cần nhớ 3 thứ cực kỳ quan trọng đó là vitamin A, sắt và I ot.
Sắt trong cơ thể chủ yếu ở 3 dạng Hemoglobin, ferritin và Myoglobin. Khi thiếu sắt gây hậu quả lớn nhất là thiếu máu. Tuy nhiên, thiếu sắt còn là nguyên nhân của hàng loạt thương tổn ở các cơ quan khác như tiêu hoá như rối loạn hấp thụ, rối loạn chức năng, thần kinh giảm phản xạ, suy yếu tinh thần, tư duy, giảm tập trung, rối loạn dẫn truyền thần kinh.
Thiếu sắt còn ảnh hưởng tới miễn dịch làm suy giảm đề kháng, tăng cường nguy cơ nhiễm khuẩn, sa sút nồng độ, enzyme và các globumin miễn dịch.
Thiếu sắt còn ảnh hưởng tới các enzym trong cơ, ảnh hưởng đến việc vận động như giảm vận động, hệ thống cơ vân suy yếu và tăng nguy cơ ngộ độc nhất là ngộ độc chì.
Nhu cầu sử dụng sắt ở trẻ em, PGS Tuấn cho biết WHO khuyến cáo trẻ em nên được bổ sung sắt hàng ngày từ 6 tháng tuổi đến 12 tháng tuổi ở những vùng tỷ lệ thiếu máu cao. Với trẻ sinh non nên bổ sung sắt hàng ngày từ 2 đến 24 tháng tuổi.
