Bọ xít, dơi, chuột đồng là những loài hôi hám, bẩn thỉu, nhiều người nghĩ không ăn được, không ngờ là đặc sản nổi tiếng thơm ngon.
1. Bọ xít
Nhắc tới bọ xít, chắc hẳn ai cũng nghĩ tới đó là loài côn trùng hôi hám, dịch mà chúng tiết ra dễ gây bỏng, rát nếu tiếp xúc với vùng da mỏng của cơ thể con người.
Thế nhưng, ở Sơn La, bọ xít là đặc sản được bán với giá lên tới 450.000 đồng/kg, không phải ai cũng có cơ hội được thưởng thức.
Theo người dân ở địa phương, bọ xít này sống trên cây nhãn. Khoảng tháng 5 đến tháng 7 hàng năm là mùa bọ xít, vị của nó rất đặc biệt, vừa bùi vừa béo lại cay cay như bạc hà nên là món nhậu được yêu thích.
Bọ xít non là ngon nhất vì chúng béo múp và chưa mọc ra cánh cứng. Khi các loại cây nhãn, vải ra chồi non và ra hoa, cũng là mùa sinh sản của bọ xít. Đến mùa, người dân cầm trên tay những chiếc xô, cái chậu cùng nhau lên vườn nhãn bắt những con bọ xít non về chế biến thành các món ăn khoái khẩu như: bọ xít rang lá chanh, bọ xít xào măng chua...
2. Chuột đồng
Chuột đồng được biết đến là loài hôi hám, bẩn thỉu, phá hoại mùa màng, ai gặp cũng xua đuổi. Thế nhưng ở nhiều nơi, đặc biệt là vùng La Chí (Hà Giang), thịt chuột lại là món ăn đặc sản không thể thiếu trong đời sống hàng ngày.
Người dân La Chí cho biết mùa săn chuột diễn ra vào tháng 2, tháng 3 hoặc tháng 8, tháng 9 âm lịch - tháng thu hoạch lúa. Mùa lúa chín là lúc con chuột có nguồn thức ăn dồi dào, con nào con nấy béo tròn. Lúc đó, người dân nơi đây ra đồng đều mang theo bẫy để bắt chuột. Mùa lúa qua, chuột vào rừng để tìm kiếm thức ăn. Khi đó, những người đàn ông La Chí lại vào rừng đặt bẫy. Thường họ đào hang ở rừng vầu, rừng tre để bắt chuột.
Sau khi bắt về, những con chuột đã được mổ sạch sẽ sẽ được mang chế biến thành các món như hấp, luộc, nướng..., con nào con nấy bốc mùi thơm phưng phức. Trong bất cứ lễ cúng gì, từ cúng tổ tiên, cúng lúa mới, cúng xuống đồng, cúng hồn cây lúa, cúng rừng, cúng núi, cúng sông suối, hoặc lễ cúng bắt ma, lập bàn thờ, thậm chí cả lễ cưới, món thịt chuột đều là thứ không thể thiếu được.
3. Con dơi
Dơi là loài có hình thù xấu xí, đáng sợ, nhưng lại được xem là đặc sản của người miền Tây, đặc biệt là ở Đồng Nai. Có nhiều loại dơi nhưng người dân nơi đây chỉ sử dụng hai loại dơi chính là dơi sen và dơi quạ để chế biến món ăn.
Từ dơi, người dân chế biến thành nhiều món ngon như hấp, xào, nướng chao, nướng than tàu, nấu cháo... nhưng món dơi xào lăn vẫn ngon hơn cả.
Bắt dơi không phải việc đơn giản vì nếu không cẩn thận sẽ bị chúng cắn chảy máu tay. Ban ngày, người ta thường tìm đến những hang động hay trần nhà tối để bắt dơi. Thậm chí, trẻ con còn có thể tìm và bắt dơi muỗi trú ẩn trong đọt chuối non, nhưng loại dơi này sẽ không được dùng để chế biến món ăn vì thịt không ngon.
Dơi bắt về được cắt tiết, làm thịt sạch sẽ. Nếu không biết cách làm, thịt dơi sẽ mất hương thơm và vị ngọt đặc trưng. Khi làm thịt dơi phải nhớ không được rửa nước. Người làm bếp có kinh nghiệm chỉ cần nắm cánh dơi, lột da, rồi ngắt phía sau rút hết ruột. Theo kinh nghiệm của người dân, dơi càng hôi thì thịt càng đậm đà.
