Loài cá này là đặc sản nổi tiếng ở Lào Cai, sống ở khe suối, ăn rong rêu nên thịt chắc và ngọt.
Cao Bằng là tỉnh thuộc phía đông bắc của Việt Nam với rất nhiều phong cảnh đẹp. Du khách đến với vùng đất này không chỉ được ngắm cảnh vật đẹp mà còn có cơ hội thưởng thức nhiều món đặc sản chỉ có ở nơi đây, ví dụ như loài cá suối có tên Pja Mẳn.
Pja Mẳn - cái tên nghe rất khó đọc, muốn phát âm chuẩn phải uốn cả lưỡi. Đây là loài cá lạ chỉ sống ở vùng nước chảy của các suối, sông nhỏ và chủ yếu ăn rong rêu. Vì là cá trong tự nhiên, lại chỉ ăn rong rêu nên thịt cá Pja Mẳn rất chắc, bùi và có vị ngọt riêng.
Dù có kích thước bé nhưng loài cá này sống ở khe suối, ăn rong rêu nên thịt có vị ngọt riêng
Về hình dáng, loài cá này có kích thước bé, con nào nhỏ chỉ bằng ngón tay cái, con to cũng chỉ gần bằng 2 ngón tay.
Anh Luyến (ở Cao Bằng) cho biết: "Không biết cá Pja Mẳn có từ bao giờ nhưng từ lâu nó đã gắn với những bữa cơm nghèo của người dân ở vùng núi. Cứ lúc nào rảnh, người ta lại lên núi tìm những khe suối để "săn" cá Pja Mẳn để chế biến thành nhiều món ngon hoặc đãi khách quý. Với những người dân chúng tôi, cá Pja Mẳn đã vô cùng quen thuộc, hồi đó cá có nhiều nhưng lại bán không có giá. Giờ đây nó đã thành đặc sản vì có mùi vị thơm ngon, lại là cá có trong tự nhiên nên được nhiều du khách ưa chuộng.
Hiện nhiều nhà hàng ở Cao Bằng đã đưa cá Pja Mẳn vào thực đơn, nên được du khách biết tới nhiều hơn tuy nhiên giờ đây cá này khá hiếm, không phải lúc nào cũng có để bán cho khách".
Theo anh Luyến, cá Pja Mẳn có kích thước bé nhưng xương mềm, thịt ngọt, khi nướng mùi thơm rất hấp dẫn. "Nhiều bà con săn loài cá này bán cho nhà hàng nhưng ngày nào may mắn cũng chỉ được vài cân và bán cho nhà hàng với giá vài chục nghìn/kg. Khách đến Lào Cai muốn mua cá sống mang về phải vào bản, đặt của người dân", anh Luyến chia sẻ.
Sau khi bắt về, việc làm sạch cá Pja Mẳn cũng rất đơn giản, trước tiên mổ con cá ra để làm sạch ruột, mang rửa sạch, để ráo nước sau đó cho vào chảo mỡ nóng chiên giòn. Cá suối chiên thơm phưng phức, xương giòn tan, cảm nhận được vị thơm ngon từ thịt cá.
Ngoài chế biến theo cách chiên giòn, Pja Mẳn kho cũng rất hấp dẫn. Pja Mẳn được làm sạch, đem chiên sơ qua, sau đó xếp vào nồi đất, cho nước tương vào, thêm một ít riềng cùng một ít bột tiêu, một ít nước cùng các loại gia vị đường, muối, bột nêm... Sau đó cho nồi lên bếp đun nhỏ lửa, cho tới khi nước cạn khô là được.
Ở Cao Bằng, cá Pja Mẳn được bán với giá lên tới 100.000 đồng/kg và không phải ai đến vùng đất này cũng có cơ hội được thưởng thức.
