Với hương vị thơm ngon, chanh leo ngọt là cái tên làm mưa làm gió trên thị trường nông sản Việt suốt thời gian qua. Dù giá thành khá “chát”, loại trái cây này vẫn thường xuyên rơi vào tình trạng cháy hàng.
Những năm trở lại đây, loại chanh leo vỏ vàng, “mật chanh” có vị ngọt, ăn trực tiếp không cần thêm đường đang gây sốt trên thị trường. Dù có giá thành cao gấp 2-3 lần chanh leo thông thường, loại quả này vẫn được người mua săn đón vì hương vị mới lạ. Vừa ngọt lại vừa thơm nên giống chanh leo này dễ dàng chiều lòng khẩu vị người tiêu dùng, nhiều dân buôn cũng phải xếp hàng chờ mua vì nhà vườn hái không kịp bán.
Chanh có vỏ vàng, vị ngọt đặc trưng khác hẳn chanh leo thông thường.
Chanh leo thường chua, giá dao động từ 25.000-30.000 đồng/kg loại đẹp, rộ mùa nhiều có khi chỉ 15.000 đồng/kg. Còn chanh leo vàng ngọt dù không phải hàng đẹp giá đã lên tới 85.000 đồng/kg. Với hàng loại 1 và loại vip, giá dao động từ 110.000-135.000 đồng/kg, người bán cũng khó đặt mua. Loại quả này có vị ngọt đậm, thơm lừng, có thể ăn trực tiếp chứ không chua như các giống chanh leo thông thường khác.
Được biết, giống quả này thường được gọi là chanh leo ngọt, do người nông dân Nguyễn Hữu Công (64 tuổi, ngụ xã Song Phụng, huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng) lai tạo thành công từ giống chanh leo thường với nhãn lồng. Theo ông Công, cây nhãn lồng có đặc tính dễ sinh trưởng trong môi trường nghèo dinh dưỡng, không kén đất. Nếu đem 2 cây này kết hợp với nhau sẽ cho ra giống cây có 1-0-2 với ưu điểm vượt trội.
Nhờ sự hướng dẫn tận tình của các kỹ sư nông nghiệp, ông nông dân sau gần nhiều năm nghiên cứu, cuối cùng cũng thu hoạch được lứa chanh leo gốc nhãn đầu tiên. “Quả cho ra vàng óng, vị ngọt thanh, thoang thoảng mùi thơm của nhãn lồng”. Sau thành công bước đầu, ông Công mạnh dạn mở rộng quy mô ra hơn 200 cây chanh leo. Tại thời điểm hạn hán, ông còn tự mua và thiết kế hệ thống phun tưới tự động, điều khiển bằng điện thoại thông minh, giúp đỡ được khoản lớn chi phí sản xuất.
Hàng năm, ông Công thu lãi tiền tỷ từ vườn chanh leo ngọt.
Hiện nay, với hơn 5.000 gốc chanh leo ngọt, ông bán ra thị trường từ 2,5 – 3 tấn/đợt (mỗi đợt thu hoạch cách nhau khoảng 2 tháng) với giá dao động từ 80.000 – 120.000 đồng/kg. Ngoài bán chanh quả, mỗi năm ông Công ghép bán khoảng 6.000 cây giống (giá dao động từ 80.000-100.000 đồng/cây). Cũng bởi chanh leo hái được không nhiều, trong khi lượng khách mua sỉ lớn nên ông phải từ chối rất nhiều khách nhỏ lẻ, chỉ để chanh bán cho các mối quen. Thậm chí, ngay cả mối khách sỉ lớn lấy hàng nhiều năm nay, dịp này cũng phải xếp hàng chờ vài ngày mới tới lượt vì phụ thuộc chanh chín ít hay nhiều.
Cũng làm giàu từ giống chanh leo ngọt này, anh nông dân trẻ Trương Văn Phúc (38 tuổi, ngụ ấp 2, xã Tân Tây, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang) hiện nay đang sở hữu hơn 6500m2 đất trồng loại quả này. Ban đầu, anh mua giống chanh dây ở một số cơ sở sản xuất nổi tiếng ở tỉnh Sóc Trăng về trồng, sau thời gian mày mò, nghiên cứu và tìm hiểu nhưng việc lai giống không như mong đợi do đất nhiễm mặn và hạn. Tuy thất bại ban đầu, anh vẫn kiên trì tìm tòi, cuối cùng lai tạo và ghép thành công giống chanh dây ngọt phù hợp với vùng đất của mình.
Để cho ra giống chanh leo ngọt phù hợp với điều kiện tự nhiên, anh Phúc tự tìm tòi, nghiên cứu suốt thời gian dài.
Anh Phúc cho biết: "Giống chanh dây này khi chín có vỏ màu vàng, ruột vàng, vị ngọt thanh, có thể ăn tươi như một số trái cây khác mà không cần phải pha chế như các loại chanh dây thông thường. Đặc biệt, chanh dây ngọt có nhiều ưu điểm nổi trội như: Trái to khoảng 200 gram/trái, cho năng suất cao, khá dễ trồng, sau 3 - 4 tháng là cho trái rất nhiều, mỗi mắc dây chanh đều có một trái, giống chanh dây sau khi lai tạo rất thích hợp với vùng đất này bởi khả năng chống chịu hạn, mặn cao". Thời điểm này, anh Phúc đang bắt đầu bán một số lượng nhỏ trái chanh dây ngọt cho người dân dùng thử, với giá từ 100.000 - 120.000 đồng/kg.
Với nhiều ưu điểm vượt trội, chanh dây ngọt đang rất được lòng người mua trên thị trường dù giá thành cao ngất ngưởng. Chị Lê Thị Sang, đầu mối bán trái cây ở TP. HCM cho hay, chị bán chanh leo vàng ngọt với giá 110.000 đồng/kg, mỗi tuần chỉ về được một chuyến nhưng lần nào cũng hết sạch. Loại quả này mới đầu khá kén khách vì giá đắt đỏ, chưa kể ai cũng nghĩ chanh sẽ chua chứ không ngọt. Nhưng khi ăn rồi sẽ mê mẩn bởi vị ngọt và thơm lừng. Đến nay, mỗi chuyến hàng chị về trên dưới 1 tạ chanh, phần lớn đều bán cho khách quen.
Là dân buôn lâu năm nhưng có thời điểm chị Sang cũng không nhập được giống chanh leo ngọt này.
Cũng mê mẩn giống quả lạ này, chị Mai Ngọc (Hà Nội) thường cùng mọi người trong chung cư đặt chanh leo ngọt với số lượng lớn về chia nhau. “Chanh leo này thơm lừng, phần mật (hạt và nước) có vị ngọt, không chua. Chanh càng chín mật càng ngọt”, chị Ngọc nói. Mới đầu, quả vỏ vẫn hơi xanh, căng bóng nhưng để 2-3 ngày sau vỏ sẽ héo dần chuyển sang màu vàng. Lúc này, phần mật chanh bên trong sẽ càng có vị ngọt thơm đậm đà hơn. Ngoài ăn trực tiếp, chanh còn có thể làm sinh tố, pha nước, làm nước sốt,... rất thuận tiện, không cần đường, chị chia sẻ.
Phần mật chanh bên trong có vị ngọt thơm đậm đà.
