Sau một kỳ nghỉ chứng kiến đại dương đang ngập ngụa trong rác, chàng trai năm ấy mới 16 tuổi đã nuôi giấc mơ dọn sạch biển cả. Giờ đây, chàng trai giải cứu biển này sắp thực hiện được sứ mệnh của mình.
Boyan Slat, chàng thanh niên sinh năm 1994 đã có giấc mơ dọn sạch rác thải nhựa khỏi đại dương từ năm 16 tuổi. Tất cả bắt đầu vào một kỳ nghỉ ở Hy Lạp, khi chàng trai người Hà Lan này đi lặn biển và thấy có túi nilon bơi trong biển còn nhiều hơn cả cá. Sau khi trở lại trường, Boyan đã viết một bài báo về những cách có thể thu gom rác thải nhựa hiệu quả nhất. Trước đó, khi mới 14 tuổi, Boyan đã được mệnh danh là "thiên tài nhí" khi lập kỷ lục Guinness vào bằng việc tự mày mò nghiên cứu và phóng 213 quả tên lửa vận hành bằng nước tại Đại học Công nghệ Delft (Hà Lan).
Boyan nảy ra ý tưởng dọn rác đại dương sau một lần đi tắm biển và thấy quá nhiều rác.
Những tưởng đó chỉ là suy nghĩ thời tuổi trẻ nhưng không ai ngờ rằng, 7 năm sau, Boyan là CEO của Tổ chức môi trường The Ocean Cleanup và đã huy động được hàng chục triệu USD. Anh đã có nguyên mẫu đầu tiên của thiết bị quét nhựa tại Đảo rác Thái Bình Dương - một bãi rác nổi khổng lồ giữa bang California và bang Hawaii của Mỹ, nơi có diện tích gấp 3 lần nước Pháp.
Ban đầu, hệ thống của Boyan dựng lên gặp phải một số khuyết điểm, trong đó có một lỗ hổng khiến nhựa tràn ra biển. Nhưng đến tháng 10/2019, nhóm của anh thông báo thiết bị cuối cùng cũng đã quét và giữ lại được nhựa. Cánh tay quét rác hình chữ U giờ đây có thể thu thập một lượng rác thải nhựa đáng kể. Một chiếc dù ở dưới nước được gắn vào đó sẽ giúp thiết bị ổn định khi nó trôi theo các hướng khác nhau của con sóng. Đến đầu tháng 12, The Ocean Cleanup lần đầu tiên đưa rác trở lại bờ. Đầu tháng đó, nhóm đã đưa 60 túi rác thải nhựa vào Vancouver.
Chàng trai 26 tuổi đã bỏ học để cứu đại dương.
Có thể hiểu nôm na rằng, hệ thống mà Boyan nghiên cứu là một đường dây trang bị phao nổi trên mặt nước dài 600m. Đường phao này sẽ tự động biến thành hình chữ U do tác động của gió và dòng nước, nó trôi tới đâu thì rác bị cuốn trong hình chữ U ấy trôi tới đó, không lọt ra ngoài. Bên dưới đường phao là tấm chắn sâu 3m, ngăn được các loại rác và mảnh vỡ có kích thước rất nhỏ. Việc này nhằm đảm bảo rác hơi chìm xuống bên dưới cũng bị cuốn theo, nhưng độ sâu vừa đủ cũng khiến nó không biến thành tấm lưới ngăn sinh vật dưới biển.
Boyan đã tổ chức mọi hoạt động của doanh nghiệp từ trụ sở chính ở thành phố Rottendam, Hà Lan. Trên thực tế, "người giải cứu đại dương" lại hiếm khi nhìn thấy phát minh của chính mình đi vào hoạt động. Lý do là gì? Anh ấy bị say sóng. "Tôi đã thực hiện một chuyến thám hiểm nghiên cứu ở Đại Tây Dương trước đây. Và rồi tôi bị ốm cả tuần sau đó", nhà phát minh 26 tuổi nói với tờ Bussiness Insider. Với một lịch trình bận rộn như vậy, Boyan không thể ốm cả tuần.
Hệ thống dọn rác biển của Boyan.
Chàng trai trẻ quản lý từ 80-90 nhân viên tại văn phòng ở Rotterdam. Anh ấy có nhớ tên của tất cả mọi người không? "Dĩ nhiên là có. Tôi đã phỏng vấn mọi người đến đây", Boyan nói.
Anh cũng gặp gỡ với đội ngũ quản lý hàng tuần và chủ yếu tham gia vào hoạt động nghiên cứu, phát triển. Boyan làm việc với các kỹ thuật viên về các giải pháp cho các vấn đề khác nhau, công bố các kết quả nghiên cứu khoa học và nghiền ngẫm về những câu hỏi nghiên cứu mới. "Toàn bộ não của tổ chức đều ở đây. Các bản vẽ xây dựng và xử lý dữ liệu đều được thực hiện ở Rotterdam", anh chia sẻ.
Tại San Francisco, có một nhóm 5 người cũng đã ra biển để thử nghiệm hệ thống. The Ocean Cleanup đang hợp tác với công ty vận tải Maersk của Đan Mạch để thực hiện dự án. Công ty này cung cấp một con tàu cho một nhóm gồm 20 người có thể làm việc và tiến hành mọi thử nghiệm trên đó, tất cả đều miễn phí.
Theo anh Boyan, thực hiện nhiệm vụ giải phóng biển của thế giới khỏi rác thải nhựa cũng không mấy thú vị. Cuộc sống ở trên tàu khá đơn điệu. "Bạn phải thật kiên nhẫn", anh chia sẻ.
Không chỉ bảo vệ môi trường, công việc này cũng đem lại cho Boyan thu nhập lớn.
Thời tiết đôi khi cũng cản trở các nhà nghiên cứu, đặc biệt là tại khu vực mà thiết bị làm sạch của công ty đang làm việc, cách lục địa Mỹ khoảng gần 2.000 km. Nhóm của The Ocean Cleanup sử dụng những chiếc xuồng nhỏ để thử nghiệm những ý tưởng mới trên mô hình, nhưng đôi khi xuồng không đi được vì gió mạnh.
Nếu có bão, đôi khi các nhà nghiên cứu phải chờ nhiều ngày liên tục. Trong trường hợp này, họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thực hiện các phép đo sóng, gió và dòng điện để quan sát cách mà model hoạt động trong điều kiện khó khăn.
Theo dự kiến, năm 2020, The Ocean Cleanup sẽ đa hệ thống của mình chính thức đi vào hoạt động. Khi đạt được thành công trên đại dương, nhóm của Boyan còn hướng đến dọn dẹp rác thải từ các con sông để ngăn không cho chúng đổ ra biển.
