Viêm tụy cấp có thể ảnh hưởng đến tính mạng hoặc tiềm ẩn rủi ro về lâu dài với sức khỏe, vì thế việc nhận biết và phòng bệnh rất quan trọng.
Viêm tụy cấp gia tăng vào cuối năm, sau những bữa ăn thịnh soạn
Theo thống kê, vào dịp cuối năm và nghỉ Tết Nguyên đán dài ngày, số lượng người bị viêm tụy cấp thường gia tăng, do nhiều người dễ ăn uống thiếu kiểm soát. Đặc biệt, đây cũng là dịp mọi người dùng quá nhiều rượu bia, với những món ăn "thừa chất" khiến nguy cơ mắc bệnh càng cao.
Chị Trịnh Thanh Thương (42 tuổi, sinh sống tại Bình Dương) vừa phải trải qua đợt điều trị viêm tụy cấp tại bệnh viện, may mắn chưa ảnh hưởng đến tính mạng. Chị Thương cho biết, bản thân chị vốn bị mỡ máu, chỉ số Triglyceride tăng nhưng do dịp cuối năm phải tiếp khách nhiều nên việc kiêng khem không được đến nơi đến chốn.
Mới đây, sau buổi tiếp khách hàng quan trọng, chị dùng bữa với những món ăn rất giàu đạm như hải sản, các loại thịt đỏ cao cấp, đồng thời uống khá nhiều rượu mạnh với đối tác. Sau buổi tiệc về nhà, chị Thương xuất hiện đau bụng tăng dần, vật vã, kích thích nhiều và được người thân đưa đi cấp cứu.
Tại bệnh viện, qua thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, bệnh nhân được chẩn đoán viên tụy cấp do tăng Triglyceride máu. Chụp CT-scan ổ bụng, các bác sĩ phát hiện hình ảnh viêm tụy cấp nặng, thâm nhiễm và có dịch ở quanh đuôi tụy nên đã chỉ định thay huyết tương để cứu sống bệnh nhân. May mắn chị Thương được đưa đến viện kịp thời nên sau 5 ngày điều trị, chị đã tỉnh, giảm đau bụng, nồng độ Triglyceride máu về mức bình thường. Sau đó, người phụ nữ này tiếp tục được điều trị nội tiêu hóa 1 tuần trước khi xuất viện.
Những bữa ăn nhiều chất đạm, dầu mỡ và rượu bia có thể làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp. Ảnh minh họa.
Thạc sĩ, bác sĩ Cao Ngọc Tuấn - Phó Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM cho biết, viêm tụy cấp là tình trạng viêm và tự hủy mô tụy cấp tính. Mặc dù không phải tất cả trường hợp mắc bệnh đều nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu lơ là, bệnh dễ chuyển biến nặng và gây nguy hiểm.
Bác sĩ Tuấn cho biết, chức năng của tụy là tiết ra các enzyme cần thiết để tiêu hóa thức ăn. Khi tụy bị viêm cấp tính sẽ có nhiều biểu hiện ở các mức độ khác nhau, có thể gây tử vong. Dấu hiệu đầu tiên của viêm tụy cấp đó là đau bụng vùng thượng vị (chiếm 90%). Ngoài đau bụng, các triệu chứng nôn và buồn nôn cũng thường xảy ra, nhưng sau khi nôn những cơn đau không hề thuyên giảm. Tình trạng đau thường kéo dài liên tục hoặc từng cơn, đau lan ra sau lưng hoặc lan sang hạ sườn 2 bên, giảm khi gập người lại, thường những cơn đau này rất dễ bị nhầm với đau do viêm dạ dày.
Cơn đau do viêm tụy thường xảy ra dữ dội sau một bữa ăn thịnh soạn nhiều chất đạm, nhiều mỡ hoặc sau khi uống nhiều rượu bia. Đó là lý do vì sao các ca bệnh nhập viện do viêm tụy cấp thường tăng lên vào dịp cuối năm, sau những bữa tiệc tất niên, tân niên triền miên.
“Có một điểm để phân biệt viêm dạ dày và viêm tụy cấp đó là cơn đau do viêm tụy cấp sẽ không thuyên giảm kể cả khi sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc điều trị đau dạ dày. Vì vậy, nếu thấy đau bụng liên tục và không bớt khi đã dùng thuốc, người bệnh cần đến bệnh viện ngay để hạn chế thấp nhất các biến chứng có thể xảy ra. Nếu người bệnh hoặc người nhà bệnh nhân không nhận biết đúng và điều trị chậm trễ sẽ gây ra biến chứng vô cùng nguy hiểm như suy đa tạng, đe dọa đến tính mạng”, bác sĩ Tuấn cho hay.
Cần phân biệt cơn đau tụy cấp với cơn đau dạ dày để đi khám sớm, tránh biến chứng nguy hiểm. Ảnh minh họa.
Thực phẩm giúp người viêm tụy cấp nhanh hồi phục
Bác sĩ Tuần cho biết, đối với bệnh nhân mắc viêm tụy cấp, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị. Vì thế việc lựa chọn thực phẩm sau khi bị viêm tụy cấp cần chú ý. Dưới đây là một số thực phẩm bác sĩ Tuấn khuyên người viêm tụy cấp nên dùng:
- Bông cải xanh: Bông cải xanh có hàm lượng cao các hợp chất chứa lưu huỳnh, giúp giải độc cho các cơ quan trong cơ thể (bao gồm cả tuyến tụy) và giảm nguy cơ ung thư tuyến tụy.
- Nấm: Một số loại nấm như nấm mỡ, nấm đùi gà, nấm hương, mộc nhĩ có chứa các hợp chất chống viêm mạnh mẽ, có thể làm giảm viêm và sưng quanh tụy. Ngoài ra, hàm lượng selenium, chất xơ, kali và vitamin D cao trong nấm cũng giúp tăng cường sức khỏe của tuyến tụy.
Khoai lang là một thực phẩm người bị viêm tụy cấp nên sử dụng. Ảnh minh họa.
- Khoai lang: Khoai lang cũng là một thực phẩm rất tốt dành cho bệnh nhân gặp phải những vấn đề về tụy. Loại thực phẩm này có công dụng nhuận tràng vì chứa nhiều chất xơ. Ngoài ra, khoai lang còn có chứa beta-carotene và là nguồn cung cấp vitamin A, C và B.
- Nho: Loại quả này rất phù hợp cho người mắc bệnh viêm tụy cấp.
- Sữa chua: Trong sữa chua có chứa axit lactic, đây là một loại axit làm tăng lợi khuẩn đường ruột. Đồng thời nó còn làm giảm các hoạt tính gây hại cho đường ruột, tuy nhiên người bệnh chỉ nên ăn loại sữa chua không đường.
Cách phòng tránh và khắc phục viêm tụy cấp tái phát trở lại
Theo bác sĩ Tuấn, cách tốt nhất để ngăn ngừa tái phát bệnh là chọn cách phòng tránh tùy thuộc vào nguyên nhân, cũng như duy trì một lối sống lành mạnh để tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Tránh dùng nhiều rượu bia cũng giúp phòng viêm tụy cấp. Ảnh minh họa.
Nếu xác định nguyên nhân gây bệnh là sỏi mật thì cần xem xét phẫu thuật cắt túi mật; Ngoài ra, cần tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần; Trong cuộc sống hàng ngày, không uống rượu bia và cần uống đủ nước; Cần vận động thể lực khoảng 60 phút/ngày, 4 ngày/tuần.
Trong bữa sáng phải có rau xanh ăn kèm và hàm lượng rau phải từ 300 – 400g/ngày, bổ sung thêm trái cây trước bữa ăn từ 100g/ngày. Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ và thay bằng các món luộc, hấp. Nên uống thêm bột ngũ cốc hoặc sữa bán thủy phân vào các bữa phụ để cơ thể nhanh hồi phục sức khỏe.
