Một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng dậy thì sớm ở trẻ đến từ loại thực phẩm mà trẻ được sử dụng hàng ngày.
Dậy thì (bao gồm giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì): Tuổi tiền dậy thì của trẻ em Việt Nam thông thường là 9-11 tuổi với nữ và 12-14 tuổi với nam. Lứa tuổi này, chiều cao của trẻ tăng rất nhanh, trẻ em gái tăng khoảng 6cm/năm và trẻ em nam tăng 7cm/năm hoặc hơn nữa nếu dinh dưỡng, vận động hợp lý.
Khi đến tuổi dậy thì (12-13 đối với nữ và 15-16 đối với nam), sức lớn chậm lại, mỗi năm tăng khoảng 2cm. Tuy nhiên, trong thực tế, giai đoạn này ở mỗi trẻ mỗi khác và chúng ta không thể biết chính xác ranh giới tiền dậy thì và dậy thì của từng trẻ, do đó, nên đảm bảo dinh dưỡng tốt cho trẻ suốt cả giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì để giúp trẻ phát triển.
Đối với những trẻ dậy thì sớm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng. Đến tuổi trưởng thành chắc chắn trẻ sẽ thấp hơn so với chiều cao tiêu chuẩn vì hormon sinh dục kích thích sự phát triển của xương làm các đầu xương đóng sớm khiến trẻ không thể phát triển chiều cao.
Nếu nhận thấy con có dấu hiệu dậy thì sớm hơn so với bạn bè đồng trang lứa, bố mẹ nên cân nhắc đưa trẻ đến bác sĩ để chẩn đoán và can thiệp kịp thời.
Những thực phẩm cần loại bỏ khỏi thực đơn của trẻ tuổi dậy thì:
Nước ngọt có ga
Theo một nghiên cứu do Viện dinh dưỡng trẻ em tại Đức thực hiện, có những loại thực phẩm và đồ uống có khả năng kìm hãm sự phát triển của chiều cao của trẻ.
Nổi bật nhất chính là các loại nước giải khát có gas. Chúng có quá nhiều đường, khiến cho cơ thể dễ tích mỡ, xương và cơ bắp yếu hơn bình thường.
Thịt cổ gia cầm
Trong thành phần của thịt ở vùng cổ gia cầm như gà, ngan, ngỗng... thường có chứa nhiều thuốc tăng trọng mà những chất này sẽ tích tụ chủ yếu ở phần từ cổ trở lên đầu khi gia cầm ăn vào. Khi trẻ ăn nhiều thịt cổ thì đồng nghĩa bé sẽ bị kích thích phát triển gây ra dậy thì sớm.
Rau củ trái mùa
Các loại rau củ trái màu đều chứa các chất độc hại tồn dư trong các loại rau củ trái cây từ việc trồng rau quả trái mùa và sử dụng để ép trái cây phải chín, việc này sẽ tạo ra nguy cơ dậy thì sớm khi trẻ em ăn các loại rau củ này.
Thực phẩm chiên, rán
Những món ăn chiên rán với hương vị thơm ngon là lựa chọn hàng đầu của trẻ, vì chúng đã đánh đúng vào thị hiếu của trẻ nhỏ cũng như trẻ vị thành niên. Tuy nhiên thực phẩm chiên rán khi nấu ở nhiệt độ cao các món ăn như gà rán, khoai tây chiên... sẽ bị biến đổi chất, khi trẻ ăn vào có thể gây rối loạn nội tiết và dẫn đến cơ thể dậy thì sớm hơn.
Đồ ăn nhiều muối
Nếu bạn cho con mình ăn thực phẩm chứa nhiều muối trong một thời gian dài sẽ khiến cho hệ tiêu hóa, thận của bé sẽ gặp nguy. Bởi những món ăn chứa hàm lượng muối cao sẽ kích hoạt hormon có liên quan tới sinh sản đó là neurokinin B, dẫn đến cơ thể dậy thì sớm.
Nội tạng động vật
Các món ăn từ nội tạng động vật sẽ khiến trẻ dễ bị béo phì, tăng cân và mắc các bệnh như mỡ nhiễm máu, gan nhiễm mỡ..., đồng thời cũng tạo nên hiện tượng dậy thì sớm.
Thuốc bổ
Nhiều bà mẹ thường tự tiện mua thuốc bổ dạng vitamin tổng hợp cho bé uống, thậm chí để trẻ nhanh khỏi ốm và khỏe mạnh nhưng điều này sẽ làm cơ thể thay đổi quá trình bài tiết, gây ra hiện tượng dậy thì sớm. Đây là một quan niệm sai lầm trong cách chăm sóc trẻ.
Thực phẩm cần thiết bổ sung vào thực đơn của trẻ
Những lý do chính gây ra sự mất cân bằng dinh dưỡng bao gồm: không đủ nguồn cung cấp thực phẩm, thói quen ăn uống nghèo nàn, lười tập thể dục.... Vì vậy, các bậc cha mẹ nên đặc biệt chú ý đến những vấn đề này.
Cần phải đa dạng từ những thực phẩm khác nhau như: Các loại rau xanh;Tinh bột: bánh mì, gạo, mỳ sợi, ngũ cốc, khoai tây...; Các loại thực phẩm giàu canxi: sữa chua, pho mát, sữa tươi, nước cam, nước khoáng... Các loại thực phẩm giàu sắt: tôm cua, sò, bột cacao, gan, đậu lăng, thịt bò, thịt cừu, sôcôla, trứng, thịt gia cầm....Các thực phẩm giàu protein: Thịt, cá, trứng... Ngoài ra, cần tạo cho trẻ thói quen uống 6 -8 cốc nước mỗi ngày;
Ngoài ra, tập luyện thể thao đều đặn là yếu tố quan trọng để có một cơ thể phát triển toàn diện, cân đối và hệ tim mạch khỏe mạnh cũng như hệ xương phát triển vững chắc.
