Hà Giang sở hữu những đặc sản vô cùng ngon mà lại tốt cho sức khỏe, khiến nhiều người sẵn sàng bỏ nhiều tiên để mua về sử dụng và làm quà.
Hồng giòn không hạt
Mùa hoa tam giác mạch (tháng 10-11 hàng năm) là mùa du lịch Hà Giang. Đây cũng là mùa của hồng giòn không hạt nổi tiếng xứ này. Hồng bắt đầu ra quả từ cuối tháng 9 đến hết tháng 11. Vì vậy nếu tới Hà Giang vào mùa này, bạn nên mua hồng giòn không hạt về làm quà.
Trong các loại hồng không hạt thì hồng Quản Bạ là nổi tiếng nhất vì độ thơm, ngọt, giòn rất vừa ăn. Sau khi ngâm, vỏ quả hồng bóng, chắc và đặc biệt là cuống không bong ngay dù được ngâm trong thời gian dài. Bạn có thể tìm mua loại quả thơm ngon này ở các phiên chợ của người địa phương hoặc ở dọc đường quốc lộ.
Trâu gác bếp
Trâu gác bếp là món ăn không thể không nhắc đến khi nói về đặc sản vùng núi đá Hà Giang. Trâu gác bếp hay còn gọi là thịt trâu hun khói, thịt trâu khô. Đây là thứ đặc sản thường được chọn mua làm quà bởi hương vị thơm ngon đặc biệt, thêm vào đó thịt trâu đã được làm khô nên dễ dàng vận chuyển theo và bảo quản được lâu.
Để có thành phẩm ngon nhất, người ta thường chọn ra những phần thịt thăn, bắp hoặc lưng. Thịt trâu được cắt thành những miếng dài cỡ chừng 2 gang tay. Sau đó đem ướp với các gia vị như ớt, gừng, mắc khén và hạt dổi. Khi ngấm gia vị, thịt sẽ được xiên vào các que tre và gác trên bếp trong 1 đến 2 tuần cho thịt thật khô.
Người dân Hà Giang thường sẽ để thịt trên gác bếp, dùng đến đâu thì lấy đến đây. Còn với thịt trâu mua về làm quà, bạn có thể bảo quản trong các túi kín và để trong tủ lạnh. Hiện nay, thịt trâu gác bếp thường được đóng trong các túi hút chân không để thuận tiện hơn cho du khách khi mua về.
Trâu gác bếp khi ăn sẽ xé nhỏ thành sợi, chấm cùng chẩm chéo hoặc tương ớt đều ngon hết nấc. Thêm vài lon bia để nhâm nhi cùng bạn bè, gia đình thì quả là tuyệt vời. Tuy nhiên, thịt trâu gác bếp sẽ có giá đắt hơn nhiều so với thịt trâu thông thường, với mức giá khoảng từ 1.000.000 – 1.500.000 đồng/kg.
Bánh tam giác mạch
Hà Giang nổi tiếng với những cánh đồng tam giác mạch rộng lớn, vào mùa hoa nở sẽ nhuộm tím cả một vùng đồi. Bánh tam giác mạch được làm từ hạt của loài hoa này, vì thế cũng trở thành đặc sản của Hà Giang. Bánh tam giác mạch thường to hơn lòng bàn tay một chút, mang sắc tím của hoa. Nếu có dịp đến chợ phiên Hà Giang vào những hôm cuối tuần, bạn dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ dân tộc đang ngồi bên bếp than nóng hổi, nướng những chiếc bánh tam giác mạch thơm ngon hấp dẫn.
Ớt gió
Cùng vào thời gian tháng 10-11 hàng năm, ngoài hồng giòn, Hà Giang cũng nổi tiếng với món đặc sản khác là ớt gió Đồng Văn. Loại ớt này nổi tiếng vì không quá cay nhưng lại rất thơm, kích thích vị giác khi pha chung với đồ chấm hàng ngày.
Du khách có thể mua ớt tươi hoặc ớt khô mang về để bảo quản được lâu hơn. Nếu vận chuyển về thành phố, giá ớt gió có thể lên tới 1.000.000 đồng/kg.
Lạp xưởng
Lạp xưởng Hà Giang hay nhiều người còn gọi là lạp sườn, là món ăn đặc sản hấp dẫn, thích hợp để mua về làm quà. Lạp xưởng có nguồn gốc từ Trung Hoa và đã du nhập vào vùng núi phía Bắc nước ta, trong đó có Hà Giang từ rất lâu trước đây. Mỗi vùng miền lại có cách làm lạp xưởng khác nhau, nhưng lạp xưởng ở Hà Giang lại có hương vị thơm ngon riêng biệt.
Ở Hà Giang, lạp xưởng được làm từ thịt lợn mán, giống lợn được chăn thả tự nhiên, chỉ ăn các loại rau, ngô, khoai. Thịt lợn mán có độ ngọt nhẹ, thịt chắc nhưng không quá dai, cho ra những mẻ lạp xưởng có chất lượng tốt nhất. Lạp xưởng được làm từ thịt và mỡ lợn được cắt nhỏ, với tỉ lệ thịt, mỡ là 7: 3 hoặc 8:2.
Sau khi được ướp cùng gia vị, rượu mai quế lộ và nước gừng, thịt sẽ được đúc vào trong ruột lợn, rồi phơi nắng hoặc gác bếp cho đến khi lớp ruột bên ngoài săn lại. Thời gian giác bếp lạp xưởng cho đến khi đạt chuẩn thường khoảng 5 – 7 ngày. Lạp xưởng hun khói ăn sẽ ngon hơn loại lạp xưởng chỉ phơi dưới nắng và khi ăn sẽ cảm nhận mùi khói nhẹ.
Bên cạnh loại lạp xưởng hun khói (lạp xưởng khô) thông thường, hiện nay còn có loại lạp xưởng tươi. Loại lạp xưởng này được làm từ thịt xay nhỏ và đúc trong vỏ từ collagen và phơi khoảng từ 2- 3 nắng. Với cách này lạp xưởng thường sẽ mềm hơn, khá tương đồng với xúc xích, thích hợp để mua về cho các bé.
Chè Shan Tuyết
Ở vùng núi cao Hà Giang có một tuyệt phẩm đến từ những cây chè cổ thụ: chè Shan Tuyết. Đây cũng là đặc sản Hà Giang mua làm quà hợp ý với những người yêu chè, mê thưởng chè.
Điểm đặc biệt của chè Shan Tuyết nằm ở việc người ta phải trèo lên cây chè đại thụ để hái. Khắp trên cành và thân của chè Shan Tuyết được phủ lớp địa y màu trắng nhạt. Cây rất chắc chắn, thân to, người ta thu hoạch từng chùm trên cành cao. Có cây còn có tuổi đời trên trăm tuổi mà vẫn tươi tốt vô cùng.
Chè Shan Tuyết có cánh chè lớn, phần lá chè có lớp phấn màu trắng tuyết. Chúng không sở hữu hương thơm, vị ngon mà còn đặc biệt tốt cho sức khỏe, ngăn ngừa các căn bệnh của con người. Thế nên việc sử dụng chè Shan Tuyết thường xuyên là nhu cầu của rất nhiều gia đình tại Hà Giang. Tại Hà Giang, Chè Shan Tuyết được thu hoạch 4 vụ trong một năm. Sau khi thu hái, chè sẽ được làm khô, đóng gói bán.
Nếu bạn có cơ hội đặt chân tới các huyện như Bắc Quang, Quang Bình hay Hoàng Su Phì, Vị Xuyên… thì việc tìm mua chè Shan tuyết về làm quà cho người thân, bạn bè chắc chắn là lựa chọn tuyệt vời nhất.
Mật ong bạc hà Mèo Vạc
Mật ong bạc hà Mèo Vạc là thứ đặc sản mà bạn chỉ có thể tìm mua ở Hà Giang. Là dòng mật ong có hàm lượng dinh dưỡng cao, có những tác dụng tuyệt vời với sức khỏe. Đây là thứ đặc sản được coi như “thần được” và được nhiều người săn lùng khi đến Hà Giang để mua về làm quà biếu.
Mật ong bạc hà là mật được lấy từ loài ong hút mật hoa bạc hà. Đây là dòng hoa mọc dại trên những thung lũng và núi đá ở Mèo Vạc. Cũng chính vì mọc dại nên sản lượng mật ong bạc hà thường không lớn, vì vậy đây là thứ đặc sản không được bán quá rộng rãi và có giá thành cao, thường được bán với mức giá từ 400.000 – 650.000 đồng/lít.
Loại mật ong bạc hà chuẩn sẽ có màu vàng chanh đẹp mắt, gần giống với màu của dầu oliu. Khi sử dụng sẽ cảm nhận được vị ngọt nhẹ, thanh mát và hơi hăng nhẹ mùi hoa bạc hà. Mật ong bạc hà được có kết cấu không quá đặc quánh như mật ong thường, vào mùa đông có thể kết tinh lại giống như mỡ nếu thời tiết quá lạnh.
Mật ong bạc hà có tác dụng hữu hiệu trong việc phòng ngừa các bệnh về tim mạch, hỗ trợ tuần hoàn và lưu thông máu. Ngoài ra mật ong bạc hà còn chứa nhiều chất kháng khuẩn, giúp tăng cường sức đề kháng và tiêu diệt mầm bệnh. Sử dụng mật ong bạc hà thường xuyên sẽ có tác dụng như một bài thuốc bổ cho sức khỏe.
