Món bánh đặc biệt này là sự kết hợp giữa ẩm thực Việt Nam và Trung Quốc.
Nếu đã có dịp du lịch xứ Lạng thì hẳn bạn sẽ biết đến tiếng tăm của bánh cao sằng. Loại bánh này từng vô cùng nổi tiếng, được người Trung Quốc ưa chuộng. Bánh cao sằng cũng có nhiều ở các vùng có nhiều người dân tộc Nùng sinh sống.
Được biết, khi xưa, ở Lạng Sơn lúc ấy vẫn còn nhiều giặc từ Trung Quốc, chúng muốn đồng hóa, dị hóa nhân dân ta về tất cả mọi mặt, chúng mang những món ăn từ bên đất Trung sang và bắt dân ta phải làm theo. Dần dần các món ăn như khẩu si, bánh màn thầu và nhiều loại bánh khác xuất hiện ở đây và được người dân chế biến cho phù hợp với khẩu vị của người Việt.
Món bánh cao sằng này cũng có một câu chuyện được truyền tai nhau. Nếu mà ghét nhau thì cứ nấu cho nhau cao sằng mà ăn, nếu cực ghét nhau thì hãy mời nhau ăn cao sằng. Cũng có lẽ vì như vậy nên hiện nay món ăn này không còn nhiều người làm. Nhưng cho dù thế nào chăng nữa thì đây cũng là một món ăn thú vị và hấp dẫn, mang đầy đủ tinh hoa của sự kết hợp giữa ẩm thực Trung Hoa và ẩm thực Việt Nam.
Nguyên liệu chính để làm bánh cao sằng là gạo tẻ. Vì thế phải chọn được gạo thật ngon, trắng ngần, thơm mới, khi nấu cơm vừa dẻo vừa thơm thì làm bánh mới ngon và mượt mà. Phần nhân bánh được làm bằng thịt lợn băm nhỏ cùng hành khô.
Món ăn này vô cùng dân dã với nguyên liệu đơn giản, và cách làm cũng hết sức giản đơn. Trước tiên đem gạo tẻ hạt chắc đều đi ngâm vào nước. Khi ngâm lưu ý cho thêm một ít gạo nếp vào để tạo độ kết dính của bánh. Gạo đem ngâm nước xong rồi thì sát thành bột mịn, cho thêm ít bột lọc để tạo độ trong cho miếng bánh. Tiếp đó cho ít nước vào rồi nhào bột sao cho thật nhuyễn, nhưng không được để bột quá nhão.
Sau đó bột được đổ vào khuôn, dàn đều cho mỏng rồi hấp cách thủy. Khi bánh gần chín, người ta sẽ rưới thêm nước cốt thịt kho nước dừa đặc lên trên để tạo cho bánh hương vị béo ngậy. Cuối cùng, thành phẩm sẽ là phần bánh có màu mật ong trong suốt, mềm mềm, dẻo dẻo nhưng vẫn có độ dai. Khi thưởng thức thì rắc lên mặt bánh một chút lạc rang giã vụn. Khi bánh nguội bớt, bánh sẽ được cắt miếng hình chữ nhật rồi ăn cùng nước chấm.
Bánh cao sằng muốn ngon thì phải ăn với nước chấm pha thật ngon. Nước chấm tuy cũng chỉ gồm giấm, đường, tương ớt, nước mắm, rau mùi nhưng phải nêm nếm sao cho vừa ăn, hợp khẩu vị. Người Lạng Sơn thường ăn bánh cao sằng vào buổi sáng hoặc bữa xế chiều.
Khi ăn nên đổ ngập nước chấm vào bánh thì vị sẽ ngon hơn và ít bị ngấy. Điều đặc biệt là người Lạng Sơn ăn bánh cao sằng kèm chút nước canh hầm từ xương ống lợn, vớt hết bọt nổi lên, rồi thêm hành hoa và mùi tàu thái nhỏ.
Bánh cao sằng chỉ hợp để “ăn hương ăn hoa”, như thế sẽ không bị ngán. Những đĩa bánh dành cho thực khách du lịch thường không quá hai miếng và nửa bát nước chấm. Khi ăn đổ ngập nước chấm vào bánh thì sẽ ngon hơn.
Muốn ăn bánh này ngon thì phải ghé quán Bánh cao sằng – dốc Phai Món. Ở dốc Phai Món có hai quán cao sằng nhưng thường quán ở trên dốc thì đông khách hơn. Không gian trong quán khá nhỏ, bánh chỉ bán đến 4h chiều là hết. Bánh mềm mịn, nóng hổi, ra đến đâu hết đến đấy. Bánh có thịt băm, rau thơm, lạc bên trên với giấm và nước tương. Giá bán chỉ khoảng dưới 10.000 đồng, một người ăn khoảng 15.000 đồng là đủ no.
