Vài năm gần đây, du khách đặt chân đến Quảng Ninh thường đổ xô, xếp hàng chờ để thưởng thức đặc sản này.
Lạp xạp là cách người ta gọi chung những con cá mà dân thuyền chài ở Quảng Ninh đánh bắt được mỗi ngày rồi gom lại bán chung thành “mớ” ở các chợ cá, gồm rất nhiều loại cá được đánh bắt theo mùa như cá hói, cá song, cá ót, cá dìa, cá mú, cá bò, cá gấu... Thi thoảng có lẫn vài con tôm, ghẹ, mực cánh, mực sim... hoàn toàn tươi sống và tự nhiên.
Để “sở hữu” những mớ cá tươi và rẻ, người ta thường phải dậy từ 5h sáng hoặc 3-4h chiều đi các chợ cá, bến thuyền chài quanh thành phố, mua trực tiếp của dân chài khi họ mới đánh bắt lên. Cũng vì là mua cá của dân thuyền chài và nấu theo kiểu người dân thuyền chài hay ăn mà nhiều người gọi lẩu cá lạp xạp bằng cái tên khác: “lẩu Thuyền Chài”.
Để “sở hữu” những mớ cá tươi và rẻ, người ta thường phải dậy từ 5h sáng hoặc 3-4h chiều đi các chợ cá, bến thuyền chài quanh thành phố.
Muốn nấu được món lẩu lạp xạp ngon, đúng hương vị thì cần: Cá phải tươi, nước lẩu trong, thanh, có vị chua ngọt mềm mại, thơm nhẹ mùi gừng và nức thơm mùi thịt cá. Thường người dân làng chài tạo độ chua thanh cho nước lẩu bằng cách cho vào vài miếng bứa khô. Bứa là một loại quả chua, cây mọc tự nhiên trên rừng, có nhiều ở đảo Quan Lạn, Vân Đồn. Nước dùng nấu từ bứa thường có vị chua nhẹ, thanh và thơm mùi đặc trưng. Ngoài ra người ta cũng có thể nấu bằng nước chua của quả me hoặc quả dọc.
Để tạo độ thơm cho canh cá hoặc nước lẩu, họ hay thêm vào vài sợi gừng thái chỉ, nhánh hành khô đập dập cùng mấy trái ớt cay. Gia vị nêm vào nước dùng thường nhẹ nhàng, vừa phải, vì bản thân vị của thịt cá ở vùng biển Quảng Ninh vốn rất đậm đà.
Theo kinh nghiệm của người dân vùng biển, cá khi thả vào nồi nước lẩu sôi, chỉ cần đợi đến khi mình cá nổi lên trên, mắt cá nổ ra là khi cá vừa chín. Lúc này người thưởng thức cần vớt ăn ngay chứ không nên để lâu vì thịt cá sẽ bị bở, bã và bớt đi vị ngọt. Ở một số quán ăn hải sản tại Quảng Ninh, để tạo sự đặc biệt hơn cho nồi lẩu lạp xạp, người ta còn làm thêm những viên chả cá ót - loại cá nhỏ (khoảng 3-4 đầu ngón tay), mình dẹt, thịt ăn cực kỳ thơm ngon.
Vài năm gần đây, du khách đặt chân đến Quảng Ninh thường đổ xô, xếp hàng chờ để thưởng thức món lẩu lạp xạp. Anh Vũ Tuấn (29 tuổi, Hà Nội) cho biết: “Tôi được người bạn quê Hạ Long giới thiệu lẩu lạp xạp. Thoạt đầu, tôi tưởng nó đùa vì xưa nay chưa bao giờ nghe đến món lẩu có cái tên kì lạ đến vậy. Sau đó, tôi đi công tác dưới Quảng Ninh, đối tác đã mời đi thưởng thức lạp xạp. Thực sự món ăn này vô cùng đặc biệt.
Nó có hương vị chua thanh, ngọt mềm... kích thích vị giác khiến người ăn cảm thấy sảng khoái, bị lôi cuốn. Hơn nữa, giá của nó rất rẻ so với các loại lẩu hải sản khác, số lượng cá phục cụ không nhiều. Vì thế, ai ăn lần đầu tiên sẽ muốn thưởng thức thêm lần nữa dù phải xếp hàng chờ đợi hàng tiền đồng hồ”.
