Trước đây, loài vật này chưa được nhiều người chú ý. Thế nhưng nhờ hương vị thơm ngon, giờ đây chúng được lùng mua với giá khá cao.
Những năm gần đây, ở Quảng Ninh nổi lên một loại đặc sản được nhiều người ví như cua hoàng đế của Việt Nam, đôi khi còn ngon hơn, chính là những con cù kỳ. Cù kỳ hay còn được gọi với nhiều tên gọi như cùm cùm, cua đá, cua cù kỳ,… là một loại cua biển có hai càng rất to, chân có nhiều lông, thịt săn chắc và rất thơm ngon.
Chúng có chiếc mai to, đôi chân thì co rúm lại và di chuyển chậm chạp hơn những loài cua biển khác nên người ta gọi chúng là cù kỳ. Rất dễ nhận ra loài vật này bởi mai của chúng có màu nâu, mắt xanh lá cây và hai càng rất to. Chúng sống trong khe đá, trong các mảnh gỗ dọc theo vách đá dọc bờ biển.
Từ cù kỳ có thể chế biến thành nhiều món ngon. Thịt của chúng được đánh giá là ngon hơn ghẹ, sánh ngang với cua hoàng đế nhưng giá lại rẻ hơn nên được du khách vô cùng ưa chuộng.
Có nhiều loại cù kỳ nhưng ngon nhất phải kể đến cù kỳ đen hay còn gọi là cù kỳ lông. Lý do là bởi chúng rất hiếm và khó đánh bắt. Cù kỳ đen có giá từ 200.000 – 385.000 đồng/kg tùy thời điểm và kích thước. Để có được những con cù kỳ đen ngon nhất bạn phải mua vào tháng 7, lúc này cù kỳ đang mang gạch, thịt chắc, dày.
Được biết, trước đây cù kỳ có giá rất rẻ. Ở vùng biển mọi người gọi cho nhau mà còn không lấy nhưng vài năm trở lại đây, cù kỳ được thương lái lùng mua rất nhiều. Thực ra nếu biết chế biến thì ăn cù kỳ cũng rất thú vị. Phần thịt ở càng cù kỳ rất chắc, thơm và đậm vị. Chúng không nhiều thịt như loại cua khác nhưng ngọt và gạch béo ngậy. Cù kỳ có thể đem hấp luộc, nướng, rang me, sốt bơ tỏi ,… đều rất thơm ngon.
Thịt cù kỳ so với cua tuy rằng không ngọt bằng và có chút khô hơn, nhưng thịt cù kỳ lại ngọt vị ngọt của biển và đặc biệt là ăn nhiều mà không hề bị ngán. Chiếc càng cù kỳ thường rất to nên ăn cực đã. Để ăn những chiếc càng này, bạn sẽ phải dùng một chiếc kẹp thật chắc, dùng một lực mạnh mới có thể làm vỡ lớp vỏ bên ngoài. Sau khi tách vỏ ra là hoàn toàn có thể tận hưởng lớp thịt đầy đặn bên trong.
Ngoài ra, so với các loại cua ghẹ khác thì cù kỳ đen có giá phải chăng hơn nhiều. Cho đến nay, cù kỳ đã trở thành một đặc sản khá nổi tiếng ở Quảng Ninh. Mỗi khi đến đây, nhiều người lại lùng tìm bằng được để thưởng thức. Thậm chí còn đóng thùng đá mang về nhà để đổi món cho gia đình.