Gỏi cá bỗng sông Lô là món ăn mà ai cũng phải nếm thử một lần khi đến với Tuyên Quang.
Đối với những người chưa đến Tuyên Quang, chắc hẳn sẽ chưa được nếm thử hay nghe nhắc tới món ăn này. Nhưng chỉ cần hỏi người dân địa phương đâu là đặc sản nhất định phải thưởng thức khi tới đây thì chính là món gỏi cá bỗng sông Lô.
Vốn dĩ gỏi cá là một trong những món ăn được nhiều người yêu thích, đặc biệt là các chị em bởi gỏi cá thơm ngon, dễ ăn và có nhiều rau xanh, không gây béo. Gỏi cá thích hợp ăn vào tất cả các mùa, nhưng hợp nhất là thưởng thức vào mùa hè bởi nó rất thanh mát, ăn lại không ngấy.
Đến với Tuyên Quang, du khách sẽ được thưởng thức món gỏi cá bỗng sông Lô – một món ăn được xem là chỉ có tại nơi đây. Hương vị của món ăn này vô cùng đặc biệt, chỉ nếm một lần là nhớ mãi. Gắp một lát cá bỗng trắng phau, lăn qua chút bột mịn vàng làm từ xương cá, thêm vài hạt lạc rang đem gói cùng rau rừng, chấm với nước gia vị sanh sánh có đủ vị chua, cay, ngọt, bùi, bạn sẽ cảm nhận được hương vị khó quên của món gỏi cá.
Gỏi cá sông Lô được làm từ loài cá bỗng. Loài cá này được nuôi nhiều nhất ở sông Lô. So với các loài cá khác thì cá bỗng lớn rất chậm. Những con cá 1 năm tuổi thường chỉ nặng từ 0.5-0.7kg. Để cá đạt được trọng lượng từ 3 -4kg như những giống cá khác thì phải mất từ 3 đến 4 năm.
Chính vì sự đặc biệt đó mà thịt cá bỗng cũng ngon hơn những loại cá khác. Thịt cá rất chắc và hoàn toàn lành tính. Đặc biệt, cá không hề có mùi tanh gây khó chịu. Bên cạnh đó, cá bỗng còn có giá trị dinh dưỡng rất cao, có thể so sánh được với cá hồi. Vì vậy, loài cá này được dùng để chế biến ra rất nhiều món ăn. Gỏi cá bỗng sông Lô là một trong những món đặc biệt nhất.
Món ăn thơm ngon này được ưa chuộng không chỉ với người dân địa phương mà còn cả du khách đến với Tuyên Quang. Cách chế biến độc đáo cũng khiến món ăn này trở nên nổi tiếng hơn. Cá bỗng ăn riêng lẻ cũng đã rất ngon, lại được kết hợp với nhiều loại rau gia vị nên càng làm nổi bật hương vị của cá. Món ăn là sự hòa quyện của đủ vị chua, cay, mặn, ngọt sẽ khiến thực khách ăn mãi không biết chán.
Điểm đặc biệt của gỏi cá bỗng sông Lô chính là không sử dụng thính gạo. Thông thường những loại gỏi cá khác sẽ dùng thính gạo để món ăn ngon hơn. Tuy nhiên món ăn này lại dùng phần xương cá băm nhỏ, rang vàng rồi xay mịn trộn cùng lạc rang giã nhuyễn thay cho thính gạo.
Thêm một điểm đặc biệt nữa là gỏi cá bỗng khi ăn sẽ dùng với các loại rau rừng. Nếu mùa nào hiếm rau rừng thì sẽ ăn cùng sung, sấu hoặc lá vón vén – một loại lá đặc trưng chỉ có ở Tây Bắc. Nước chấm gỏi cá cũng là yếu tố quan trọng quyết định độ thành công của món ăn. Nước chấm sẽ là sự hòa quyện của tỏi, ớt tươi, tiêu, chanh, hành khô nướng chín.
Vì món gỏi này là đặc sản của vùng Tuyên Quang nên sẽ được thêm những loại gia vị khác biệt. Điển hình là nước chấm sẽ thêm hạt xẻn hoặc hạt dổi. Hai loại hạt này sẽ khiến món ăn mang đậm hương vị vùng cao. Hoàn toàn khác biệt so với những món gỏi cá thông thường.
