Món ăn nghe tên rất lạ, nếm thử thì lại… nghiện luôn, đó chính là món mắm ong rừng U Minh.
Đến với đất mũi Cà Mau, du khách sẽ được nghe nhắc tới nhiều đến mật ong rừng U Minh. Và có lẽ đây là một trong số những đặc sản nổi tiếng nhất ở đây. Tuy nhiên có một thứ đặc sản làm từ ong mà có lẽ chưa nhiều người chú ý, đó là mắm ong. Trên thực tế, muốn tìm mua mắm ong cũng khá khó vì nó chưa phổ biến. Lượng mắm ong phụ thuộc vào vụ thu hoạch mật, không phải mùa nào cũng có. Ngoài ra, người dân địa phương thường làm mắm ong để sử dụng trong gia đình, nếu thừa mới đem bán. Do đó, phải là người rất may mắn mới có cơ hội gặp và thưởng thức mắm ong.
Khi khai thác mật ong, nhộng ong non bị bỏ đi còn được dùng làm mắm. Để có nhộng ong, người dân Cà Mau vào rừng U Minh lấy mật ong và thu nhộng, thời điểm lý tưởng nhất là vào các tháng mùa khô sau Tết Nguyên đán.
Thực tế, con ong non lấy được từ rừng U Minh có thể chế biến vô số những món ngon hiếm có khó tìm. Ong non có thể nấu cháo, kho khô, xào mỡ, làm gỏi, nướng lá mướp. Thế nhưng không thể nào độc đáo, hấp dẫn bằng mắm ong. Mỗi khi vào rừng tìm mật ong, người thợ sẽ để dành một phần tàng ong chứa những con non béo mẫm để người nhà làm mắm dùng dần.
Thường thường, việc làm mắm sẽ dành cho chị em phụ nữ. Cũng vì món ăn này yêu cầu sự tỉ mỉ, khéo léo. Trước tiên người ta rút hết mật trong tổ ong rồi cắt thành từng tảng nhỏ. Một nồi nước sôi sẽ được đun rồi thả tàng ong vào. Nguyên liệu chính của mắm ong là những con non và nhộng nên cần dùng một chiếc đũa lớn đảo đều đảo khéo cho ong tách khỏi tổ, chín mà không bị nát. Bước thứ hai, dùng vợt vớt ong khỏi nồi loại bỏ những con bị nát, bị chảy sữa và để thật ráo nước. Tiếp theo chuẩn bị một hũ nhựa lớn, định lượng muối vừa đủ trộn đều với ong rồi cho vào hũ, đem phơi nắng vài hôm.
Người ta phải chọn gạo ngon rồi rang cho đến khi vàng thơm. Sau đó cho vào cối giã mịn để làm thính. Thính mà làm không ngon, bị khét là mẻ mắm sẽ hỏng hết. Hũ ong ngấm muối rồi sẽ được đổ ra để trộn đều với thính tạo mùi thơm tạo hương vị. Bỏ lại vào hộp kín và ép chặt nắp bằng nẹp tre mỏng hoặc những cọng dừa tươi chuốt mỏng. Tiếp tục phơi nắng, phơi đến khi ong chuyển sang màu vàng nhạt là có mắm ong thưởng thức.
Sau khi cho ra hũ cài chặt thì khoảng 3 ngày sau mới ăn được. So với các loại mắm khác thì mắm ong có hạn sử dụng ngắn hơn các loại khác. Mắm ong càng để lâu sẽ càng chua, vì vậy chỉ nên sử dụng trong vòng một tuần, nếu để trong tủ lạnh sẽ dùng được một tháng. Bởi vậy người dân thường dùng mắm ong để chế biến thành nhiều món ngon. Phổ biến nhất là mắm ong kẹp thịt ba chỉ, ăn kèm lá cóc, chuối chát, khóm và một số loại rau nêm khác. Cái vị béo ngậy của ong non kết hợp với mùi thính thơm, vị chua chát từ rau quả khiến cho mắm ong thêm phần quyến rũ. Một món ăn đơn giản nhưng đáp ứng đầy đủ tiêu chí sắc vị, chỉ nhìn thôi cũng đã thấy kích thích, hấp dẫn.
Bên cạnh đó, người dân ở đây cũng đổi vị bằng cách ăn mắm ong cùng cơm trắng hoặc gói cùng lá mướp, bông súng nướng than. Ăn kiểu này sẽ hưởng trọn vị ngọt bùi béo nguyên chất của mắm ong.
Mắm ong được bán với gía 230.000 đồng/hũ 800gram. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng có hàng để mua nên thực khách thường phải đặt trước mới có.
