Bạn đã bao giờ nghe đến món canh thụt cà đắng của người Tây Nguyên?
Không thể phủ nhận sự đa dạng ẩm thực của người Việt Nam. Mỗi tỉnh, mỗi vùng đất lại sáng tạo những món ăn đặc trưng khác nhau. Người M’nông ở Tây Nguyên cũng được nhiều người biết đến với món canh thụt. Món ăn này thường được làm từ lá bép, đọt mây. Nhưng riêng trong những ngày lễ tết, món ăn này được biến tấu một chút khi chế biến từ nấm mối, cà đắng và cá suối.
Canh thụt là món ăn bắt nguồn từ tập quán tận dụng các nguyên liệu thiên nhiên dùng nấu ăn trên nương rẫy của người M'nông. Chính vì vậy, tất cả nguyên liệu làm nên món canh thụt truyền thống đều được hái từ rừng, bắt từ suối. Mỗi khi đi làm rẫy xa, người M'nông thường mang theo các dụng cụ bắt cá, bẫy lươn đặt dưới ao, sông hoặc suối. Vào bữa cơm trưa, hoặc khi trời xẩm tối, họ lấy những thứ mới bắt được để nấu ăn.
Sau những cơn mưa đầu mùa, ụ mối trên đồi núi mọc lên những vạt nấm tươi ngon. Người M’nông hái những cây nấm mối đã mọc thành tán, màu trắng để thêm vào món canh thụt. Món ăn này được xem là món ăn truyền thống, đặc sản của người M'nông dùng để đãi khách đến chơi nhà, nhất là những bữa ăn sum họp gia đình, cộng đồng.
Cá suối hay lươn đem đi làm sạch ruột, ướp chút muối. Nếu là cá lớn thì dùng thanh tre xiên vào cá, đặt nướng trên than hồng. Nếu là lươn được bọc trong lá chuối rồi mới đặt nướng. Sau khi chín người dân sẽ róc lấy phần thịt, bỏ xương.
Khi các nguyên liệu đã được chuẩn bị đầy đủ, người ta chặt ống lồ ô già dài khoảng 1m, miệng rộng khoảng 8 cm trở lên. Ống lồ ô thay thế chiếc nồi, làm dụng cụ nấu ăn khi lên nương rẫy. Người dân sẽ cho nước vào trong ống, đun sôi lên, cho cà đắng bổ đôi vào ống, miệng được bịt chặt bằng nắm lá chuối rừng.
Sau khi nấu chín tất cả các nguyên liệu trên bếp lửa, người M'nông dùng thanh tre thụt vào ống lồ ô. Đó là lý do vì sao món này được gọi là “canh thụt”. Hương vị của món ăn càng ngon khi đầy đủ các nguyên liệu và thụt nhiều lần cho nát, nguyên liệu hòa quyện vào nhau, tạo thành một món ăn có độ sánh, dẻo.
Canh thụt từ cà đắng và cá suối nướng tạo nên hương vị đặc biệt khi vừa có vị đăng đắng của cà, vừa có vị ngọt của cá suối. Đặc biệt, nấm mối khi nấu canh thụt tiết ra chất ngọt và hương thơm cho món ăn.
Đối với người M’nông, canh thụt là đặc sản và gợi nhớ tới nguồn gốc, lịch sử phát triển của cộng đồng. Bất kỳ người con xa nhà nào của dân tộc M’nông cũng đều nhớ nhung và hào hứng thưởng thức món ăn này trong những ngày sum họp.
