Hiện tại don đã trở thành đặc sản nổi tiếng của Quảng Ngãi nhưng muốn thưởng thức không hề dễ dàng.
Don hay con déc là loại động vật thuộc họ hến, thường sống ở các vùng nước lợ, đặc biệt tập trung nhiều ở sông Trà Khúc, sông Vệ (Quảng Ngãi). Chúng có đặc điểm: hình dạng giống quả trám, vỏ mỏng, màu vàng đậm, dài chừng 2 cm, trông khá giống con trùng trục nhưng vỏ tròn hơn và cũng thường bị nhầm lẫn với hến nhưng thực chất không phải.
“Có lẽ don chỉ có ở quê mình, còn mọi nơi là con hến. Xưa mình nhớ cứ đến mùa hè là cha lại ra sông đánh bắt về cản thiện bữa ăn. Sau đó mẹ sẽ sơ chế, xào với rau răm rồi ăn kèm với bánh đa. Nó không ngon xuất sắc nhưng đậm vị xứ Quảng, gây thương nhớ cho đến tận bây giờ”, chị Hồng Vũ (29 tuổi, quê Quảng Ngãi) – hiện sinh sống tại TP.HCM cho hay.
Don hay con déc là loại động vật thuộc họ hến, thường sống ở các vùng nước lợ, đặc biệt tập trung nhiều ở sông Trà Khúc, sông Vệ (Quảng Ngãi).
Cũng theo chị Hồng Vũ, để đánh bắt được con don, người phải trải qua quá trình gian khổ và cần có kinh nghiệm đánh bắt bởi loài sinh vật này trốn sâu trong đá nên khó phát hiện. Ngoài ra, khi bắt được họ phải đập chúng để lấy don ở bên trong - việc này cũng cần đòi hỏi kỹ thuật đập với lực vừa phải. Do đó, sản lượng don khai thác được không quá cao đối với người khai thác và đánh bắt.
“Hiện tại don đã trở thành đặc sản nổi tiếng của Quảng Ngãi nhưng muốn thưởng thức không hề dễ dàng. Vì chúng không được bán nhiều ở các chợ, siêu thị như hến hoặc ngao. Ai muốn thưởng thức hãy đến quê mình để ăn các món đặc sản được chế biến từ don hoặc đặt tại các cửa hàng online. Chúng có giá khá đắt đỏ so với hến ngao… chừng 80.000 đồng/kg”, chị Hồng Vũ chia sẻ.
Cũng theo chị Hồng Vũ, để đánh bắt được con don, người phải trải qua quá trình gian khổ và cần có kinh nghiệm đánh bắt.
Từ con don có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như: xào hành tây, nấu canh chua… Tất cả đều mang hương vị thơm ngon, ngọt thanh…
Don xào hành tây
Đây là một món ăn được nhiều người yêu thích bởi hương thơm lan tỏa từ hành tây kích thích vị giác cực mạnh cùng thịt don dai mềm, nguyên chất. Chúng thường được ăn kèm với bánh phồng tôm.
Canh don nấu chua
Chỉ cần vài nguyên liệu đơn giản như quả sấu, cà chua cùng một ít gia vị thì bạn đã có thể cảm nhận được vị ngọt thanh cùng một chút chua chua của canh don.
Bánh tráng nướng với canh don
Đây là một món ăn đặc sản của vùng đất Quảng Ngãi, tuy có cái tên trông có vẻ phức tạp nhưng để làm bánh tráng nướng với canh don bạn không cần mất quá nhiều thời gian hay nguyên liệu.
Với tỏi, hành tây, hành lá cùng don là đã có thể hoàn thành món canh don thơm ngon, nóng hổi với vị ngọt thanh. Dùng bánh tráng nướng chấm vào canh cùng một ít sốt ớt là đảm bảo ăn không thể ngừng.
Theo Đông y, don là loài sinh vật có tính hàn, vị ngọt nhẹ, không độc. Chúng có công dụng lợi tiểu, thông khí, mát gan, thanh nhiệt, giải độc,... Vỏ don cũng rất tốt, nó có tính ấm vị mặn, giúp tiêu đờm, tan hạch và chống nôn khá hiệu quả.
