Thời tiết chuyển mùa từ mưa sang khô, gần tết nên gió nhiều, nhất là gặp bữa gió chướng, nước “đi” nên tép rong “đi” theo con nước mà vào dớn. Ông anh tôi ở xã Vĩnh Xuân, huyện Trà Ôn (tỉnh Vĩnh Long) gọi điện thoại bảo chạy về vào một ngày như vậy.
Vùng này, đất này ngày trước chuyên làm ruộng, nay ruộng còn rất ít, đa số chuyển lên vườn trồng chuyên canh cây cam sành.
Nhà nhà trồng cam, ruộng giờ mướt màu xanh cam sành. Tôi tìm về con tép rong cũng từ câu chuyện thường ngày canh tác của nhà ông anh như vậy.
Một hôm tôi về vườn đi dỡ dớn đặt tép rong.
Ruộng xẻ liếp, lên vườn cam, những con mương nhỏ mới đào chạy quanh trên vùng đất mới lên cây. Đất mới, mương mới, các con nước rằm tháng 9, tháng 10 âm lịch đi rong... vào vườn cũng mới nên tép “về” và gặp gió chướng nên “đi” rong chơi.
Dớn anh đã đặt từ sáng sớm, khi tôi về tới lúc nắng lên thì dỡ. Chiến lợi phẩm toàn tép rong, ước cỡ một tô canh đầy, nhưng “đánh” lại chắc chắn là 600g.
“Nhiều đó”- chị nhà hồ hởi nói chắc có khách xa nên nay dớn “chắt” cũng bộn. Anh em họ hàng lâu không gặp, chọc ghẹo nhau thêm vui, còn tôi rất thích vì đã lâu rồi không thấy mớ tép rong tươi sân sẩn mà nhiều vậy.
Nhớ hồi nhỏ, tôi cũng đi theo cha mẹ kéo lưới trên ruộng, dưới sông, mùa thì tép rong, mùa thì cá cơm mờm, mùa con nước son thì đi xúc cá bống trứng.
Những con tép rong cứ tanh tách, con cá cơm mờm cứ anh ánh, nhanh đờ ra khi xa môi trường nước. Vì còn nhỏ nên vui vọc sình bùn, nước nôi là chính, chứ có để ý tới sự mưu sinh của người lớn đâu. Vả lại những thứ ấy hồi đó minh thiên, và cũng chỉ là... tép rong, với... cá cơm thôi mà.
Lượng tép rong khoảng... một tô canh đầy.
Bỗng một hôm vô tình ngó được mớ tép rong mà nghĩ, bây giờ, con cá cơm, cá lòng tong hay tép rong thì đã ít thấy. Chẳng biết do phân thuốc, đánh bắt nhiều, hay do nhiều năm nước lũ không về đồng bằng nên thấy ít.
Người ở vùng thượng nguồn nếu có cá linh non, cá đồng, cua đồng thì họ có trước. Lũ về ít, chỉ xăm xắp trên ấy thì họ có ít tép cá, nói gì vùng hạ nguồn…
Khi những thứ sang trọng, đẳng cấp thời bây giờ có thể nói cái gì cũng có, thì người ta có xu hướng tìm về những thứ thô mộc tự nhiên.
Dễ thấy nhất ở đó là món ăn. Mà dễ thấy hơn cả là thịt thà, mỹ vị khi đã khá nhiều, thì người ta sẽ tìm về cá tép, nhỏ nhưng độc đáo và đắt, như tép rong, cá lòng tong, cá linh non, cá bống trứng... Mà phải là từ tự nhiên, không nuôi trồng và sản xuất hàng loạt thì mới lạ và quý.
Tép rong rang
Quay lại mớ tép rong bằng một tô canh đầy ấy, để rang mộc thì ngon nhất. Chẳng cần mần, chỉ cần lựa chút rêu rác và rửa sạch, để ráo thì rang. Vườn nhà rau cỏ có sẵn, nên có ngay dĩa rau càng cua bóp chanh. Thêm chén nước mắm trong dằm ớt hiểm thì phải điệu. Mồi ngon!
Nếu có lan man dông dài các thứ kể trên thì cũng chỉ bắt nguồn từ nỗi nhớ. Thứ cảm xúc ấy thường đưa đến sự thèm thuồng.
Mà hễ như vậy lại càng trông mong đón đợi, cứ như để thỏa khát khao. Giống như buổi trưa hôm ấy đã gặp mớ tép rong vậy!
