Bệnh viêm tai giữa thường gặp ở trẻ, căn bệnh này hay bị lại nhiều lần và là nỗi ám ảnh của các mẹ vì nó ảnh hưởng đến sinh hoạt, sự phát triển của trẻ.
 |
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trần Văn Đồng - Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Vĩnh Phúc |
|
BS Trần Đồng |
Viêm tai giữa cấp (VTG) là bệnh lý rất thường gặp ở trẻ em, những phụ huynh có con bị viêm tai giữa nhiều lần tâm sự “sợ con ốm đến nỗi ám ảnh” khi thấy con chỉ sổ mũi. Thời tiết giao mùa, trẻ mới trở lại lớp, bệnh chồng bệnh, bé ho, chảy mũi, viêm tiểu phế quản, viêm phổi… vừa khỏi vài hôm lại quấy khóc, sốt, rồi viêm tai giữa. Nhiều bé chữa đi chữa lại mãi không đỡ hoặc được vài hôm ổn định lại tái phát làm cả mẹ lẫn con đều mệt mỏi ám ảnh về bệnh tật.
Viêm tai giữa cấp là gì?
- Viêm tai giữa cấp tính là nhiễm trùng không gian chứa không khí phía sau màng nhĩ và là nơi chứa các xương con nhỏ giúp dẫn truyền âm thanh của tai. Giống như bước vào nhà, cổng là ống tai ngoài, màng nhĩ là cửa chính còn phòng khách là tai giữa. Ba loại vi khuẩn chủ yếu gây viêm tai là: Phế cầu, Hib và Moraxella catarrhalis tổng số chiếm tới khoảng 69%-90%.
- Khi bé đang ho, sổ mũi mà đột nhiên thấy bé sốt, quấy khóc nhiều hoặc kêu đau tai, một số bé nhỏ có thể bú ít hơn, quấy khóc khi tay mẹ tì vào bên tai đau hoặc sờ gãi tai nhiều, nôn, ỉa lỏng thì rất có thể bé có biến chứng viêm tai giữa cấp … Số ít các bé không cảm giác đau nhiều, ít quấy thường chỉ được phát hiện khi thấy tai chảy mủ. Khi đó, cần cho trẻ khám sớm để điều trị.
Trẻ nào có nguy cơ cao bị viêm tai giữa?
- Trẻ em dưới 3 tuổi, nhất là 6-24 tháng dễ bị viêm tai giữa vì “ống vòi nhĩ” ngắn và nằm ngang hơn, vi khuẩn và dịch dễ đi ngược lên tai giữa mà gây bệnh, hơn nữa miễn dịch của bé vẫn chưa phát triển hoàn thiện. Một số bé có vòi nhĩ ngắn và ngang (do di truyền từ bố mẹ) thì bị viêm tai giữa khá sớm.
- Gia đình có nhiều trẻ, hoặc mới đi lớp rất hay ốm bởi lẽ dễ bị lây nhiễm từ trẻ khác.
- Trẻ bú sữa công thức qua bình, đặc biệt tư thế nằm ngửa có nguy cơ mắc bệnh viêm tai giữa cao hơn trẻ bú mẹ vốn có sẵn kháng thể hơn.
Trẻ nằm ngửa bú bình nguy cơ bị viêm tai giữa cao hơn trẻ bú mẹ. (Ảnh minh họa)
- Thời tiết khắc nhiệt: Mùa lạnh bé dễ bị viêm mũi họng, kèm vệ sinh không tốt làm tăng nguy cơ viêm tai giữa. Trẻ viêm mũi dị ứng mùa lạnh cũng dễ tái bệnh nhiều mũi hơn khi không khí nhiều phấn hoa hoặc ẩm mốc...
- Không khí ẩm mốc, hít phải khói thuốc lá, môi trường ô nhiễm làm tăng nguy cơ bị bệnh
- Trẻ bệnh nền như viêm amidal quá phát, viêm mũi dị ứng, sứt môi, hở hàm ếch có thể ảnh hưởng đến chức năng “vòi nhĩ” dễ làm trẻ bị viêm tai giữa, các bé này cần được khám chuyên khoa để được tư vấn.
Làm sao để phòng bệnh viêm tai giữa hiệu quả?
- Bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng và tiếp tục cho bú cho đến 2 tuổi, sữa mẹ sẵn có dinh dưỡng cân bằng và miễn dịch tự nhiên cho bé phát triển tốt và khả năng đề kháng tốt.
- Tiêm chủng đầy đủ để có hệ miễn dịch khỏe mạnh, lưu ý vắc xin phế cầu và 5in1 hay 6in1 giúp trẻ phòng được hai nguyên nhân hàng đầu gây bệnh là HIb và phế cầu.
- Không nên cho bú bình ở tư thế nằm ngửa, nên bú ở tư thể như đang bế ẵm hoặc tạo thành góc nghiêng ít nhất 30 độ và giữ tư thế đó ít nhất là 30 phút sau khi bú xong. Hạn chế cho bé ngậm núm vú giả khi bé ngủ ban đêm, nhất là với bé từ 6 tháng trở lên, điều này làm tăng nguy cơ viêm tai giữa.
Phòng viêm tai giữa trẻ trẻ ngay từ những sinh hoạt hàng ngày. (Ảnh minh họa)
- Giúp bé có môi trường không khí tốt, môi trường thoáng, sạch, tránh ẩm mốc, tuyệt đối tránh xa khói thuốc lá. Với bé cơ địa dị ứng, cần tránh tiếp xúc bụi, thú bông, các loại chăn lông, hay lông chó mèo…
- Dinh dưỡng tốt giúp bé tăng miễn dịch, cho bé ăn nhiều trái cây, rau củ, hải sản. Một số vi chất quan trọng giúp tăng miễn dịch như Vitamin D, sắt, kẽm… trẻ hay thiếu, cần lưu ý bổ sung theo chỉ định bác sỹ.
- Tránh xa các yếu tố làm tăng phơi nhiễm cho trẻ: Không ôm hôn, không ho, hắt hơi vào trẻ… rửa tay sạch bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ.
Tại sao có một số trẻ rất hay bị lại nhiều lần?
- Trẻ càng nhiều yếu tố nguy cơ kể trên càng hay bị bệnh.
- Phát hiện bệnh muộn khiến bệnh trở nặng gây khó khăn trong chữa trị.
- Không chăm sóc đúng cách, người bệnh sau điều trị không thăm khám theo dõi định kỳ theo đúng lịch dẫn đến điều trị không đúng cách, không tuân thủ số ngày điều trị, dùng liều không đúng, tự ý dừng thuốc khi bệnh chưa ổn khiến bệnh không khỏi triệt để làm bệnh tái lại nhanh và điều trị khó khăn do kháng thuốc và mất đi thuốc lựa chọn tốt nhất!
- Không thực hiện các biện pháp phòng bệnh hiệu quả như trên.
