Cục An toàn thực phẩm cho biết, quan sát bằng mắt thường bún, bánh tươi nhiễm chất Tinopal – chất huỳnh quang gây độc cho sức khỏe thường có màu trắng và độ bóng hơn dưới ánh sáng.
Trong thời gian qua, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm nhiều tỉnh trên cả nước liên tiếp phát hiện nhiều cơ sở sử dụng chất Tinopal – chất huỳnh quang gây độc cho sức khỏe trong sản xuất bún, bánh phở, bánh canh tươi. Điều này khiến nhiều chị em nội trợ hoang mang lo lắng bởi bún, phở, bánh canh tươi là những thực phẩm thường xuyên được sử dụng trong món ăn của người Việt. Vậy làm thế nào để lựa chọn mua được bún, bánh phở an toàn, không nhiễm chất độc? Và chất Tinopal gây nguy hiểm như thế nào đối với sức khỏe?... là những băn khoăn của rất nhiều chị em nội trợ.
TS Lâm Quốc Hùng, Trưởng phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, Tinopal là chất làm sáng quang học (optical brightener), gồm nhiều hợp chất hóa học tổng hợp dị vòng. Hóa chất có khả năng phát huỳnh quang (fluorescence) và gây ra hiệu ứng tán xạ trên bề mặt sản phẩm mà chúng bám vào làm cho sản phẩm sáng trắng hơn.
Tinopal có nhiều dẫn chất ở dạng bột, dạng dung dịch được dùng trong công nghiệp sản xuất giấy, vải sợi, nhựa, sơn, mực in hay mỹ phẩm và được dùng làm chất tẩy rửa trong gia dụng để tẩy trắng sản phẩm và làm sạch bề mặt vật dụng.
Độc tính đối với sức khỏe người do hóa chất tác động vào quá trình sinh tổng hợp của tế bào và gây ra các bệnh lý khác nhau tùy theo nồng độ hóa chất được ăn vào, thời gian ăn, mức độ đáp ứng của cơ thể mà có biểu hiện khác nhau.
TS Hùng cảnh báo, ảnh hưởng sớm nhất của chất Tinopal đối với sức khỏe con người là tác động đến đường tiêu hóa, niêm mạc ruột gây chậm tiêu, có thể gây viêm loét ruột, dạ dày. Nếu bị nhiễm kéo dài có nguy cơ gây rối loạn quá trình sinh tổng hợp của tế bào ruột, gan, thận và có nguy cơ bị ung thư. Tuy nhiên đến nay, các tài liệu nghiên cứu chi tiết về độc tính chưa được công bố nhiều.
“Một số nhà sản xuất sử dụng chất Tinopal trong sản xuất bún, bánh canh, bánh phở tươi có mục đích làm trắng và cải thiện độ bóng bề mặt và làm cho sản phẩm hấp dẫn hơn với người tiêu dùng. Tuy nhiên, hóa chất này ở bất kỳ dạng nào đều không được phép sử dụng trong sản xuất và chế biến thực phẩm vì gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng”, TS Hùng cho biết.
Để lựa chọn được bún, phở, bánh canh tươi an toàn, không nhiễm chất Tinopal, TS Hùng cho biết, các chị em nên quan sát bằng mắt thường kỹ trước khi mua: bánh phở, bún nếu nhiễm Tinopal thường có màu trắng và độ bóng hơn dưới ánh sáng.
Một cơ sở sản xuất bún tại TP.HCM bị phát hiện có dùng hóa chất độc hại để tẩy trắng
“Phương pháp kiểm định khoa học định lượng chất Tinopal trong thực phẩm cần áp dụng kỹ thuật sắc ký lỏng hiệu năng cao, sử dụng đầu dò huỳnh quang tại phòng xét nghiệm đủ tiêu chuẩn ISO/IEC 17025. Tuy nhiên, trước mắt để bảo vệ sức khỏe cho gia đình, chị em nội trợ hãy là người tiêu dùng thông minh, quan sát kỹ trước khi mua, tuyệt đối không mua bún, bánh phở có màu trắng và độ bóng khác thường. Chị em cũng nên lựa chọn, mua sản phẩm bún, bánh tươi có nguồn gốc rõ ràng của cơ sở sản xuất, kinh doanh bún, bánh tươi và đã được cơ quan chức năng chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm”, TS Hùng khuyến cáo.
Được biết, trong tháng 8, sau khi có chỉ đạo của Cục An toàn thực phẩm tăng cường kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm, nhiều địa phương phát hiện bún, bánh phở, bánh canh tươi có nhiễm chất huỳnh quang Tinopal. Cụ thể: Tại Tây Ninh: Phát hiện mẫu bột hóa chất tại 02 cơ sở sản xuất bún được xác định là hóa chất mầu huỳnh quang Tinopal.
Tại Bà Rịa – Vũng Tàu: phát hiện 01 cơ sở có hóa chất mầu huỳnh quang, và trong 01 mẫu bún có Tinopal.
Tại thành phố Hồ Chí Minh: Kết quả đã phát hiện 06 mẫu sản phẩm gồm bún tươi, bánh phở, bánh hỏi của 3 cơ sở sản xuất có chứa Tinopal, acid Oxalic là hoá chất công nghiệp không có trong danh mục cho phép của Bộ Y tế và Natri sulfite là chất có trong danh mục cho phép của Bộ Y tế nhưng vượt mức cho phép. Hộ kinh doanh Hoàng Thành, địa chỉ 751/40H/15 Hồng Bàng, phường 6, quận 6: Có 4 mẫu vi phạm (02 mẫu bánh hỏi có chứa Tinopal, 01 mẫu bánh hỏi có Natri sulfite vượt mức cho phép và 01 mẫu bánh lọt có Natri sulfite vượt mức cho phép). Hộ kinh doanh Phương Dung, địa chỉ 71/486E Phan Huy Ích, phường 12, Gò Vấp sản xuất: 01 mẫu bún bò có chứa Tinopal. Công ty TNHH Cát Tường, địa chỉ 38/73 Đường 50, phường 14, Gò Vấp: 01 mẫu bánh phở có chứa Acid Oxalic.
Tại thành phố Cần Thơ: Phát hiện 2/36 mẫu (01 mẫu bún, 01 mẫu bánh lọt) có chất Tinopal và 01 mẫu hóa chất Tinopal dạng bột, 01 mẫu dung dịch hương nếp có Tinopal. Cả 04 mẫu trên đều được lấy tại một cơ sở kinh doanh quy mô hộ gia đình ở khu vực 5, phường An Bình, TP. Cần Thơ.
Tại một số tỉnh, thành phố khác như Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nam, Yên Bái, Bắc Kạn, Lào Cai, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, cơ quan chức năng có lấy mẫu kiểm tra nhưng đều không phát hiện có chứa chất Tinopal.
