Nhiều bố mẹ mới làm quen với việc có em bé nên sẽ khó tránh khỏi những bỡ ngỡ khi chứng kiến 6 hiện tượng sinh lý này của trẻ sơ sinh.
Trước khi em bé chào đời, chắc hẳn bố mẹ đã tưởng tượng không biết bao nhiêu lần về ngoại hình của em bé, và đặc biệt tò mò về ngoại hình của bé. Các bà mẹ gần đến ngày dự sinh lại càng háo hức và tràn đầy kỳ vọng, mong con đủ tháng sẽ ra đời để gặp được con.
Thế nhưng trái với sự mong đợi, nhiều bố mẹ lần đầu đảm nhiệm thiên chức cao cả này lại không khỏi ngơ ngác khi nhìn thấy em bé mới sinh với thân hình đỏ au, da nhăn nheo, các đường nét trên khuôn mặt không cân đối, lấm lem. Thậm chí, một số ông bố bà mẹ còn không tin đấy là đứa con do mình sinh ra và có chút chạnh lòng.
Tuy nhiên sau khi đã có kinh nghiệm làm bố mẹ, nhiều người sẽ nhận ra một sự thật rằng hầu hết trẻ sơ sinh về cơ bản đều không đẹp, nên các bà mẹ “khóc dở mếu dở” cũng không có gì đáng ngạc nhiên. Nhưng không phải lúc nào em bé cũng như thế, và khi lớn lên thì các đường nét xinh xắn, đáng yêu sẽ ngày càng rõ nét hơn.
Vậy nên bố mẹ không cần phải lo lắng về việc trẻ sơ sinh trông xấu xí khi mới chào đời, bởi vì trẻ sẽ thay đổi một cách tự nhiên khi lớn lên, và càng thay đổi thì sẽ càng trông đẹp hơn. Ngoài ra, bố mẹ cũng cần phải biết rằng trẻ sơ sinh ngoài đặc điểm ngoại hình này thì còn có rất nhiều “bí mật” ẩn chứa bên trong.
Và 6 hiện tượng sinh lý chỉ có ở trẻ sơ sinh sau đây ít nhiều cũng sẽ khiến nhiều bố mẹ ngơ ngác, không biết phản ứng như thế nào. Nhưng trên thực tế, chỉ cần bố mẹ hiểu rõ những kiến thức nuôi dạy con liên quan, bố mẹ sẽ tránh được rất nhiều sự hoang mang, lo lắng dư thừa để tập trung vào quá trình chăm sóc em bé tốt nhất.
Bé thường ngủ nhiều
Những bà mẹ mới làm quen với thiên chức mới, sẽ không tránh khỏi tình huống bối rối vào thời gian đầu khi trông thấy đứa bé của mình ngủ suốt ngày. Thậm chí không thể đánh thức con khi cho ăn hay khi thay tã, và người mẹ cảm thấy rất lo lắng, không biết đứa trẻ có gặp vấn đề gì không?
Nhưng trên thực tế, các chức năng cơ thể của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện, tính hưng phấn của vỏ não thấp, cần tập trung “mã lực” của toàn bộ cơ thể để nghỉ ngơi trong thời gian dài nên phần lớn thời gian của trẻ dành cho việc ngủ. Trẻ sơ sinh ngủ khoảng 18-20 giờ mỗi ngày và chỉ thức dậy khi đói hoặc khó chịu. Sau khi nhu cầu được thỏa mãn, bé sẽ tiếp tục ngủ.
Trẻ sơ sinh ngủ nhiều là hiện tượng bình thường, bố mẹ chỉ cần tạo cho bé môi trường ngủ tốt như không có tiếng ồn, nhiệt độ và độ ẩm thích hợp, thông gió trong nhà thường xuyên,... và luôn chú ý đến bé sau khi đi đại tiện, vệ sinh cho bé kịp thời, để đảm bảo giấc ngủ của bé không bị phá vỡ vì khó chịu. Giấc ngủ chất lượng sẽ giúp bé lớn nhanh hơn.
Trẻ sơ sinh ngủ nhiều không phải là điều xấu, ngược lại còn giúp trẻ lớn nhanh hơn.
Đi ngoài phân su đen
Nhiều bố mẹ để ý thấy phân đầu tiên của bé có màu xanh đậm hoặc nâu sẫm, mùi rất nồng trông hơi sợ. Đây là phân su của trẻ sơ sinh, thường được thải ra ngoài trong vòng 8-12 giờ sau khi sinh.
Về nguyên nhân tạo phân su, khi thai nhi ở trong cơ thể người mẹ, nước ối nuốt vào có chứa một số thành phần đặc, lẫn với tế bào biểu mô thành ruột, lông tơ, bã đậu, dịch nhầy mật…
Phân su của trẻ sơ sinh sẽ được thải ra ngoài trong vòng 2-3 ngày sau khi sinh, mỗi ngày khoảng 3-4 lần. Sau đó phân sẽ chuyển dần sang màu vàng bình thường. Bú mẹ sớm có thể thúc đẩy nhu động ruột của trẻ sơ sinh, phân su sẽ được thải ra ngoài nhanh hơn.
Nắm chặt tay
Em bé sơ sinh luôn nắm chặt bàn tay nhỏ bé của mình, tức là ngón cái áp vào lòng bàn tay, 4 ngón còn lại áp vào ngón cái. Ngay cả khi bố mẹ dùng tay duỗi thẳng các ngón tay của bé, bé sẽ lại nắm chặt chúng ngay khi bố mẹ bỏ tay ra, đây là phản xạ cầm nắm bẩm sinh và độc nhất của trẻ sơ sinh.
Một đứa trẻ nắm chặt tay trong một thời gian dài, không có nghĩa là trẻ đang có cảm xúc. Đó là do vỏ não chưa phát triển hoàn thiện, và khả năng điều chỉnh cơ tay của bé chưa được linh hoạt. Sự co của các cơ gấp của bàn tay chiếm ưu thế, trong khi các cơ của các ngón tay tương đối yếu nên đứa trẻ ấy luôn ở tư thế nắm chặt tay.
Hành động nắm chặt tay của trẻ sơ sinh thường mất dần sau 3 tháng. Đối với điều này, bố mẹ không được cố bẻ ra, vì như vậy sẽ dễ làm các cơ hoặc dây chằng ở tay bé bị tổn thương.
Nắm chặt tay cũng là hiện tượng sinh lý thường gặp ở em bé sơ sinh.
Vàng da
Theo thống kê, khoảng 50%-80% trẻ đủ tháng và 80%-90% trẻ sinh non sẽ bị vàng da sơ sinh sau khi sinh. Vàng da sơ sinh được chia thành sinh lý và bệnh lý.
Nói chung, vàng da sinh lý tương đối phổ biến, là vàng da tạm thời do đặc điểm chuyển hóa của bilirubin gây ra, xuất hiện vào ngày thứ 2-3 sau khi sinh, đạt cực đại vào ngày thứ 4-6 và giảm dần vào khoảng ngày thứ 7-10 (trẻ sinh non kéo dài lâu hơn).
Nếu vàng da sau sinh 24 giờ, lượng bilirubin huyết thanh tăng nhanh hàng ngày và kéo dài (trẻ đủ tháng > 2 tuần, trẻ non tháng > 4), thậm chí nặng dần và lặp đi lặp lại, hoặc 1 tuần hoặc vài ngày. Nếu là vàng da sinh lý thường sẽ tự hết nên bố mẹ đừng quá lo lắng. Nhưng nếu là vàng da bệnh lý thì bố mẹ phải đưa bé đi khám và điều trị kịp thời.
Nhịp thở không ổn định
Sau khi đứa bé ngủ say, hơi thở nhẹ đến mức gần như không cảm nhận được, vì vậy nhiều bố mẹ cảm thấy bàng hoàng, thậm chí còn làm hành động lấy tay để kiểm tra xem đứa trẻ có ổn hay không?
Nhưng trên thực tế thì trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non, khả năng điều tiết của trung khu thần kinh kém, dễ bị nhịp thở không đều, thậm chí ngưng thở khiến nhiều ông bố bà mẹ mới làm quen rất hoang mang.
Nếu nhịp thở của bé không quá 60 lần/phút, đồng thời không có biểu hiện sốt, mặt và môi tím tái, ngưng thở liên tục thì không cần quá lo lắng mà chỉ cần tiếp tục theo dõi sát sao. Thông thường một tuần sau khi em bé chào đời, hơi thở sẽ dần ổn định.
Nhịp thở em bé mới sinh thường không ổn định, khá nhẹ khiến bố mẹ rất khó cảm nhận được.
Giảm cân thay vì tăng cân
Bố mẹ sẽ quan sát thấy rằng, em bé sẽ giảm cân một vài ngày sau khi sinh. Mức giảm có thể lên tới 7-9% (hơn 10% là bất thường) nên cảm thấy lo lắng, không biết phương pháp cho con bú của mình có vấn đề gì không?
Trên thực tế, điều này là do sự bốc hơi nước trong cơ thể, tiêu hao năng lượng tăng trưởng quá mức và bài tiết sau khi sinh. Tuy nhiên, trong những ngày đầu sau khi sinh, tuyến sữa của mẹ chưa ổn định, bé ăn ít, hấp thu chậm nên cân nặng không tăng mà lại giảm, đó còn gọi là “sụt cân sinh lý”.
Trẻ sơ sinh giảm cân sinh lý sẽ không cần điều trị đặc biệt, thông thường sau một tuần cân nặng sẽ từ từ tăng lên. Vì vậy, các bà mẹ nên kiên trì cho con bú, chú ý đến chế độ ăn uống lành mạnh để có thể tăng lượng sữa cần thiết và cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ.
Giảm cân sinh lý thường xảy ra ở em bé mới sinh, sau vài ngày mới dần trở nên ổn định và tăng lên.
