Một số thói quen nhất định có thể giúp bạn hạn chế được nguy cơ ung thư.
Ung thư là một loại bệnh lý có cơ chế và nguyên nhân gây bệnh khá phức tạp. Nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, chẳng hạn như các yếu tố liên quan đến tiền sử gia đình, bệnh lý bẩm sinh và đột biến gen. Tuy vậy, có một số thói quen nhất định có thể giúp bạn hạn chế được nguy cơ ung thư. Dưới đây là hướng dẫn của BS. Trần Thị Ngọc Châu, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3.
1. Bỏ hút thuốc lá
Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ của nhiều loại ung thư, chẳng hạn như: ung thư phổi, vòm họng, miệng, thanh quản, thực quản, dạ dày, bàng quang, tụy, đại tràng, trực tràng, cổ tử cung…
Khói thuốc lá với hơn 7.000 độc chất hóa học (trong đó có hơn 70 chất gây ra ung thư) không chỉ gây độc cho cơ thể người hút mà còn người hít phải khói thuốc từ người khác, đặc biệt ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ em, người già và phụ nữ.
Ngoài ra, hút thuốc lá còn là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh lý khác như bệnh tim mạch, hô hấp, nội tiết, sinh sản, cơ xương khớp, thần kinh…
2. Bảo vệ bản thân khỏi tia UV
Bức xạ tia cực tím trong ánh nắng có thể gây ra những thay đổi cho làn da của bạn. Các tia nắng mặt trời (UVA và UVB) gây hại cho các tế bào da. Bỏng nắng và phơi nắng nhiều năm có thể dẫn đến ung thư da.Bạn nên bảo vệ mình khỏi tia UV bằng cách:
- Ở trong bóng râm.
- Che chắn bằng quần áo bảo hộ, mũ và kính râm khi phải ra nắng.
- Bôi kem chống nắng trước khi ra ngoài từ 15 đến 30 phút. Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 30 hoặc cao hơn và thoa lại sau mỗi 2 giờ nếu bạn đi bơi, đổ mồ hôi hoặc ở ngoài nắng trong thời gian dài.
3. Duy trì trọng lượng khỏe mạnh
Thừa cân và béo phì sẽ tạo ra những thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Những thay đổi này có thể kích hoạt sự phát triển của tế bào ung thư. Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ đối với các loại ung thư như: Ung thư vú (sau khi mãn kinh), ung thư đại trực tràng, nội mạc tử cung, tụy, thực quản, tuyến giáp, gan, thận, túi mật…
4. Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục có lợi cho sức khỏe đối với mọi người, vì nhiều lý do. Các nghiên cứu đã chỉ ra những người tập thể dục dường như có nguy cơ mắc một số bệnh ung thư thấp hơn. Tập thể dục có thể giúp bạn giảm cân. Duy trì hoạt động thể lực phù hợp có thể giúp bảo vệ bạn chống lại ung thư đại trực tràng, vú, phổi và nội mạc tử cung.
Về thời lượng tập thể dục, bạn nên tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày mỗi tuần để có lợi cho sức khỏe.
5. Xây dựng thói quen ăn uống khoa học
Lựa chọn thực phẩm tốt có thể giúp bảo vệ bạn khỏi bệnh ung thư. Hãy thực hiện các bước sau:
- Ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật như trái cây, các loại đậu và rau xanh.
- Uống nước và đồ uống ít đường.
- Tránh thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, các loại thức ăn nhanh.
- Tránh các loại thịt đã qua chế biến như hotdog, thịt xông khói, thịt nguội. Hạn chế các loại rau củ quả muối chua.
- Chọn nguồn đạm từ cá và thịt trắng. Hạn chế thịt đỏ. Ưu tiên chế biến thịt bằng cách luộc, hấp hơn là chiên, nướng.
- Ưu tiên sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế thực phẩm béo ngọt có hàm lượng calo cao.
- Một lưu ý quan trọng hơn là bạn cần lựa chọn nguồn thực phẩm sạch và an toàn. Vì hiện nay ở Việt Nam, có rất nhiều loại thực phẩm có dư lượng chất bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, thuốc tăng trưởng… quá cao.
6. Hạn chế rượu và thức uống chứa cồn
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khi sử dụng rượu bia, 95% chất cồn được chuyển hóa qua gan trở thành các hợp chất mới, dưới tác dụng của enzyme alcohol dehydrogenase, rượu được oxy hóa thành acetaldehyde, một chất làm sinh sôi các tế bào ung thư bằng cách tấn công DNA và gây ra đột biến gen.
Thêm vào đó, nếu càng uống nhiều rượu, hàm lượng acetaldehyde trong nước bọt sẽ càng gia tăng, góp phần làm tổn thương DNA ở các tế bào niêm mạc miệng, vòm họng, thực quản và đường hô hấp. Uống quá nhiều rượu có thể liên quan đến các bệnh ung thư sau: Ung thư miệng, thực quản, vú, đại trực tràng, ung thư gan…
Giới hạn rượu của bạn ở mức 2 ly mỗi ngày đối với nam giới và 1 ly mỗi ngày đối với phụ nữ, tức là không quá 142ml rượu vang, hoặc tương đương 341 ml bia.
7. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng đến một năm để phát hiện sớm các dấu hiệu nghi ngờ ung thư. Từ đó, các chuyên gia sẽ tiếp tục chỉ định sử dụng các kỹ thuật tầm soát có thể giúp phát hiện sớm ung thư. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ mang lại chuyển biến tích cực cho cơ thể, tăng khả năng chữa khỏi và giảm thiểu tử vong hoặc biến chứng nặng do ung thư.
Tầm soát sức khỏe định kỳ là một trong những vấn đề chưa được chú trọng tại Việt Nam, đa phần người dân còn mang tâm lý e ngại vì sợ phát hiện bệnh. Tuy nhiên, việc này sẽ có ích lợi trong việc kiểm soát rất nhiều bệnh lý khác ngoài ung thư. Giúp người bệnh kiểm soát tốt các nguy cơ và điều trị tích cực, duy trì một cuộc sống chất lượng và khỏe mạnh.
