Loài cá này chỉ xuất hiện khoảng 3 tháng trong năm, có thể làm thành nhiều món đặc sản ở miền Tây, vừa ngon vừa có công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe.
Khoảng tháng 7 tháng 8 âm lịch hàng năm, khi con nước tràn về cũng là thời điểm người dân các tỉnh miền Tây như An Giang, Đồng Tháp, Cà Mau... thu hoạch cá linh.
Cá linh là loài cá có kích thước bé, con trưởng thành chỉ to hơn ngón tay và con nhỏ chỉ bằng chiếc đũa. Trước đây, khi cuộc sống còn khó khăn, cá linh gắn với bữa cơm bình dị của người dân nơi đây. Từ cá linh có thể làm các món như: nấu canh chua, kho với mía, kho lạt, nước mắm cá linh...
Hồi đó, cá linh nhiều vô kể, mỗi hộ dân có thể thu hoạch vài dạ cá linh một ngày (người ta đong bán cá linh bằng dạ như đong lúa chứ không cân ký như bây giờ). Cá linh nhiều đến mức người ta không thèm ăn, chỉ dùng để ủ mắm. Người ta cũng không cân cá linh khi bán mà chỉ đong bằng thúng, bằng bao. Câu thành ngữ “rẻ như cá linh” cũng ra đời vì thế.
Hiện nay cá linh trong tự nhiên hiếm dần, không còn dồi dào như xưa. Dù có kích thước bé nhưng thịt cá lại thơm ngon và giàu dinh dưỡng nên được người thành phố ưa chuộng những năm gần đây.
Thời điểm đầu mùa, cá linh non được bán tại chợ hay các cửa hàng hải sản với giá từ 200.000-300.000 đồng/kg nhưng số lượng rất ít, có khi phải đặt hàng trước mới mua được. Đến giữa mùa, giá cá linh hạ nhiệt hơn, đó là thời điểm nhiều người mua cá linh về để thưởng thức.
Trên chợ mạng, cá linh được làm sạch, đóng túi zip sẵn, người thành phố mua về chỉ cần rửa lại là có thể mang đi chế biến các món như canh chua, nấu lẩu, chiên bột, kho lạt ăn kèm với bông súng rau sống...
Người dân địa phương cho biết khoảng tháng 8 là lúc cá linh vừa ăn và có chất lượng thịt ngon nhất. Trong các nhà hàng, quán ăn ở miền Tây, các món ăn từ cá linh luôn được du khách gần xa tìm đến để thưởng thức.
Cá linh là một nguồn canxi dồi dào, rất tốt cho những ai loãng xương hoặc có nhu cầu bổ sung canxi. Loài cá này còn chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như protid, lipid, sắt, vitamin A, B1, B2, B6, giúp bổ sung năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể.
Theo Đông y, cá linh có vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng kiện tỳ, lợi thủy, hóa đàm, thanh nhiệt và thông khí huyết.
Các bài thuốc từ con cá linh:
Chữa chứng suy nhược ăn ngủ kém
Cá linh nấu canh chua: cá linh, cà chua, bông chuối, dứa, rau ngổ, rau đắng, ớt gia vị vừa đủ, nấu canh ăn tuần vài lần. Công dụng bổ tỳ vị, thông ứ, hóa đàm...; còn dùng chữa cảm sốt, ho khan, sỏi mật, sỏi thận, viêm tiết niệu.
Chữa chứng váng đầu chóng mặt do tăng huyết áp
Dùng bài lẩu cá linh: cá linh, cà chua, me, dứa, bông súng, nấm rơm, bắp chuối, giá đậu, rau đắng, rau ngổ, gia vị vừa đủ nấu lẩu ăn... Công dụng kiện tỳ hóa thấp, an thần lợi tiểu tiện...; còn dùng chữa chứng phù, tiểu khó, tiểu buốt, dắt.
Chữa bí tiểu do thấp nhiệt
Dùng bài cá linh nấu bông điên điển: cá linh, cà chua, bông điên điển, lá me non, hoặc lá giang, rau ngổ, hành, ớt gia vị vừa đủ, nấu canh ăn tuần vài lần. Công dụng kiện tỳ, thanh thấp nhiệt...; còn dùng chữa phì đại tuyến tiền liệt, sỏi thận, sỏi mật, nhiệt miệng.
Chữa ho hen, tức ngực, đờm nhiều
Dùng bài cá linh kho củ kiệu: cá linh, củ kiệu, hành, tiêu gia vị vừa đủ, kho ăn. Công dụng kiện tỳ hóa đàm, hạ khí giảm ho, thông dương...
Chữa chứng thiếu máu ăn kém
Dùng bài cá linh tẩm bột trứng chiên giòn: cá linh loại nhỏ, trứng gà, hành tây, bột gạo, dầu ăn, gia vị vừa đủ chiên ăn. Cá làm sạch, khoai sắt lát, tẩm bột gạo, trứng chiên giòn ăn kèm rau kinh giới, tía tô, húng quế, xà lách, dưa leo, rau thơm. Công dụng kiện tỳ bổ khí huyết khai vị...; còn dùng chữa trẻ em, người lớn tỳ vị hư khó lên cân.
