Do thấy con thường xuyên lo lắng những chuyện nhỏ nhặt trong cuộc sống, người mẹ đưa đi khám và được phát hiện bị rối loạn tâm thần. Khi bác sĩ thông báo bệnh tình của con, người mẹ cũng có dấu hiệu bất thường, sau đó được chẩn đoán mắc bệnh giống hệt con trai.
Tưởng con trai cẩn thận hóa ra bị rối loạn tâm thần
BS.CKII Cao Thị Ánh Tuyết, Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, một bệnh nhi nam (13 tuổi, ở Hà Nội) vừa được gia đình đưa đến khám vì có những biểu hiện nghi rối loạn tâm thần. Theo chia sẻ của gia đình, bệnh nhi vốn là người sống hướng nội, gần đây thường xuyên lo lắng nhiều chuyện trong cuộc sống và học tập.
Theo đó, bệnh nhi luôn lo lắng bản thân mình học kém sẽ ảnh hưởng đến thi đua của lớp, mỗi khi ra đường nam sinh này luôn sợ bị tai nạn, đến lớp sợ ảnh hưởng đến bạn bè xung quanh. Bệnh nhân thường hay có biểu hiện đi ra cửa kiểm tra lại nhiều lần xem đóng chưa, hoặc cầm một đồ vật phải nhấc lên nhấc xuống rồi mới cầm...
Ban đầu gia đình nghĩ con cẩn thận, nhưng khi các biểu hiện trên lặp đi, lặp lại nhiều lần trong một thời gian dài nên đã đưa đi khám. Ngoài những biểu hiện trên, nam sinh này còn xuất hiện các triệu chứng như bị run tay chân, hồi hộp, trống ngực.
Lo lắng kết quả học tập và những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống, bé trai bị rối loạn tâm thần. Ảnh minh họa.
Sau khi thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, bác sĩ chẩn đoán, nam sinh này bị rối loạn lo âu lan tỏa, rối loạn nghi thức và có chỉ định điều trị. Bệnh nhân được chỉ định dùng thuốc chống trầm cảm và có đáp ứng tốt. Hiện các bác sĩ vẫn đang điều trị và theo dõi, đồng thời tư vấn tâm lý cũng như hẹn tái khám định kỳ.
Bác sĩ Ánh Tuyết thông tin thêm, sau khi con được chẩn đoán bị rối loạn lo âu lan tỏa và rối loạn nghi thức, mẹ cũng xuất hiện những biểu hiện như hồi hộp, lo lắng, run tay chân và được các bác sĩ thăm khám ngay tại viện.
Qua thăm khám, bác sĩ kết luận mẹ bệnh nhân cũng bị rối loạn lo âu lan tỏa, nhưng không bị lo nghĩ quá nhiều vấn đề nhỏ nhặt như con. Qua đó có thể thấy, việc nam sinh bị rối loạn lo âu ngoài vấn đề tác động từ môi trường, học tập, còn có yếu tố di truyền từ mẹ.
Lúc nhỏ ít tương tác, lớn lên dễ bị rối loạn lo âu
BSCK II Nguyễn Hoàng Yến, Phòng Tâm thần Nhi và Thanh thiếu niên (Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, ngày càng nhiều trẻ nhỏ và trẻ ở tuổi vị thành niên bị rối loạn lo âu, trong đó trẻ nữ nhiều hơn nam. Không chỉ ở Việt Nam, thống kê tại một số quốc gia cho thấy, tỷ lệ trẻ bị rối loạn lo âu cũng khá cao.
Theo bác sĩ Hoàng Yến, một số yếu tố ảnh hưởng đến rối loạn lo âu ở trẻ bao gồm:
- Các yếu tố nhận thức và học tập;
- Các yếu tố sinh học, thần kinh;
- Yếu tố di truyền và các yếu tố xã hội, môi trường.
Một vấn đề bác sĩ Yến hết sức lưu ý, đó là với trẻ trong thời kỳ 2-5 tuổi, nếu thường xuyên có các biểu hiện như:
- Trẻ ít thể hiện khi đối mặt với sự mới lạ;
- Thiếu nụ cười, ít nói chuyện;
- Ít tương tác;
Trẻ khi còn nhỏ ít tương tác, lớn lên nguy cơ rối loạn lo âu rất cao. Ảnh minh họa.
- Giao tiếp bằng mắt hạn chế;
- Chậm thân thiện với người lạ hoặc trẻ cùng lứa tuổi;
- Không sẵn sàng khám phá những tình huống mới,…
Những trẻ này sẽ có nguy cơ bị rối loạn lo âu cao gấp 2-4 lần so với những trẻ khác. Do vậy, quá trình chăm sóc trẻ, phụ huynh nên chú ý những dấu hiệu trên để có biện pháp phòng tránh con bị rối loạn lo âu sau này.
Trẻ hay né tránh, chống đối có nguy cơ rối loạn lo âu cao
Bác sĩ Hoàng Yến cho biết, biểu hiện của trẻ khi bị rối loạn lo âu rất đa dạng, dưới đây là một số dấu hiệu điển hình các phụ huynh không nên bỏ qua:
- Né tránh: Trẻ có thể tránh các hoạt động học tập và xã hội, chẳng hạn như trường học, tiệc tùng, cắm trại, ngủ lại nhà hoặc nói chuyện với những người an toàn.
- Cần sự trấn an quá mức: Trẻ có thể tìm kiếm sự trấn an quá mức hoặc lặp đi lặp lại khi đi ngủ, thiên tai, đi học hoặc nói chung là liên quan đến nỗi sợ hãi về những điều tồi tệ xảy ra.
- Kết quả học tập kém: Thể hiện sự thiếu tập trung trong lớp hoặc gặp khó khăn trong việc hoàn thành các bài kiểm tra trong thời gian quy định.
Theo bác sĩ Hoàng Yến, biểu hiện rối loạn lo âu ở trẻ rất đa dạng, vì thế phụ huynh không nên chủ quan. Ảnh: Lê Phương.
- Bùng nổ và hành vi chống đối: Những cơn bộc phát như có thể được kích hoạt bởi một tác nhân kích thích gây lo âu. Một nghiên cứu về điều trị 663 thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn lo âu cho thấy, cáu kỉnh là biểu hiện rõ rệt nhất ở tất cả các rối loạn lo âu, không phân biệt tuổi tác hay giới tính. Biểu hiện này xuất hiện ngay cả khi đã kiểm soát rối loạn trầm cảm kèm theo và rối loạn thách thức chống đối.
- Các vấn đề về ăn uống: Ăn không đủ chất do sợ quá trình ăn hoặc nuốt hay ăn quá nhiều để đối phó với lo âu. Nghiên cứu cho thấy, một tỷ lệ đáng kể trẻ em, những trẻ có vấn đề về cân nặng hoặc ăn uống có chọn lọc, cho biết có lo âu.
- Các triệu chứng cơ thể: Đau đầu, chóng mặt, khó nuốt, lo lắng về việc mắc nghẹn, nôn hoặc buồn nôn, đau ngực, khó thở, đau dạ dày, tê và ngứa ran ở ngón tay hoặc ngón chân do thở gấp hoặc biểu hiện đau kịch tính.
- Ý tưởng hoặc hành vi tự sát: Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ lo âu có thể báo cáo ý tưởng hoặc hành vi tự sát trong trường hợp không bị trầm cảm. Những nghiên cứu này cho thấy rằng từ 22 đến 58% trẻ lo âu cho biết có ý định tự sát.
Để dự phòng rối loạn lo âu ở trẻ, phụ huynh nên điều chỉnh hoạt động, lối sống ở trẻ; cần tập luyện thể thao thường xuyên, khoảng 30 phút/ngày; ăn uống đủ chất; ngủ đúng giờ, đủ 8-10 tiếng/ngày tùy lứa tuổi; tập yoga hoặc thư giãn tinh thần; giải quyết các vấn đề gây lo lắng ngay từ ban đầu; tập thở thư giãn 4 thì (hít vào 3 giây, nín thở 3 giây, thở ra 3 giây, giữ 3 giây)….
