Gan nhiễm mỡ có thể gây ra những hậu quả đáng lo ngại nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
GAN NHIỄM MỠ LÀ BỆNH GÌ?
Gan nhiễm mỡ là một thuật ngữ mô tả sự tích tụ mỡ trong gan. Thông thường, gan luôn có một số chất béo nhất định, nhưng đôi khi lượng chất béo ấy gia tăng đột biến có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe.
Gan là cơ quan lớn thứ hai trong bộ máy nội tạng của cơ thể. Chức năng của nó là chế biến mọi thứ chúng ta nạp vào cơ thể và quan trọng hơn là lọc các chất có hại ra khỏi máu. Quá trình này sẽ bị gián đoạn nếu có quá nhiều mỡ trong gan.
Gan bị nhiễm mỡ khi lượng mỡ đạt từ 5% đến 10% trọng lượng gan của bạn. Gan nhiễm mỡ là một tình trạng đảo ngược, thường được giải quyết bằng cách thay đổi lối sống. Thông thường, người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không có nhiều biểu hiện cụ thể, nên khá khó để phát hiện ra.
Gan nhiễm mỡ là một tình trạng phổ biến, ảnh hưởng khoảng 10% đến 20% người dân Mỹ. Theo Tổ chức American Liver Foundation, hầu hết các trường hợp gan nhiễm mỡ được phát hiện ở độ tuổi 40 đến 60.
NGUYÊN NHÂN GÂY RA GAN NHIỄM MỠ
Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh gan nhiễm mỡ là do uống quá nhiều rượu. Trong nhiều trường hợp, các bác sĩ cũng không thể lí giải được tại sao những người không uống nhiều rượu nhưng lại mắc phải căn bệnh này.
Gan nhiễm mỡ hình thành và phát triển khi cơ thể tạo ra quá nhiều chất béo hoặc không thể chuyển hóa chất béo kịp thời. Mỡ thừa được lưu trữ trong tế bào gan – nơi nó tích tụ và hình thành nên bệnh gan nhiễm mỡ. Chế độ ăn nhiều chất béo và đường tuy không trực tiếp dẫn đến gan nhiễm mỡ nhưng có thể góp phần gây nên căn bệnh này.
Ngoài nghiện rượu, các nguyên nhân thông thường khác gây ra bệnh gan nhiễm mỡ bao gồm:
- Béo phì
- Tăng lipid máu, hoặc lượng chất béo trong máu tăng cao
- Bệnh tiểu đường
- Di truyền
- Giảm cân quá nhanh
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc nhất định như aspirin, steroid, tamoxifen (nolvadex) và tetracycline (Panmycin)
TRIỆU CHỨNG KHI BỊ GAN NHIỄM MỠ
Gan nhiễm mỡ thường không có các triệu chứng liên quan trực tiếp đến cơ quan này. Bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi hoặc khó chịu trong bụng. Các triệu chứng thường gặp nhất của bệnh gan nhiễm mỡ là :
- Thèm ăn
- Giảm cân nặng
- Đau bụng
- Cơ thể yếu đi
- Mệt mỏi
- Hay quên
Nếu bệnh gan nhiễm mỡ chuyển sang xơ gan và suy gan, các triệu chứng có thể xuất hiện là :
- Bụng rỗng nhưng chứa đầy chất lỏng
- Vàng da và vàng mắt
- Dễ chảy máu
Bệnh gan nhiễm mỡ là kết quả của quá trình tích tụ nhiều chất béo trong gan. Nó có khả năng hình thành nếu bạn thừa cân, béo phì. Việc mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ là :
- Sử dụng rượu quá mức
- Mang thai
- Hàm lượng cholesterol trong máu cao
- Mức triglyceride cao
- Suy dinh dưỡng
- Uống quá liều một số thuốc không cần kê toa, ví dụ như acetaminophen
Các biến chứng thường gặp
Trong nhiều trường hợp, gan nhiễm mỡ sẽ không phát triển thành bệnh gan, bởi gan có khả năng tự sửa chữa, nhất là khi kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và hoạt động thể thao thường xuyên.
Nhưng một khi gan nhiễm mỡ vẫn tồn tại, nó có thể tiến triển thành xơ gan, viêm gan, suy gan,…
Bệnh gan nhiễm mỡ hầu như dễ tiến triển xấu, tuy nhiên, đa phần không chuyển đến mức xơ gan. Dù vậy, nếu không điều trị kịp thời thì xơ gan lại là một trong những biến chứng đầu tiên. 25% những người bị nhiễm mỡ ở gan sẽ phát triển thành xơ gan trong vòng một thập kỉ.
Nếu bệnh gan nhiễm mỡ chuyển sang xơ gan, nguy cơ suy gan và tử vong sẽ tăng lên đáng kể. Một nửa trong số những người bị xơ gan do gan nhiễm mỡ có dấu hiệu suy gan. Nếu điều này xảy ra, tỉ lệ sống sót thường không quá 2 năm.
GAN NHIỄM MƠ ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN THẾ NÀO?
Có 4 loại xét nghiệm từ đơn giản đến phức tạp để kiểm tra tình trạng gan là :
- Khám sức khỏe
- Xét nghiệm máu
- Nghiên cứu hình ảnh (gồm có siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ)
- Sinh thiết gan
ĐIỀU TRỊ GAN NHIỄM MỠ
Không có thuốc hoặc phương pháp can thiệp nào có thể điều trị căn bệnh này. Thay vào đó, bác sĩ sẽ đưa ra các khuyến nghị để ngăn những ảnh hưởng xấu đến tình trạng bệnh, bao gồm:
- Hạn chế hoặc loại bỏ hẳn đồ uống có cồn
- Quản lý lượng cholesterol, đường và các axit béo có trong thực phẩm
- Giảm cân
- Kiểm soát lượng đường trong máu
Nếu bạn bị gan nhiễm mỡ do béo phì hoặc do thói quen ăn uống không lành mạnh, các bác sĩ khuyên rằng nên tăng các hoạt động thể chất, đồng thời loại bỏ một số loại thực phẩm nhất định trong chế độ ăn uống.
Giảm số lượng calo bạn ăn mỗi ngày cũng có thể giúp bạn giảm cân và làm gan bạn mau chóng hồi phục hơn.
Giảm hoặc loại bỏ thức ăn béo và thức ăn giàu đường trong chế độ ăn uống và lựa chọn thực phẩm lành mạnh như trái cây tươi, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Thay thế thịt đỏ bằng các protein động vật như thịt gà và cá.
