Được sử dụng từ thời tiền sử, khoai lang là một trong những loại thực phẩm xuất hiện lâu đời nhất trong đời sống nhân loại.
Nhớ hồi thời bao cấp, cả nước phải ăn gạo “tập thể”, cơm độn với bo bo và các loại củ. Lúc ấy, tôi cũng vừa độ tuổi cắp sách đến trường. Mỗi lúc đi học, mẹ tôi thường luộc cho tôi vài củ khoai lang bỏ vào cặp để có cái mà nhấm nháp trong giờ ra chơi. Rồi khi lớn lên, ra trường đi làm, dễ hơn chục năm, tôi bỗng quên khuấy đi món ăn chính thời mẫu giáo, thay vào đó là những bữa ăn với thịt cá ê hề. Gần đây, thế giới lùm xùm cơn sốt gạo, tôi bỗng nhớ đến củ khoai dân dã với rất nhiều kỷ niệm.
400 loại khoai lang khác nhau
Có thể nói khoai lang được tiêu thụ ở mọi nền văn hóa, loại thực phẩm này được mệnh danh là “sự gặp gỡ Đông - Tây”. Trên thế giới có khoảng 400 loại khoai lang khác nhau. Dù là loại nào, khoai lang cũng chứa các thành phần dinh dưỡng vô cùng giá trị đối với sức khỏe.
Trước hết, khoai lang chứa rất nhiều vitamin A và vitamin C - 2 loại vitamin rất cần thiết cho cơ thể. Khoai lang cũng chứa một hàm lượng cao vitamin B6, sắt, kali, kẽm, chất xơ, man-gan, đồng... Với những thành phần dinh dưỡng này, khoai lang được xem là một ứng viên tiềm năng trong việc phòng ngừa và điều trị một số căn bệnh về thoái hóa.
Khoai lang chứa rất nhiều chất chống ôxy hóa có thể ngăn ngừa các bệnh tim mạch (Ảnh: Tấn Thạnh)
Dẹp loạn gốc tự do
Gốc tự do là những loại hóa chất có thể gây tổn hại cho tế bào cơ thể. Những nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng các loại protein trong khoai lang có khả năng chống ôxy hóa (antioxidant) rất cao. Những protein này chứa khoảng 1/3 lượng chất chống ôxy hóa quan trọng nhất có trong cơ thể là glutathione. Ngoài ra, khoai lang còn chứa rất nhiều chất chống ôxy hóa khác vốn được xem là có thể ngăn ngừa các bệnh tim mạch, thậm chí ung thư.
Nhờ chứa một hàm lượng cao vitamin A và vitamin C, khoai lang có thể ngăn ngừa sự tổn thương tế bào, chống lại những gốc tự do trong cơ thể. Sự hình thành các gốc tự do được xem là nguyên nhân dẫn đến các bệnh như xơ cứng mạch máu, tiểu đường, tim mạch, ung thư... Ăn khoai lang cũng có thể giúp ngăn ngừa viêm phổi. Chúng ta biết rằng hóa chất trong khói thuốc làm giảm nguồn vitamin A của cơ thể và gây ra những căn bệnh về phổi. Bằng cách bổ sung vitamin A từ khoai lang, những rủi ro này có thể được hạn chế.
Khoai lang cũng là nguồn thực phẩm có tác dụng bảo vệ hệ tiêu hóa, phòng ngừa bệnh trĩ vì có chứa rất nhiều chất xơ. Do chứa nhiều vitamin C và khoáng chất, khoai lang cũng là một loại thức ăn tốt cho những người làm việc chân tay nặng nhọc hay những người đang luyện tập thể hình.
“Bạn đường” của bệnh nhân tiểu đường
Những nghiên cứu trên thú vật đã cho thấy có mối liên hệ giữa việc tiêu thụ khoai lang và tình trạng ổn định nồng độ đường huyết. Một trong những nguyên nhân được xác định là do khoai lang có chứa nhiều carotenoids. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng carotenoids có chức năng điều hòa đường huyết. Khoai lang còn có khả năng làm giảm sự kháng insulin. Insulin rất cần thiết cho cơ thể để “mở khóa” tế bào, cho phép đường từ máu đi vào tế bào. Ngược lại, kháng insulin là tình trạng tế bào không đáp ứng với insulin, không cho phép đường huyết đi vào tế bào một cách tự nhiên.
Nguồn chất xơ phong phú trong khoai lang còn có tác dụng tốt đối với bệnh nhân tiểu đường vì chúng giúp làm giảm nồng độ đường huyết bằng cách kéo giảm tốc độ của thực phẩm bị chuyển thành glucose để được hấp thu vào máu. Hơn nữa, do trong thành phần có nhiều phức carbohydrates nên khoai lang có thể giúp kiểm soát trọng lượng cơ thể.
Vậy thì chúng ta - những người quan tâm đến sức khỏe - hãy ngưng lại vài ngày rượu thịt, hãy nhấm nháp khoai lang để thụ hưởng những lợi ích không hề nhỏ mà món ăn bình dân này mang lại.
