Mới đây, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD TP.HCM) vừa phối hợp với một bệnh viện tại Đài Loan điều trị thành công cho một người bệnh bị nhiễm độc thạch tín.
Bệnh nhân là anh N.V.T., 39 tuổi, ngụ tại một thành phố cao nguyên. Anh T. làm nghề xây dựng và kinh doanh nhà xây sẵn đã gần 10 năm nay. Anh có thói quen xông nhà mới xây với mong muốn mang lại may mắn cũng như vượng khí cho ngôi nhà.
Anh T. thường xuyên ra tiệm thuốc bắc tại địa phương để mua gói thuốc xông nhà đôi khi có dạng bột, đôi khi là cây cỏ kèm theo xác ve sầu có rắc bột màu đỏ hoặc vàng để đốt và đi vòng quanh nhà. Suốt 1 năm, anh T. vẫn thường xuyên bị sốt, không ăn uống được, nôn ói, chân tay ngày càng yếu, không thể di chuyển dù đã đi điều trị khắp nơi.
Ngày 14/5, anh T. đến BV ĐHYD TP.HCM trong tình trạng nguy cấp với các biểu hiện của bệnh tự miễn như sốt, đau bụng, nôn ói liên tục, yếu liệt tứ chi, suy kiệt, bụng báng nhiều. Tại Khoa Nội cơ xương khớp, các bác sĩ đánh giá tình trạng người bệnh nặng, nguy cơ tử vong vì có dấu hiệu của nhiễm trùng, xơ gan, nguy cơ xuất huyết do giảm tiểu cầu, suy dinh dưỡng nặng.
Sau khi xử trí bước đầu, các bác sĩ đã tiến hành hội chẩn liên chuyên khoa: Tiêu hóa, Thần kinh, Huyết Học, Da Liễu để xác định chẩn đoán và nghi ngờ người bệnh bị ngộ độc thạch tín (Asen). Kết quả kiểm tra máu - nước tiểu - tóc - móng khẳng định người bệnh bị ngộ độc thạch tín, nồng độ thạch tín trong tóc, móng của người bệnh cao hơn từ 300 - 500 lần so với giá trị thông thường.
Hình ảnh gói thuốc xông nhà.
TS BS. Cao Thanh Ngọc – Trưởng Khoa Nội cơ xương khớp cho biết, ngay khi chẩn đoán người bệnh bị ngộ độc thạch tín, các bác sĩ đã liên lạc với các trung tâm điều trị lớn trong nước và quốc tế để hội chẩn về việc điều trị đặc hiệu cho người bệnh. Theo y văn thì để điều trị, cần loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể bằng phương pháp chelation – là dùng các loại thuốc có thể kết nối với kim loại nặng để nó có thể được loại bỏ ra khỏi cơ thể bằng đường tiểu.
“Ở Việt Nam nguồn thuốc rất khan hiếm nên chúng tôi đã quyết định liên lạc với bệnh viện ở Đài Loan. Nhờ sự hợp tác trước đó giữa 2 bệnh viện cũng như sự giới thiệu của một vài bác sĩ đã và đang học tại Đài Loan, Khoa Nội cơ xương khớp đã liên lạc với các chuyên gia tại Khoa Chống độc của bệnh viện này. Các chuyên gia tại đây nhanh chóng hỗ trợ chúng tôi hoàn tất các thủ tục để đưa người bệnh qua Đài Loan chữa bệnh. Chỉ trong vòng một tuần, các thủ tục đã được hoàn tất”, TS BS. Cao Thanh Ngọc chia sẻ.
Trong thời gian chờ thủ tục sang Đài Loan, người bệnh được điều trị nội trú tại bệnh viện. Tại đây, các bác sĩ đã tích cực bổ sung dinh dưỡng, nâng đỡ tổng trạng nhằm giúp người bệnh bớt suy kiệt, điều trị giảm các triệu chứng như đau, tê, châm chích, dị cảm, kiểm soát bệnh nền xơ gan – viêm gan siêu vi B, theo dõi sát sinh hiệu, ý thức và quan trọng hơn là hỗ trợ tinh thần, trao đổi cặn kẽ với người bệnh về chiến lược điều trị sắp tới khi 2 bệnh viện phối hợp điều trị.
Phần móng tay của bệnh nhân.
Sau một tháng, nhờ điều trị đặc hiệu bằng chelation, tập phục hồi chức năng mỗi ngày, điều trị tốt bệnh nền, cắt đứt nguồn phơi nhiễm, người bệnh có thể tự đi lại được mà không cần dụng cụ hỗ trợ, tăng được 6 g so với trước khi qua Đài Loan (lúc đó chỉ còn 39 kg), sang thương da giảm rõ rệt.
Theo kế hoạch được thống nhất giữa 2 bệnh viện, người bệnh được cho toa xuất viện và tiếp tục điều trị chelation bằng đường uống và nhập lại Khoa Nội cơ xương khớp để được đánh giá lại tình trạng bệnh, nâng đỡ tổng trạng, tập vật lý trị liệu phục hồi chức năng, làm một số xét nghiệm theo dõi cần thiết như siêu âm bụng, đo độ đàn hồi gan, đo điện cơ, đánh giá chức nănggan thận, theo dõi nồng độ độc chất trong máu và nước tiểu.
Hiện tại anh T. đã có thể sinh hoạt và làm việc gần như bình thường. Cuối tháng 8, người bệnh sẽ qua Đài Loan tái khám, kiểm tra hiệu quả điều trị thuốc chelation và đánh giá sức khỏe toàn diện để quyết định kế hoạch điều trị và theo dõi sắp tới.
Phần lưng của bệnh nhân với những nốt đỏ sần cứng.
Theo TS BS Cao Thanh Ngọc, thạch tín (hay còn gọi là asen) là một kim loại nặng, có 2 dạng: thứ nhất là thạch tín hữu cơ (nằm trong thực vật và mô thịt động vật), loại thạch tín này thường vô hại đối với con người; thứ 2 là thạch tín vô cơ tích tụ trong đất đá hoặc hòa tan vào nước. Độc tính của thạch tín vô cơ cao gấp 4 lần thuỷ ngân, được công nhận là các chất gây ung thư nhóm một. Thạch tín và các hợp chất của thạch tín được sử dụng làm thuốc trừ dịch sâu, thuốc diệt cỏ và trong sản xuất các hợp kim.
Nếu bị nhiễm độc thạch tín dần dần, mỗi ngày tích tụ một ít, tuỳ theo mức độ bị nhiễm và thể trạng của mỗi người, có thể xuất hiện nhiều bệnh nguy hiểm từ nhẹ đến nặng như: rụng tóc, buồn nôn, sút cân, giảm trí nhớ, làm rối loạn sắc tố da, sừng hóa gan bàn tay, gan bàn chân, gây hoại tử các vết loét ở tay, chân, ung thư thậm chí tử vong.
Thạch tín không chỉ tồn tại trong nước mà còn có mặt trong không khí, trong đất, thực phẩm và rất dễ xâm nhập vào cơ thể con người. Thạch tín đi vào vào cơ thể con người qua 3 đường chính là hô hấp, tiêu hóa và qua da. Khi vượt quá ngưỡng an toàn thì thạch tín trong thực phẩm, nước uống hoặc không khí sẽ trở thành chất độc gây nguy hiểm. Tuy nhiên, ở cấp độ bình thường, mỗi ngày chúng ta đều nạp vào cơ thể một lượng asen nhất định nhưng liều lượng cực kỳ thấp và không gây ra bất kỳ tác động ngộ độc cấp tính nào đối với cơ thể.
TS BS. Cao Thanh Ngọc khuyến cáo, người dân không nên sử dụng những chế phẩm hay thuốc men không rõ nguồn gốc, không nên lạm dụng bất cứ đồ vật hay món ăn gì như dùng thường xuyên 1 món ăn, uống lâu dài một loại thực phẩm chức năng khi chưa biết rõ chính xác thành phần bên trong. Tốt nhất nên ăn uống đa dạng, luân phiên thay đổi. Nếu có các triệu chứng của bệnh thì nên đến bệnh viện để khám và điều trị bằng những thuốc đã được nghiên cứu, kiểm chứng rõ ràng về hiệu quả, độ an toàn cũng như liều lượng chuẩn xác vì đôi khi một chất với liều nhỏ có thể là thuốc chữa bệnh nhưng liều cao lại là thuốc độc gây chết người.
