Bổ sung collagen ngày càng phổ biến trong chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp. Tuy nhiên, thời gian gần đây nhiều chị em hay sử dụng collagen lo lắng khi nghe thông tin “sử dụng collagen bị ung thư”. Bác sĩ chuyên khoa giải thích vấn đề gây hoang mang trong bài viết này.
Bất cứ khi dùng một chất bổ sung mới, mọi người nên dành thời gian để xem xét các tác dụng phụ tiềm ẩn. Nhiều loại thuốc và chất bổ sung được biết là gây ra tác dụng phụ với mức độ nghiêm trọng khác nhau. Tuy nhiên, điều quan trọng là hãy lựa chọn thông tin một cách khoa học và chính thống, đừng để bị "Fake news" (tin đồn) làm cho hoang mang.
Theo ThS.BS. Trần Đức Cảnh - Khoa Nội soi và thăm dò chức năng, Bệnh viện K Trung ương, không có bằng chứng nào cho thấy collagen có thể gây ung thư nhưng collagen có liên quan đến ung thư ở chỗ các khối u sử dụng nó, vì vậy mối quan hệ này rất phức tạp.
1. Bổ sung collagen gây tăng nguy cơ ung thư?
ThS.BS. Trần Đức Cảnh - Khoa Nội soi và thăm dò chức năng, Bệnh viện K Trung ương
ThS.BS. Trần Đức Cảnh cho biết, các mô trong cơ thể đều được cấu tạo từ 2 thành phần chính là tế bào và các chất nền ngoại bào (chất ở giữa các tế bào). Chất nền ngoại bào (ECM) có ở tất cả các mô trong cơ thể. Và thành phần của collagen chiếm nhiều nhất cả ở mô lành lẫn mô ác tính vì nó chiếm tới 30% các loại protein trong cơ thể.
Các collagen bình thường, không những không làm hại, mà còn giúp ngăn cản phát tán hay di căn của tế bào ung thư giống như 1 mạng lưới bao vây. Nhưng đặc tính của các khối u ác tính là liên tục thích nghi, liên tục biến đổi để phát triển mạnh nhất, nên nó sẽ tiết ra các hoạt chất gây viêm làm xơ cứng các collagen tốt, rồi nó tự sản xuất ra các collagen biến chất hoặc có ái lực với các tế bào ung thư tăng sự phát tán, làm di căn nhanh hơn.
Trong môi trường khối u ác tính, thì không phải mỗi nồng độ collagen tăng, mà tất cả các chất đều tăng, vì nó là vùng mô hoạt động mạnh nhất, tăng sinh nhiều nhất nên cần rất nhiều chất dinh dưỡng, chính vì phát hiện này mà một số ít nhà "khoa học nửa vời" đã tự suy luận ra phương pháp bỏ đói tế bào ung thư bằng cách nhịn ăn để khối u nhỏ lại là hoàn toàn sai lầm, chỉ nhìn thấy cái ngọn nhưng không biết cái gốc.
Ảnh chụp màn hình một livestream giải thích "vì sao collagen lại thúc đẩy ung thư di căn nhanh hơn".
Nhịn đói không làm tế bào ung thư chết mà chỉ làm cơ thể nhanh suy kiệt và "ra đi" nhanh hơn. Vì bản chất tế bào ung thư là "xâm thực" nên nếu không cung cấp thức ăn cho nó thì nó sẽ lấy chất dinh dưỡng của tế bào lành trong cơ thể để phát triển và thậm chí còn phát triển nhanh hơn do cơ thể suy kiệt, mất đi hàng rào miễn dịch tự nhiên có khả năng ức chế khối u.
Ví dụ điển hình nhất là các bệnh nhân ung thư giai đoại cuối thường đau đớn không ăn được gì. Nếu như theo lập luận trên thì khối u phải bé lại nhưng thứ bé lại không phải là khối u, mà là cơ thể ngày càng suy kiệt, gầy yếu dẫn đến tử vong.
Vì vậy, có cung cấp hay không cung cấp collagen và các chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể thì khối u vẫn sẽ phát triển, và nếu không cung cấp đủ thì khối u sẽ còn lấy chất dinh dưỡng của các tế bào lành làm tình trạng tồi tệ hơn. Người bị ung thư hay bị thiếu máu mà khối u lại tập trung rất nhiều mạch máu nuôi dưỡng, đó cũng là ví dụ cho sự "xâm thực" của tế bào ung thư, nó sẽ hút các dưỡng chất của cơ thể để phục vụ nó.
|
Từ ngày phát hiện ra collagen có khả năng làm đẹp, thì số lượng lớn collagen được tiêu thụ ngày càng tăng và đa số được phụ nữ tiêu thụ, nam giới rất ít khi sử dụng, nhưng tỷ lệ ung thư ở nam vẫn cao hơn ở nữ rất nhiều (57% so với 43% - số liệu Bệnh viện K Trung ương cung cấp). |
Collagen protein được sử dụng để góp phần hỗ trợ và bảo vệ cơ thể chúng ta. Vì vậy, về bản chất, các khối u ung thư biến điều này thành lợi thế của chúng. Các khối u có nhiều nguyên bào sợi, các tế bào chịu trách nhiệm sản xuất collagen. Collagen mà chúng tạo ra được sử dụng để hỗ trợ và bảo vệ các tế bào khối u, cung cấp hàng rào phòng thủ chống lại các tế bào miễn dịch, hóa trị liệu…
Bổ sung collagen đúng cách mang lại lợi ích cho sức khỏe, chưa có bằng chứng nào cho thấy collagen có thể gây ung thư.
Trong một thời gian, có một trường phái tư tưởng trong điều trị ung thư rằng collagen là một trở ngại trong việc tiêu diệt tế bào khối u. Nhưng gần đây đã có những thay đổi đối với lối suy nghĩ này. Ý tưởng hiện tại là ngừng coi collagen như một phần của vấn đề và cố gắng khai thác nó như một phần của giải pháp. Bằng cách buộc các liệu pháp vào các protein liên kết collagen, tải trọng cho các khối u thực sự có thể tăng lên. Điều đáng chú ý là loại khối u collagen tạo ra rất khác với các loại protein mà cơ thể thường sản xuất.
2. Có tác dụng phụ nào khác liên quan đến collagen không?
Đối với đại đa số những người bổ sung collagen, không có tác dụng phụ nào được báo cáo. Đối với một số ít người gặp tác dụng phụ thường rất nhẹ. Phải luôn chú ý những điều này một cách nghiêm túc và bất kỳ triệu chứng tiêu cực nào bạn gặp phải sau khi uống collagen đều có thể là dấu hiệu cho thấy sức khỏe tổng thể của bạn.
Nếu đang dùng thuốc hoặc có vấn đề sức khỏe lâu dài nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bổ sung collagen. Nếu có vấn đề về sức khỏe mạn tính hoặc đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư nên cẩn thận nếu bị dị ứng. Hãy chắc chắn rằng chất bổ sung collagen chọn sử dụng không chứa bất cứ thứ gì có thể gây ra phản ứng dị ứng.
Bên cạnh những điều đó, cần lưu ý một số chất bổ sung collagen không có chất lượng cao và collagen chứa trong đó có thể bị nhiễm các chất độc hại bao gồm cả kim loại nặng. Điều này xảy ra theo cách sau:
Collagen trong các chất bổ sung đến từ động vật
- Một số động vật được nuôi trong điều kiện chật hẹp, ăn thực phẩm biến đổi gene và thường xuyên được cho dùng thuốc kháng sinh, hormone tăng trưởng và các hóa chất khác. Những chất này cũng gây ô nhiễm môi trường nơi động vật sống, làm tăng mức độ phơi nhiễm của chúng. Trong cơ thể động vật, những hóa chất này khiến chất độc có trong tế bào.
- Những chất độc này chỉ tồn tại với số lượng nhỏ, nhưng việc tiếp xúc với chúng trong thời gian dài (chẳng hạn như uống chất bổ sung collagen kém chất lượng mỗi ngày trong thời gian dài) có thể gây ra sự tích tụ chất độc trong cơ thể. Những chất độc này có thể dẫn đến tổn thương nội tạng và các vấn đề khác về lâu dài.
- Ngoài ra, quá trình chiết xuất collagen từ xác động vật và phân hủy thành các peptide collagen có thể gặp vấn đề. Nếu các hóa chất mạnh như axit được sử dụng trong các quy trình này, nó có thể làm hỏng tính toàn vẹn của collagen và làm ô nhiễm thêm các chất độc trong cơ thể.
3. Vậy bổ sung collagen có nguy hiểm không?
Người tiêu dùng chọn các sản phẩm bổ sung collagen an toàn và có lợi cho sức khỏe.
ThS.BS. Trần Đức Cảnh cho biết thêm, sản phẩm bổ sung collagen an toàn và có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên điều này chỉ đúng với các dòng collagen an toàn, chất lượng và đã được kiểm định bởi cơ quan chức năng có thẩm quyền. Thực tế hiện nay trên thị trường có không ít sản phẩm collagen giả, nhái, kém chất lượng. Trong sản phẩm, thành phần collagen thì ít, mà các phụ gia thêm vào thì nhiều. Đặc biệt là các loại chất tạo màu, tạo mùi hóa học, gây nguy hại cho sức khỏe và cơ thể. Dùng lâu dài những sản phẩm collagen này có nguy cơ ảnh hưởng đến cơ thể.
Do đó, nếu một thương hiệu collagen hoặc chất bổ sung không minh bạch về chuỗi cung ứng hoặc quy trình sản xuất hoặc chưa được tin tưởng thì không nên sử dụng. Bất cứ khi nào chọn một bổ sung mới, điều quan trọng là nên tìm một sản phẩm có các tiêu chí phù hợp và rất minh bạch về thành phần cũng như quy trình sản xuất. Tìm kiếm các sản phẩm tập trung vào tính bền vững, tính toàn vẹn và độ tinh khiết cũng như tìm kiếm các bài đánh giá sản phẩm khách quan không có mục đích PR. Lợi ích của việc bổ sung collagen là rất lớn, nhưng chất lượng là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn tối đa cho người sử dụng.
