Cà chua là một trong những loại thực phẩm vô cùng phổ biến trong các bữa ăn hàng ngày, mang lại rất nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe.
Cà chua có nguồn gốc từ Nam Mỹ, về mặt thực vật là một loại trái cây nhưng lại hay được sử dụng và chế biến như một loại rau. Cà chua có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, vừa thơm ngon, vừa mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của bạn.
Cà chua là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa lycopene chính trong chế độ ăn uống, có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe, bao gồm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư. Cà chua cũng chứa nhiều vitamin C, kali, folate và vitamin K.
Hàm lượng nước của cà chua là khoảng 95%. 5% còn lại chủ yếu bao gồm carbohydrate và chất xơ. Trong một quả cà chua cỡ thường (khoảng 100 gam) có chứa giá trị dinh dưỡng như sau:
- Lượng calo: 18
- Nước: 95%
- Chất đạm: 0,9 gam
- Carb: 3,9 gam
- Đường: 2,6 gam
- Chất xơ: 1,2 gram
- Chất béo: 0,2 gam
- Carb: 4%
- Vitamin C, kali, vitamin K1, vitamin B9...
Các hợp chất thực vật chính trong cà chua bao gồm: Lycopene, Beta caroten, Naringenin, Axit chlorogenic, chất diệp lục và carotenoid.
Tác dụng của cà chua
1. Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Các bệnh về tim mạch, bao gồm đau tim và đột quỵ, là nguyên nhân gây tử vong phổ biến hàng đầu trên thế giới. Một nghiên cứu ở những người đàn ông trung niên đã cho thấy nồng độ lycopene và beta-carotene trong máu thấp có liên quan tới việc tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Nhiều bằng chứng cũng chỉ ra việc bổ sung lycopene có thể giúp giảm cholesterol LDL (có hại).
Do đó, cà chua - chứa nhiều lycopene và beta-carotene - có khả năng hỗ trợ sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ mắc các bệnh như đau tim và đột quỵ, chống lại chứng viêm và các dấu hiệu của stress oxy hóa.
Ăn cà chua cũng có tác dụng bảo vệ lớp bên trong của mạch máu và làm giảm nguy cơ đông máu.
2. Ngăn ngừa ung thư
Ung thư là sự phát triển không kiểm soát của các tế bào bất thường lan rộng ra ngoài ranh giới bình thường của chúng, thường xâm lấn các bộ phận khác của cơ thể.
Nghiên cứu đã chỉ ra có mối liên hệ giữa cà chua và các sản phẩm làm từ cà chua giúp làm giảm tỷ lệ mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt, phổi và dạ dày. Điều này có liên quan tới nồng độ lycopene cao trong quả cà chua.
Bên cạnh đó, cà chua cũng rất tốt đối với phụ nữ vì hàm lượng carotenoid trong cà chua có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú - căn bệnh đang ngày càng phổ biến với phụ nữ trên thế giới.
3. Làm đẹp da
Cà chua mang lại rất nhiều lợi ích cho làn da. Cà chua và sản phẩm làm từ cà chua khác đều rất giàu lycopene và các hợp chất thực vật, có tác dụng bảo vệ làn da, chống lại cháy nắng, giảm lão hóa da.
Ngoài việc ăn cà chua như một loại rau, nhiều người còn dùng cà chua để đắp mặt vì cà chua chứa nhiều nước, nhiều hợp chất có lợi cho da, do đó có tác dụng giữ độ ẩm, làm trắng sáng da, duy trì vẻ ngoài căng mịn và sáng bóng cho làn da của bạn.
4. Cải thiện thị lực
Nhờ hàm lượng vitamin A cao, cà chua có tác dụng nâng cao thị lực, phòng chống các bệnh về mắt như cận thị, quáng gà, đục thủy tinh thể hay thoái hóa điểm vàng do tuổi tác. Các chất chống oxy hóa như lycopene, lutein và zeaxanthin trong cà chua cũng hỗ trợ sức khỏe đôi mắt khỏe mạnh hơn.
5. Giảm lượng đường trong máu
Cà chua chứa rất ít carbohydrate nhưng lại nhiều chất xơ, nhờ đó giúp giảm lượng đường trong máu hiệu quả. Tác dụng này tốt cho những người mắc bệnh tiểu đường. Bên cạnh đó, việc nhiều nước và giàu chất xơ cũng giúp cà chua phát huy tác dụng trong việc giảm cân.
6. Hỗ trợ xương chắc khỏe
Vitamin K, vitamin C và canxi có trong quả cà chua giúp hỗ trợ xương khớp chắc khỏe, chống lại loãng xương, rạn xương hay các biến dạng xương khác.
Tác hại của cà chua
Mặc dù cà chua rất ngon miệng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng bên cạnh đó, việc tiêu thụ quá nhiều cà chua cũng có thể gây hại cho cơ thể, tiêu biểu là những căn bệnh dưới đây.
- Đau dạ dày: Cà chua tốt cho hệ tiêu hóa nói chung nhưng nếu ăn quá nhiều, nó có thể gây hại cho dạ dày. Đặc biệt đối với những người bị hội chứng ruột kích thích, cà chua có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng và dẫn đến đầy hơi. Khi ăn quá mức, cà chua có thể gây tiêu chảy do sự hiện diện của Salmonella.
- Bệnh thận: Những người mắc bệnh thận nên hạn chế lượng kali nạp vào cơ thể, trong khi đó cà chua lại giàu kali. Bên cạnh đó, cà chua còn có hàm lượng oxalat cao, có thể dẫn đến sự hình thành sỏi thận. Vì vậy, nếu đang có vấn đề về thận, bạn nên hạn chế sử dụng cà chua hoặc trao đổi với bác sĩ về lượng dùng.
- Trào ngược axit: Cà chua có tính axit cao, do đó những người bị trào ngược axit hay ợ nóng nên cẩn thận khi sử dụng cà chua. Nó có thể gây ra khó chịu trong đường tiêu hóa, kích thích sản xuất a xít dư thừa, dẫn đến trào ngược dạ dày.
- Rối loạn tiếu niệu: Do cà chua có tính axit nên nó có thể gây kích thích bàng quang và đôi khi dẫn đến mất kiểm soát bàng quang. Nếu bạn dễ bị nhiễm trùng đường tiết niệu, việc tiêu thụ quá nhiều cà chua có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng như kích ứng bàng quang và cảm giác nóng rát.
- Đau cơ bắp: Trong cà chua có chứa hợp chất histamine, có thể dẫn đến đau khớp và viêm khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với các protein có trong cà chua. Tiêu thụ quá nhiều cà chua có thể gây viêm khớp, dẫn đến đau cơ.
- Đau nửa đầu: Theo một số nghiên cứu, cà chua có thể gây đau nửa đầu. Do đó nếu đang mắc phải tình trạng này, bạn nên hạn chế tiêu thụ lượng cà chua trong khẩu phần ăn hàng ngày.
- Dị ứng: Mặc dù dị ứng cà chua là rất hiếm, nhưng những người dị ứng với phấn hoa cỏ có nhiều khả năng bị dị ứng với cà chua. Tình trạng này được gọi là hội chứng dị ứng phấn hoa - thức ăn hoặc hội chứng dị ứng đường miệng, gây ngứa trong miệng, ngứa cổ họng, sưng miệng hoặc sưng họng. Những người bị dị ứng latex cũng có thể bị phản ứng chéo với cà chua.
Lưu ý khi ăn cà chua
Khi cà chua bắt đầu chín, chúng sản sinh ra một loại hormone thể khí gọi là ethylene. Cà chua trồng thương mại thường được thu hoạch khi chưa chín hẳn và để chúng có màu đỏ như khi bán, người ta thường phun cho chúng khí ethylene nhân tạo. Quá trình này ức chế sự phát triển của hương vị tự nhiên và có thể dẫn đến cà chua không ngon. Vì vậy, hãy cố gắng chọn cà chua được chín tự nhiên để vừa thơm ngon, vừa đảm bảo những lợi ích của nó.
Theo NHS (Sở Y tế Hoa Kỳ), mỗi ngày bạn nên ăn 1 quả cà chua có kích thước vừa hoặc 7 quả cà chua bi (cà chua anh đào). Với khẩu phần cà chua này, bạn đã thêm vào cơ thể ít calo mà nhiều nước nên không ảnh hưởng đến cân nặng.
Không nên ăn quá nhiều cà chua mỗi ngày, đặc biệt là những người mắc bệnh kể trên hoặc nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi tiêu thụ cà chua nếu đang có bệnh trong người.
Nguồn tham khảo: Tomatoes 101: Nutrition Facts and Health Benefits - Đăng tải trên trang tin y tế Health Line - Xuất bản ngày 25/3/2019. |