Rối loạn lipid máu hay thường được gọi với tên gọi mỡ máu cao gây ra 4,4 triệu ca tử vong, tương đương với 7,78 số ca tử vong trên toàn cầu và được xác định là một trong các yếu tố nguy cơ chính của nhiều bệnh mãn tính không lây.
Đó là thông tin được PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên - Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết tại Hội thảo khoa học “Báo động thực trạng thừa cholessterol - hệ lụy và giải pháp”.
Theo PGS Nguyễn Thị Xuyên, thống kê tại Việt Nam cho thấy có đến gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao. Trong đó, thừa cholesterol do chế độ dinh dưỡng và vận động không hợp lý là nguyên nhân chính gây nên tình trạng này.
“Mỡ máu cao đã và đang trở thành vấn đề đáng báo động, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, nhưng cộng đồng chưa được trang bị kiến thức đúng đắn, trong khi tình trạng này có thể dự phòng và kiếm soát được thông qua chế độ dinh dưỡng và vận động”, PGS Xuyên chia sẻ.
Nội tặng động vật chứa nhiều cholesterol, vì thế nên hạn chế sử dụng. (Ảnh minh họa)
Không loại bỏ chất béo khi bị tăng cholesterol nhưng phải chọn đúng
Cũng tại hội thảo này, TS.BS Trương Hồng Sơn - Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết, hiện nhiều người Việt đang có quan điểm sai lầm khi cho rằng, để giảm cholesterol, ngừa mỡ máu thì cần loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi khẩu phần ăn.
“Đây là quan điểm không đúng, vì chất béo là nhóm chất thiết yếu mà cơ thể cần bổ sung mỗi ngày với hàm lượng hợp lý. Nhiều chế độ ăn tốt cho sức khỏe trên thế giới cũng nhấn mạnh đến việc không cần thiết phải kiêng sử dụng chất béo hoàn toàn”, TS Sơn cho hay.
Theo ông Sơn, thay vì loại bỏ hoàn toàn chất béo, chúng ta cần chọn lọc chất béo có lợi cho sức khỏe để nạp vào cơ thể. Cụ thể, nên hạn chế chất béo từ phủ tạng động vật, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp… Cà phê cũng có thể làm tăng các chỉ số mỡ máu, vì thế nên thận trọng khi sử dụng cà phê và thực phẩm có chứa caffeine hàng ngày. Chỉ nên sử dụng dưới 400mg caffeine/ngày.
Thay vào đó, chúng ta cần tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi, chất béo này thường được tìm thấy trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích hoặc có trong các loại quả như bơ, ô liu, các loại thực vật, ngũ cốc như đậu nành, gạo lứt, hướng dương…
“Ưu điểm của những loại thực phẩm có chất béo có lợi này là có chứa dưỡng chất Gama-Oryzanol và Phytosterol vì chúng có khả năng giảm hấp thu cholesterol trong thực phẩm”, ông Sơn cho biết.
TS Trương Hồng Sơn cho rằng, người bị mỡ máu không cần kiêng hoàn toàn chất béo nhưng phải lựa chọn nguồn chất béo phù hợp.
Đối với thực đơn cho người bị mỡ máu cao, TS Hồng Sơn khuyến cáo mọi người cần dựa trên 5 nguyên tắc:
L - Lựa chọn chất béo có lợi;
I - Ít tiêu thụ da mỡ, nội tạng động vật;
G - Giảm muối khi nấu nướng;
H - Hạn chế rượu bia;
T - Tăng cường rau xanh, ngũ cốc.
Mỡ máu sẽ làm tắc nghẹn mạch, gây cản trở lưu thông máu. (Ảnh minh họa)
Đau tim, nhồi máu não gia tăng vì mỡ máu cao
PGS.TS Nguyễn Quang Dũng - Phó trưởng bộ môn Dinh dưỡng và An toàn thực phẩm (Đại học Y Hà Nội) cho biết, mỡ máu càng cao thì yếu tố nguy cơ càng nhiều. Theo đó, khi mỡ máu cao sẽ tích tụ trong động mách, gây tắc nghẽn, xơ vữa, cứng động mạch. Trong đó, xơ vữa động mạch vành gây đau thắt ngực do gián đoạn tạm thời lưu lượng máu, đây chính là dấu hiệu nguy cơ của cơn đau tim.
Ngoài ra, những mảng xơ vữa vỡ ra hình thành cục máu đông, lòng động mạch thu hẹp, chặn hoàn toàn dòng máu tới tim, cũng gây ra cơn đau tim. Trường hợp nếu xảy ra ở não sẽ gây ra đột quỵ não hoặc gây cản dòng máu tới bàn chân, bàn tay gây tắc mạch hay còn gọi là bệnh động mạch ngoại biên.
PGS Dũng cũng cảnh báo, dù tỷ lệ người bị mỡ máu ở Việt Nam cao, nhất là tại thành thị, tuy nhiên nhiều người không hề hay biết bản thân đang bị mỡ máu. Do vậy, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm là vô cùng quan trọng, kể cả những người trẻ tuổi.
“Việc ăn uống không khoa học, ăn nhiều đồ chiên rán, ăn nhà hàng, đồ ăn nhanh khiến cho người trẻ tuổi bị mỡ máu ngày càng gia tăng. Vì thế, với những thanh niên 20 tuổi, nên kiểm tra tình trạng mỡ máu 5 năm 1 lần. Ở những lứa tuổi càng cao thì việc kiểm tra chỉ số mỡ máu cần phải thực hiện thường xuyên hơn, mỗi năm nên thực hiện 1 đến 2 lần”, PGS Dũng khuyên.
