Viêm amidan hốc mủ là khi amidan bị viêm mạn tính có ít nhất một hốc (thường có nhiều hốc) chứa mủ (hầu hết là mủ màu trắng như sữa) bị nhiễm trùng cộng với cặn bã, chất xơ viêm.
VIÊM AMIDAN HỐC MỦ LÀ GÌ?
Amidan có chức năng sản sinh ra kháng thể để bảo vệ cơ thể và chống lại các vi sinh vật gây bệnh xâm nhập qua đường tiêu hóa và đường hô hấp.
Cấu trúc của amidan vô cùng đặc biệt và phức tạp với nhiều hốc, múi, vậy nên một khi vi sinh vật gây bệnh (như vi khuẩn, vi nấm, vi rút) xâm nhập thì khả năng gây viêm nhiễm amidan sẽ cao hơn.
Viêm amidan được chia thành 2 thể, đó là viêm amidan cấp tính và viêm amidan mạn tính (quá phát).
Viêm amidan hốc mủ là khi amidan bị viêm mạn tính có ít nhất một hốc (thường có nhiều hốc) chứa mủ (hầu hết là mủ màu trắng như sữa) bị nhiễm trùng cộng với cặn bã, chất xơ viêm.
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
Amidan là tổ chức bạch huyết lympho bình thường đã có ngay từ khi cơ thể sinh ra. Amidan có vai trò sinh ra các kháng thể để bảo vệ đường hô hấp trên, tránh các tác nhân gây hại xâm nhập vào đường hầu, họng. Amidan đồng thời đảm nhiệm vai trò như một hàng rào miễn dịch cực kỳ quan trọng ở đường hô hấp trên.
Khi các cơ họng hoạt động như nhai, nuốt,… cùng với sự cọ xát của thức ăn khi đi qua thành họng, kèm theo viêm nhiễm, các kén mủ trong hốc amidan bật ra có hình dạng như những hạt tấm màu trắng như mủ. Nguyên nhân gây viêm amidan hốc mủ, trước hết là do viêm amidan cấp không được chữa trị hoặc chữa trị không đúng, trên cơ sở đó vi sinh vật tấn công, nhất là ở người có sức đề kháng kém.
Có nhiều loại vi khuẩn gây bệnh như H. influenzae, tụ cầu, xoắn khuẩn Vincent, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A (St. pyogenes). Loại vi khuẩn này từ gây viêm họng, amidan chúng còn gây nên bệnh tự miễn làm tổn thương cầu thận, bao khớp, van tim (bệnh thấp tim tiến triển) rất nguy hiểm.
Viêm amidan hốc mủ khiến người bệnh cảm giác đau rát cổ họng.
Bệnh viêm amidan nói chung và viêm amidan hốc mủ nói riêng thường gặp ở những người vệ sinh họng, miệng, răng kém hoặc lười không vệ sinh, nhất là một số vùng nông thôn, miền núi. Ngoài ra, môi trường bị ô nhiễm, khói bụi, hút thuốc hoặc hít khói thuốc thường xuyên cũng là một trong những nguyên nhân chính.
Nhất là người có sức đề kháng kém như trẻ còi xương suy dinh dưỡng, người cao tuổi sức yếu, đặc biệt khi thời tiết thay đổi đột ngột, mưa, lạnh, áp thấp nhiệt đới, gió mùa đông bắc tràn về, thì bệnh sẽ dễ dàng tái phát hơn.
TRIỆU CHỨNG VIÊM AMIDAN HỐC MỦ
Sốt là triệu chứng đầu tiên thường gặp (đôi khi có gai lạnh), tuy nhiên có trường hợp không sốt, nhất là khi bệnh tái đi tái lại nhiều lần. Sốt là do phản ứng của cơ thể với độc tố của vi khuẩn. Người bệnh đau, rát họng lan sang cả vùng tai, tăng tiến theo thời gian và đặc biệt đau lúc ăn, uống, nuốt nước bọt.
Người bệnh thường có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, nuốt không trôi. Nhiều trường hợp người bệnh nuốt vướng như có sợi tóc, vì vậy hay khạc làm rát họng nhiều hơn. Khạc có thể có đờm đặc và hôi miệng.
Hôi miệng cũng là một trong những triệu chứng của căn bệnh viêm amidan hốc mủ.
Khi há miệng to soi vào gương có thể thấy hai amidan sưng, đỏ, có hốc mủ, trong hốc có chất màu trắng sữa rất rõ. Hốc mủ ở amidan là dấu hiệu đặc trưng của bệnh để phân biệt với viêm họng cấp hoặc viêm amidan cấp.
Khi nghi bị viêm amidan, cần được khám cẩn thận và làm xét nghiệm vi sinh để xác định căn nguyên gây bệnh, nhất là vi khuẩn liên cầu nhóm A (St. pyogenes).
ĐIỀU TRỊ VIÊM AMIDAN HỐC MỦ
Trước hết cần khám bệnh, tốt nhất là khám ở chuyên khoa tai mũi họng, xét nghiệm vi sinh bệnh phẩm là chất nhầy họng, mủ trong hốc amidan để được điều trị dứt điểm ngay.
Nếu điều trị nội khoa đúng phác đồ, bệnh không khỏi, nhất là vi khuẩn gây bệnh liên cầu nhóm A không tiêu diệt được, bác sĩ sẽ cân nhắc xem đã đúng chỉ định phẫu thuật cắt bỏ amidan hay chưa. Trên cơ sở đó bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh phương hướng điều trị tiếp (điều trị nội khoa tiếp hay phẫu thuật).
