Loại rau này có tên lạ lùng, nhiều người tưởng không ăn được, nhưng ở Lào Cai đây là đặc sản vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe.
Cây củ khởi còn có tên gọi khác là khởi tử hay câu kỷ. Loại cây này mọc hoang dại khắp nơi, cả những bãi đất trống, hay ven đường, ở đồng ruộng... Vì cây củ khởi có gai, thân ken dày nên người dân ở Lào Cai thường trồng làm hàng rào. Sau này, nhờ có vị hơi đắng ngòn ngọt và mùi thơm đặc trưng mà nhiều người dân địa phương đã hái đọt non và lá của rau củ khởi để chế biến món ăn.
Rau củ khởi chỉ có ở Lào Cai, là rau dại nên rất sạch và bổ dưỡng
Anh Bính (ở Sa Pa) chia sẻ: "Với nhiều người, rau củ khởi có thể lạ lẫm nhưng với người dân ở Lào Cai thì ai cũng biết đến. Đây là món rau quê vô cùng hấp dẫn, có thể luộc, nấu canh xương, canh thịt băm, canh tôm, thậm chí còn có thể nhúng lẩu.
Khi nấu chỉ đun nước sôi già rồi bắc nồi ra, bởi để lâu trên bếp canh sẽ bị nồng và mất mùi thơm của rau. Canh rau củ khởi ăn nóng và nguội đều ngon. Khi mới ăn, thực khách có cảm giác hơi đắng ở đầu lưỡi, nhưng sau có vị ngọt bùi đọng lại, khiến người ăn không ngán. Giờ đây, các nhà hàng ở Lào Cai còn đưa các món từ rau củ khởi vào thực đơn và rất được các thực khách ưa chuộng. Vì thế, khi đến mùa người dân lại rủ nhau vào rừng đi hái rau củ khởi bán cho thương lái, hái được bao nhiêu bán hết bấy nhiêu".
Trên chợ mạng, cũng có vài địa chỉ bán rau củ khởi với giá 70.000 đồng/kg
Anh Bình nói thêm, không chỉ ngon ngọt mà rau củ khởi còn có nhiều công dụng với sức khỏe và còn được dùng để giải rượu nữa.
Ở Lào Cai, rau củ khởi được bán ở chợ quê với giá khoảng vài chục nghìn/kg, nhưng mấy năm nay, nhiều người dân ở thành phố tìm mua thứ rau lạ này về thưởng thức. Theo khảo sát, trên chợ mạng và các sàn thương mại điện tử, rau củ khởi được bán với giá khoảng 75.000 đồng/kg. Rau tươi dễ bị giập nát và không bảo quản được lâu nên loại rau này hiếm khi được bán ở các tỉnh thành khác.
Chị Hoa Vang - chủ một nhà hàng ăn ở Sa Pa cho biết: "Du khách đến Sa Pa rất nhiều người tìm đến quán tôi để thưởng thức rau củ khởi. Họ còn nhờ tôi đặt hộ để mang về thành phố. Đây là rau rừng, lại có mùi vị lạ nên mấy năm gần đây "sốt", tuy nhiên chúng dễ bị giập, không bảo quản được lâu vì thế khách chỉ mua được một ít mang về".
Cháo rau củ khởi ngon và lạ miệng
Biết đến rau củ khởi trong một chuyến đi Lào Cai cùng với nhóm bạn thân, Lan Anh (ở Hà Nội) cho biết, đến bất cứ vùng đất nào mình đều lân la để hỏi những món đặc sản đặc trưng, và được biết tới rau củ khởi. Thứ rau rừng này lúc đầu mới ăn thì có vị hơi nhẩn đắng nhưng sau đó sẽ cảm nhận được vị ngọt, rất khác so với những loại rau ở dưới xuôi. Sau đó, Lan Anh có mua mang về thành phố để bố mẹ và người thân ăn thử, ai cũng khen cái vị lạ của rau này.
Theo tìm hiểu, lá rau khởi chứa nước, protein, glucid, xơ, tro, caroten và vitamin C... Theo sách Bản thảo bị yếu, rau khởi vị ngọt, tính bình, không độc, chủ nhuận phổi, mát gan, mạnh thận, ích khí, sinh tinh, trợ dương, bổ hư lao, khỏe gân cốt, khử phong độc làm sáng mắt, lợi ruột, trị khô khát...
