Viêm da mủ và cách phòng ngừa

Trong tiết trời nóng bức của mùa hè, cơ thể luôn ẩm ướt do ra nhiều mồ hôi, sức đề kháng của da cũng giảm sút là điều kiện thuận lợi cho các chứng bệnh ngoài da phát triển, trong đó có bệnh viêm da mủ.

Bình thường trên da có nhiều loại vi khuẩn ký sinh, tập trung nhiều nhất ở vùng có nhiều lông, vùng đọng mồ hôi như các nếp kẽ, các lỗ chân lông. Chúng chung sống hòa bình với cơ thể và không gây nên bệnh. Khi gặp điều kiện như cơ thể suy yếu, giảm sức đề kháng, vệ sinh kém, ngứa gãi làm xây sát da, nhất là trong mùa hè nóng nực, da luôn bị ẩm ướt mồ hôi là môi trường thuận lợi cho các vi khuẩn này tăng sinh, tăng độc tố gây nên bệnh viêm da.

Bệnh viêm da mủ thường chia làm 2 nhóm bệnh do tụ cầu khuẩn và do liên cầu khuẩn gây nên. Trong một số trường hợp, hai khuẩn trên có thể phối hợp với nhau để gây bệnh.

Tụ cầu khuẩn thường gây tổn thương ở nang lông. Có những thể bệnh chính sau:

Viêm nang lông nông: Viêm nông ở đầu lỗ chân lông. Lúc đầu lỗ chân lông hơi sưng đỏ, sau đó thành những mụn mủ nhỏ như đầu đinh ghim, ở quanh chân lông có quầng đỏ. Vài ngày sau, mụn mủ khô đi để lại vảy tiết màu nâu, sau cùng vảy bong đi không để lại sẹo. Vị trí hay gặp ở lông nách, lông mu, đầu, râu.

Viêm nang lông sâu: Ban đầu là những mụn mủ quanh chân lông. Sau đó tổn thương lan sâu hơn dưới da làm vùng da quanh nang lông bị nhiễm cộm lên và tạo thành túi mủ. Mụn mủ không bị vỡ mà xẹp đi đóng vảy tiết, vảy tiết bong để lại sẹo lõm. Viêm nang lông sâu ở vùng cằm, gáy, vùng da đầu tiến triển dai dẳng, hay tái phát. Bệnh nhân thường có đau nhức tại tổn thương.

Nhọt: Cũng là một tình trạng viêm nang lông. Nếu nhọt to, số lượng nhiều có thể kèm theo sốt, hạch bạch huyết sưng đau. Nhọt ở lỗ tai rất đau, dân gian còn gọi là “đằng đằng”. Nhọt ở quanh miệng còn gọi là “đinh râu” rất nguy hiểm vì có thể gây tắc tĩnh mạch, nhiễm khuẩn huyết dễ gây tử vong.

Hậu bối do tụ cầu vàng có độc tính rất cao, hay gây bệnh ở người già yếu, nghiện rượu, đái tháo đường, ăn uống kém. Đây là một cụm nhọt do hiện tượng viêm một đám nang lông liền kề nhau. Bệnh nhân lúc đầu thường có sốt cao, người mệt mỏi, sau đó trên da xuất hiện một đám da viêm đỏ, tổn thương lớn dần màu đỏ tím có nhiều mủ, nhiều ngòi, khi vỡ mủ thoát ra ngoài qua các lỗ chân lông lỗ chỗ như tổ ong, sau khỏi để lại sẹo xấu. Thương tổn da đau nhức rất nhiều.

Nhọt bày là nhiều đinh nhọt mọc liên tiếp hết đợt này đến đợt khác dai dẳng hàng tháng. Thường gặp ở người suy nhược, giảm sức đề kháng.

Nhọt ổ gà là một viêm nang lông kèm theo viêm tuyến mồ hôi, tuyến bã ở vùng nách, tạo thành một túi mủ sâu ở bì và hạ bì. Tổn thương nổi thành cục ở vùng nách, ban đầu cứng sau mềm dần, vỡ mủ. Có thể có một hoặc nhiều nhọt ổ gà trong một hố nách. Bệnh thường tiến triển dai dẳng, hay tái phát, nhất là về mùa hè.

Viêm da mủ do liên cầu khuẩn có những thể bệnh chính sau:

Chốc lây: Do tụ cầu khuẩn và liên cầu khuẩn phối hợp gây bệnh. Trẻ em hay mắc bệnh hơn người lớn. Vị trí hay gặp là đầu, mặt, cổ, chân tay. Bệnh rất dễ lây từ trẻ này sang trẻ khác, nên có thể thành dịch ở nhà trẻ, trường học. Ở trẻ em, chốc đầu tạo thành từng đám vẩy vàng sâu dính bết tóc, dưới lớp vảy, da trợt đỏ, rớm dịch. Hạch ở vùng lân cận thường sưng đau. Bệnh có thể gây biến chứng viêm cầu thận cấp biểu hiện bằng phù, tiểu ít, xét nghiệm có protein niệu.

Chốc loét: Là một loại chốc, nhưng tổn thương lan sâu đến trung bì. Thường gặp chốc loét ở bệnh nhân suy dinh dưỡng đang có bệnh đái tháo đường hoặc nghiện rượu. Vị trí: hay gặp ở cẳng chân, cổ chân, nhất là ở chân có giãn tĩnh mạch. Bệnh bắt đầu như chốc lây bằng một phỏng nước hoặc phỏng mủ. Da xung quanh vết loét tím tái, tiến triển dai dẳng, lâu liền sẹo.

Chốc mép: Tổn thương đơn độc hoặc kèm theo các tổn thương khác do liên cầu khuẩn. Hai kẽ mép bị nứt trợt, rớm dịch, đóng vẩy vàng dễ chảy máu, đau rát gây khó ăn, khó uống. Có thể lây do uống chung chén, dùng chung khăn mặt. Thường kèm theo sưng đau hạch dưới hàm.

Hăm kẽ: Thường gặp ở trẻ em, nhất là trẻ em mập mạp hoặc ở người lớn béo phì, ra mồ hôi nhiều. Hăm kẽ thường thấy ở nếp cổ, kẽ bẹn, kẽ mông, kẽ sau tai, rốn. Tổn thương là các đám đỏ, trợt, rớm dịch, phía ngoài thường có viền róc da mỏng, đau rát.

Để phòng ngừa các bệnh ngoài da thường gặp trong mùa hè nói chung và bệnh viêm da mủ nói riêng, cần phải vệ sinh môi trường sống và thân thể sạch sẽ, không để mồ hôi đọng lại trên người quá lâu, là cơ hội cho vi khuẩn sinh sôi. Không nên ăn quá nhiều đồ nóng có hàm lượng đường cao. Nên sử dụng các loại thực phẩm và rau xanh có tính giải nhiệt. Tăng cường bổ sung vitamin, chế độ ăn nhiều đạm giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Với trẻ nhỏ nên tắm bằng nước chè tươi, sài đất, mướp đắng... có tác dụng mát da khử khuẩn và phòng viêm da mủ rất hiệu quả.

Khi có những triệu chứng của bệnh, cần đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị sớm để phòng biến chứng như viêm cầu thận, nhiễm khuẩn huyết... Tùy từng dạng viêm da mủ mà bác sĩ cho thuốc điều trị thích hợp, điều quan trọng là người bệnh không tự ý dùng kháng sinh, thuốc bôi, dán cao, đắp lá... và không được gãi cào làm xước vùng da bị viêm, không chích nặn những mụn đang viêm tấy, chưa hóa mủ...