Nhiễm trùng tiểu là một bệnh lý thường gặp ở trẻ em, nguyên nhân là do sự phát triển của vi trùng trong bàng quang (nơi chứa nước tiểu) và thỉnh thoảng là ở thận (nơi lọc và tạo thành nước tiểu). Nhiễm trùng tiểu có thể không có triệu chứng hay chỉ khiến cho trẻ có giác không khỏe hay bệnh rất nặng.
Theo lời kể của chị T.P.N (mẹ của bé M.T.Y.C, 13 tháng tuổi, ngụ quận 8, TP.HCM), mới đây, bé C được đưa vào cấp cứu tại bệnh viện Nhi đồng Thành Phố trong tình trạng sốt cao liên tục, run lạnh và tím tái. “Thấy những dấu hiệu ban đầu, các bác sĩ nghi ngờ con tôi có thể đang mắc sốt phát ban hoặc sốt xuất huyết. Tuy nhiên qua xét nghiệm nước tiểu cũng như xét nghiệm máu, con tôi được xác định bị nhiễm trùng tiểu, phải nhanh chóng nhập viện để theo dõi và điều trị", chị N nói.
Theo các bác sĩ, nhiễm trùng tiểu là một bệnh lý thường gặp ở trẻ em, do sự phát triển của vi trùng trong bàng quang (nơi chứa nước tiểu) và thỉnh thoảng là ở thận (nơi lọc và tạo thành nước tiểu).
Ở bé gái, đường niệu đạo (dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể) ngắn hơn và gần hậu môn hơn so với bé trai, do đó vi khuẩn dễ dàng đi vào niệu đạo hơn, gây viêm bàng quang. Bên cạnh đó, ở các bé gái sơ sinh hoặc nhỏ hơn 6 tháng, các bà mẹ thường có thói quen vệ sinh bộ phận sinh dục từ sau ra trước, vô tình đưa vi khuẩn từ hậu môn lên lỗ tiểu và âm hộ, gây viêm nhiễm.
Cấu tạo hệ thống đường tiểu.
Dấu hiệu trẻ nhiễm trùng tiểu cha mẹ cần lưu ý
Bác sĩ Chuyên khoa 1 Dư Minh Trí, Bệnh viện Nhi đồng Thành Phố liệt kê những triệu chứng nhiễm trùng tiểu ở trẻ trên 3 tuổi:
Những triệu chứng nhiễm trùng tiểu ở trẻ trên 3 tuổi thường giống người lớn với những biểu hiện như sau:
- Than đau khi đi tiểu.
- Đi tiểu lắt nhắt, nhiều lần hơn bình thường.
- Tiểu són trong quần.
- Tiểu dầm vào ban đêm.
- Cảm giác mệt mỏi, không khỏe trong người.
- Mất cảm giác ngon miệng, biếng ăn.
- Sốt cao.
- Đau vùng bụng dưới hay đau vùng hông lưng.
Những triệu chứng ở trẻ dưới 3 tuổi: Trẻ nhỏ hay sơ sinh có triệu chứng rất thầm lặng và không điển hình. Các bé không thể than thở hay nêu lên sự khó chịu liên quan đến đường tiểu và bạn cũng khó theo dõi được việc trẻ đi tiểu lắt nhắt nhiều lần hơn bình thường (do trẻ thường được quấn tã và bình thường thì số lần đi tiểu của trẻ cũng đã rất nhiều).
Các bé thường biểu hiện qua các dấu hiệu gián tiếp như sốt, bứt rứt, khó chịu, quấy khóc. Đối với trẻ càng nhỏ thì bệnh có thể biểu hiện nặng hơn do tình trạng nhiễm trùng huyết (vi trùng xâm nhập vào máu và lan nhanh khắp cơ thể).
Trẻ nhỏ hay sơ sinh có triệu chứng nhiễm trùng tiểu rất thầm lặng và không điển hình. (Ảnh minh họa)
Cách lấy nước tiểu xét nghiệm:
Nếu bác sĩ nghi ngờ con bạn bị nhiễm trùng tiểu, bạn sẽ được yêu cầu lấy mẫu nước tiểu của bé vào một lọ đựng vô trùng để xét nghiệm.
Nước tiểu phải được lấy khi bé đang đi tiểu. Để đảm bảo mẫu nước tiểu không bị lây nhiễm vi trùng bên ngoài, bạn phải lấy nước tiểu giữa dòng, nghĩa là sau khi vệ sinh sạch sẽ đường tiểu và cho bé đi tiểu, bạn phải bỏ phần nước tiểu ban đầu (nghĩa là bỏ phần nước tiểu đầu dòng) và chỉ hứng phần nước tiểu sau đó và phải ngưng lại trước khi bé đi tiểu xong (nghĩa là không lấy phần nước tiểu cuối dòng).
Nếu bé không thể lấy nước tiểu giữa dòng, bác sĩ có thể phải lấy mẫu nước tiểu bằng cách đưa một ống nhỏ vào bàng quang thông qua niệu đạo (đặt xông tiểu) hay chọc một kim nhỏ vào bàng quang thông qua thành bụng.
Phương pháp lấy mẫu nước tiểu bằng cách cho trẻ đeo túi hứng không nên được sử dụng vì nước tiểu thu được rất dễ bị nhiễm khuẩn bên ngoài khiến cho kết quả xét nghiệm không chính xác.
Trong một số trường hợp, bác sĩ phải yêu cầu trẻ làm thêm một số xét nghiệm khác như siêu âm bụng, xạ hình thận hay chụp X-quang bàng quang niệu quản ngược dòng.
Điều trị nhiễm trùng tiểu ở trẻ
Sau khi lấy nước tiểu xét nghiệm, con bạn sẽ được điều trị kháng sinh ban đầu. Kháng sinh này có thể được thay đổi sau khi có kết quả cấy nước tiểu (thường có kết quả sau 2 ngày). Cần nhớ rằng bạn phải luôn thực hiện nghiêm chỉnh y lệnh dùng thuốc của bác sĩ. Nếu tình trạng nhiễm trùng nặng, bé có thể được cho nhập viện để dùng kháng sinh đường tĩnh mạch. Tuy nhiên trong đa số trường hợp, dùng kháng sinh bằng uống trong 3-7 ngày có thể diệt hoàn toàn vi khuẩn.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu bạn cho trẻ uống kháng sinh liều thấp trong một thời gian dài để phòng ngừa nhiễm trùng tiểu. Trường hợp này thường được chỉ định cho những trẻ còn mang tã hay thường xuyên bị nhiễm trùng tái phát hay dị dạng đường tiết niệu. Tuy nhiên bạn cũng cần biết rằng trẻ vẫn có thể bị nhiễm trùng tiểu ngay khi đang sử dụng kháng sinh liều thấp dự phòng.
Ở bé gái, đường niệu đạo (dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể) ngắn hơn và gần hậu môn hơn so với bé trai, do đó vi khuẩn dễ dàng đi vào niệu đạo hơn, gây viêm bàng quang.
Nếu trẻ đã bị nhiễm trùng tiểu một lần sẽ có nguy cơ nhiễm trùng tiểu tái phát sau đó, đặc biệt là bé gái. Sau đây là những hướng dẫn đơn giản giúp bạn phòng ngừa nhiễm trùng tiểu cho trẻ:
- Dạy cho bé gái biết phải rửa từ phía trước ra phía sau sau khi đi vệ sinh.
- Khuyến khích trẻ uống đầy đủ nước.
- Khuyến khích trẻ đi vệ sinh thường xuyên.
- Phòng ngừa táo bón.
"Nếu trẻ vị thành niên bị nhiễm trùng tiểu tái phát thường xuyên và trẻ có hoạt động tình dục, bạn cần tham khảo thêm bác sĩ về những nguy cơ về các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục", bác sĩ Trí cảnh báo.
