Đây đều là những loại rau mọc hoang dại nơi ven đường nhưng lại trở thành đặc sản nổi tiếng miền Tây.
Nhắc đến miền Tây, du khách thường nghĩ đến cảnh sông nước, thuyền ghe với vựa hoa quả... nhưng ít ai biết rằng nơi này còn có nhiều loại rau dại xanh mướt, tươi tốt trở thành đặc sản nổi tiếng không thể thiếu trong những món ăn tại các nhà hàng.
Rau dệu
Rau dệu còn được biết đến với loạt tên rau diếp bò, diếp không cuộc hoặc dệu. Đây là loại rau có hoa thuộc họ dền, mọ quanh năm tại các bãi sông, bờ ao, ruộng nước, ven đường, vùng đất ẩm... Lá rau có màu xanh đậm, hoa trắng.
Rau dệu chứa lượng protein cao nên là nguồn bổ sung đạm, chất xơ và vitamin cho bữa ăn hàng ngày. Với người miền Tây, rau dệu ngoài luộc, còn có thể kết hợp nấu canh với tép rất thơm ngon và thanh mát.
Theo Đông y, rau này có vị ngọt nhạt, tính mát có tác dụng chống viêm, lợi tiểu, lọc máu, tiêu sưng, chống ngứa, giải nhiệt. Rau thường dùng để chữa bệnh đường hô hấp, viêm hầu họng, ho ra máu, đi cầu ra máu, kiết lỵ, đi tiểu khó, tiểu ít, nấm ngoài da...
Rau dừa nước
Là loại rau này thường sống ở đầm nước hoặc trên cánh đồng lúa, ao sông... Ngọn và lá rau có thể ăn sống cho mát, có thể luộc hay nấu canh.
Theo y học cổ truyền, rau dừa nước vị ngọt nhạt, tính hàn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu thũng. Rau có thể dùng trị phù thũng, tiểu đục, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu,…
Rau cải trời
Cải trời mọc dại ở vườn, ruộng, bãi trống; nhánh và lá có lông hơi dính, thơm; lá mọc so le, mép khía răng. Cải trời là vị thuốc Nam quý, được sử dụng rộng rãi bữa ăn hàng ngày cũng như trong dân gian để chữa bệnh.
Cải trời non có thể hái về dùng để ăn sống với các loại rau rừng khác. Khi ăn sống có thể ăn cùng với cháo nóng hoặc chấm với thịt, cá kho. Ngoài ra, rau có thể luộc, xào, ăn với lẩu hay nấu canh đều ngon và thanh mát.
Mồng tơi tím
Đây là loại dây leo quấn, thân mập và nhớt, có tuổi thọ 2-3 năm. Nó mọc hoang dại nên không kén đất, rất dễ trồng và chăm sóc, sinh trưởng nhanh, với chiều dài thân dây có thể hơn 10m.
Lá mồng tơi dày hình tim, mọc xen. Cụm hoa hình bông mọc ở kẽ lá, màu trắng hay tím đỏ nhạt. Lá và đọt thân non của rau thường được dùng để xào, luộc hoặc nấu canh ăn mát và có tính nhuận tràng.
Theo một số tài liệu Đông y, toàn thân mồng tơi có vị ngọt nhạt, tính hàn, tán nhiệt, mát máu, lợi tiểu, giải độc, chống đau...
Rau đắng
Đây là một rau dân dã gắn liền với đời sống của người dân Nam Bộ. Rau đắng thường mọc thành đám ở ruộng trồng ngô, khoai, sắn, ở bãi sông, ven đường.
Rau đắng là rau ăn kèm không thể thiếu trong món cháo cá lóc hay món lẩu cá kèo, lẩu mắm, ăn sống, nấu canh. Ngoài ra, để giảm vị đắng của rau, nhiều người chọn cách luộc chín ăn chung với cá kho hoặc thịt kho.
Rau đắng chứa nhiều chất xơ và các loại dinh dưỡng khác nên rất tốt cho chế độ ăn giảm béo, ngăn ngừa rối loạn mỡ máu...
Rau trai
Rau trai còn có tên rau trai ăn, rau trai thường, cỏ lài trắng. Rau này thuộc họ thài lài, mọc nhiều ở nơi đất ẩm, ruộng vườn. Thân rau phân nhánh thường ngả xuống, lá thuôn hay hình ngọn giáo, có bẹ ở gốc dài 2-10 cm, rộng 1-2 cm, không cuống.
Ngày nay, người dân thường dùng rau trai trong các bữa ăn hàng ngày. Thân và lá non có thể chế biến thành các món ngon như luộc, xào hay nấu canh.
Theo Đông y, rau trai có vị ngọt nhạt, tính hơi lạnh, tác dụng giải nhiệt, chống viêm, lợi tiểu, tiêu sưng; thường được dùng toàn cây để làm thuốc. Rau tươi hay khô đều trị cảm cúm, viêm họng, viêm amiđan cấp, nhiễm trùng đường tiết niệu...
