7 món ăn mang đậm hương vị núi rừng sẽ khiến bạn không thể quên khi du lịch Yên Bái.
Muồm muỗm rang Mường Lò
Đối với những ai đã từng đến vùng đất Mường Lò và thưởng thức món muồm muỗm rang giòn thơm ngậy hẳn sẽ không quên được khoảnh khắc tuyệt vời ấy. Muồm muỗm thường có nhiều vào mùa lúa chín, những con muỗm béo mũm được rang giòn, thêm chút gia vị, ăn kèm muối ớt hay lá chanh, người ta cũng sẽ có thể rim liu riu lửa với nước măng chua, chỉ thế thôi cũng đủ níu chân bao thực khách rồi.
Trong nhiều món ngon từ muồm muỗm thì muồm ruỗm rang giòn vẫn là đặc sản nổi tiếng nhất. Để sở hữu món đặc sản nổi tiếng muồm muỗm rang giòn thơm ngon, trước tiên phải sơ chế muồm muỗm. “Vặt cánh, bẻ chân, ngắt đầu, rút ruột” là 4 khâu cơ bản để tạo nên hình hài một chú muồm muỗm trên bàn nhậu. Xong khâu “làm lông”, muồm muỗm được rửa sạch, để ráo nước rồi cho vào chảo.
Đầu tiên, muồm muỗm được om với nước măng chua (hoặc giấm gạo) trên căn phòng nhà bếp lửa liu riu. Cạn nước, cho ngay mỡ (hoặc dầu ăn) vào, quần đảo đều tay trên căn phòng nhà bếp to lửa; khi nào nghe tiếng nổ lách tách tức là muồm muỗm đã chín giòn, cho bột canh (hoặc nước mắm, hạt nêm…) vừa đủ cùng với mì chính, một chút ớt tươi và quần đảo nhanh tay; cuối cùng, cho lá chanh thái chỉ nhỏ vào, quần đảo đều chín tới lá chanh là bắc chảo ra được. Muồm muỗm rang chín có màu vàng sậm, rất thơm.
Xôi ngũ sắc
Xôi ngũ sắc Tây Bắc được nấu từ gạo nếp Tú Lệ trộn cùng với nước cốt của các loại rau củ, lá rừng. Xôi 5 màu của người Tày Lục Yên có màu sắc trắng, xanh, tím, đỏ và vàng tương ứng với ngũ hành kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ. Tượng trưng cho khát vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc và mong muốn mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Bạn có thể thưởng thức xôi ngũ sắc tại các khu chợ phiên hoặc trong một số nhà hàng, quán ăn. Giá thành dao động từ 20k – 30k/suất cho đến hơn 100k/suất tuỳ lượng xôi.
Bánh chưng đen Mường Lò
Bánh chưng xanh ngày Tết hẳn không còn xa lạ với nhiều người, nhưng khi nói đến bánh chưng đen thì không mấy người đã được thưởng thức. Món ăn này cũng được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn. Tuy nhiên điều làm nên vẻ đặc biệt của nó chính là các công đoạn để làm nên. Ngay từ khi lựa chọn nguyên liệu, người dân nơi đây phải lựa những tàu lá dong vừa phải, đủ gói, gạo nếp phải là gạo nếp thơm Tú Lệ, đỗ xanh hạt mẩy và thịt lợn ba chỉ nêm nếm đủ hạt tiêu, gia vị.
Để làm cho chiếc bánh có màu đen đặc trưng, người ta phải ngâm nó trong nước tro vừng, hoặc nước vỏ cây núc nác. Một chiếc bánh thơm ngậy, thích mắt sẽ là món quà xứng đáng cho công sức bạn bỏ ra để đến với mảnh đất yêu thương này.
Rau dớn
Rau dớn, (đồng bào dân tộc bản địa Thái gọi là phác pút) thuộc họ quyết, to thêm cây dương xỉ, có cành dài, lá nhỏ xòe trên đầu cây như tán một chiếc ô rộng lớn. Rau dớn không có ở đồng bằng, chỉ có ở vùng núi – nơi bờ suối, bờ khe, dưới các tán rừng thấp nơi có nhiệt độ ướt cao. Khi đối chiếu với nhiều tộc người, rau dớn là “vua” loại rau, nó chẳng những giúp cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ buổi tiệc hằng ngày mà còn là một món đặc sản nổi tiếng để mời khách trong các tiệc tùng, lễ hội. Vì loại rau này nhanh bị dập nát nên người ta hái đến đâu ăn đến đó, bảo đảm rau luôn tươi xanh, chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
Đây là món rau rất dễ chế biến, có thể xào, luộc, nấu canh, muối chua, làm nộm… Người ta hái rau dớn tươi về, chọn phần mềm tươi non, rửa sạch bùn đất, bụi bờ, sau đó trụng sơ qua nước sôi và vớt ra để ráo. Ngoài ra rau dớn còn chế biến được những món ăn độc đáo khác ví như: rau xôi, rau dớn xào cùng nước măng chua, lá đu đủ, cà rãnh hay rau dớn luộc…
Gà nướng lá mắc mật
Khi dạo quanh chợ phiên Mù Cang Chải, bạn chắc chắn không thể ngó lơ mùi hương vô cùng hấp dẫn của món gà nướng lá mắc mật. Gà ta để nguyên con, ướp gia vị và lá mắc mật rồi nướng trên than hồng. Thịt gà ngọt tự nhiên, chấm cùng với chẩm chéo mang vị ngon khó cưỡng.
Vì là một món ăn phổ biến nên du khách có thể dễ dàng thưởng thức ở bất cứ đâu. Giá thành dao động từ 100k – 150k/con.
Măng sặt
Trước đây, cây măng sặt mọc tự nhiên trên vùng đồi của huyện Trạm Tấu, huyện Văn Chấn nhưng nhiều nhất là ở thị xã Nghĩa Lộ. Trước đây, măng sặt không có nhiều do mọc tự nhiên không có sự chăm sóc. Nhưng khi nhận thấy nhu cầu ẩm thực của người dân và nhiều du khách ở các nơi khác đến với các huyện vùng cao của tỉnh Yên Bái rất ưa thích món măng sặt thì người Dao, Thái đã biết quy hoạch những vùng có măng trên các khu rừng già thành vùng riêng, được chăm sóc nên măng cũng phát triển tốt hơn, mập hơn và ngon hơn.
Măng sặt không phải trồng ở vùng nào cũng ngon. Có lẽ Yên Bái là mảnh đất có thổ nhưỡng và khí hậu hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây măng. Măng sặt Yên Bái đã trở thành món ăn được nhiều thực khách sành ăn bình chọn là món măng ngon và hấp dẫn nhất.
Những ngọn măng sặt non, trắng nõn, mềm vàng cũng là một đặc sản của núi rằng Tây Bắc, cụ thể là miền quê Yên Bái. Vào mùa măng măng mọc rộ, mọi người lại vui mừng lên rừng hái những đọt măng tươi ngon nhất. Măng non dễ bóc, vị ngọt và không bị he, khi luộc thơm dậy lên hương vị của núi rừng.
Ruốc tôm Mường Lò
Ruốc tôm là một món ăn tưởng như rất đơn giản và tiện dụng làm nhưng không phải ai tuân theo công thức đó cũng ngon. Mỗi người, mỗi vùng miền đều phải sở hữu những bí quyết riêng tạo nên sự khác biệt trong mùi vị của từng món ăn. Ghé thăm miền Tây Yên Bái, nơi có những bàn tay khéo léo đã chế biến món ăn này từ những nguyên liệu hết sức gần gũi để mang lại đầy đủ vị ngon đến với những người thưởng thức.
Nguyên liệu để làm món ruốc tôm gồm tôm nõn (tôm suối) bóc vỏ, thịt lợn (nạc vai), dầu thực vật, gia vị. Tôm chọn con mình mẩy, to đều, rửa sạch bóc vỏ, bỏ chỉ đen trên sống lưng và phần đầu tôm. Cho tôm vào cối giã nhỏ. Thịt lợn băm nhỏ. Sau đó cho dầu vào chảo rang thịt chín kỹ rồi cho tôm giã nhỏ vào quần đảo đều, cho gia vị thêm vài giọt nước mắm cho ruốc tôm thêm đậm đà. Khi rang để lửa thật nhỏ, liu riu để tôm và thịt chín đều đến khi vừa khô là được. Sau lúc sao khô để nguội là có thể ăn được.
