“Giờ muốn thưởng thức duối dại chẳng còn dễ dàng nữa. Nếu muốn, mình phải về quê rồi tìm nhà nào còn trồng loại cây đó. Ở quê mình, một số gia đình giàu có cũng chơi duối cảnh song nó được cắt tỉa thành nhiều hình dạng khác nhau và không có quả", chị Minh Châu nói.
Duối (hay còn gọi là duối dại, duối nhám, hoàng anh mộc…) là quả của cây duối, có tên khoa học là Streblus asper Lour, thuộc họ dâu tằm Moraceae. Loại cây này có chiều cao trung bình đạt từ 4 – 5m, mọc hoang hoặc được trồng làm bờ rào, cây có mủ trắng, cành lá khúc khuỷu nên được nhiều người yêu cây cảnh tạo dáng thành cây duối bonsai trang trí sân vườn đẹp mắt.
Cây duối thuộc dạng đơn tính khác gốc, mỗi cây thường chỉ cho hoa đực hoặc hoa cái. Hoa đực có màu vàng, hoa cái có màu lục, hoa mọc chùm hoặc đơn lẻ. Lá duối cứng, xanh đậm, mọc so le nhau, mép lá có răng cưa, dài khoảng 3 – 7cm và rộng trung bình 3cm. Quả duối nhỏ, hơi dẹp, to bằng đầu ngón tay út.
Duối xuất hiện nhiều ở các nước châu Á như Ấn Độ, Thái Lan, miền Nam Trung Quốc, Campuchia, Myanmar, Philippin, Malaysia, Indonesia… Tại Việt Nam, loại cây này mọc hoang ở nhiều đồi núi, phân bố rộng khắp cả nước.
Duối mọc hoang dại ở nhiều đồi núi, phân bộ rộng khắp cả nước.
Chị Minh Châu (30 tuổi, Hưng Yên) cho biết: “Xưa ở quê tôi trồng nhiều duối lắm. Hầu như nhà nào cũng trồng loại cây này để làm hàng rào vừa để trang trí sân vườn, vừa phân chia ranh giới.
Tôi nhớ hồi nhỏ, cứ đợt nghỉ hè là chị em tôi lại rủ nhau chơi đồ hàng rồi hái duối để ăn. Thứ quả ấy nhỏ nhỏ, vàng vàng nhưng ăn vào có vị ngọt ngon và mang hương vị thơm nhè nhẹ lắm”.
Ngày nay, xã hội phát triển, người dân chủ yếu xây tường bao làm hàng rào. Vì thế cây duối không còn được “trọng dụng” nữa. Đó cũng là lý do chị Minh Châu không còn được thưởng thức thứ quả dại này.
“Giờ muốn thưởng thức duối dại chẳng còn dễ dàng nữa. Nếu muốn, mình phải về quê rồi tìm nhà nào còn trồng loại cây đó. Ở quê mình, một số gia đình giàu có cũng chơi duối cảnh song nó được cắt tỉa thành nhiều hình dạng khác nhau và không có quả.
Đợt 30/4-1/5 vừa qua, mình đi du lịch lên mạn miền ngược bất ngờ thấy người ta bán chúng. Mình đã vỡ òa sung sướng, vội vàng xuống mua và thưởng thức ngay. Nó vẫn thơm và ngọt như xưa, chẳng có gì đổi thay cả”, người phụ nữ 30 tuổi nói.
Duối chín có vị ngọt ngon và mang hương vị thơm nhè nhẹ.
Cũng theo chị Minh Châu, duối vùng cao được rao bán khá rẻ, từ 20.000 – 25.000 đồng/kg. “Duối trở thành đặc sản nổi tiếng ở một số địa điểm du lịch vùng cao. Và hiện tại dưới xuôi vẫn chưa nở rộ trào lưu “săn lùng” chúng nên giá còn phải chăng lắm. Tôi đồ rằng chỉ thời gian nữa, chúng sẽ tăng giá vùn vụt và được tìm kiếm ráo riết”, chị Minh Châu cho hay.
Không chỉ là cho quả ăn, duối còn tốt cho sức khỏe của con người. Theo đông y, cây duối có tính mát, vị đắng, mang tác dụng cầm máu, giải độc, sát trùng, thanh nhiệt… Gần như tất cả các bộ phận trên cây duối từ lá, mủ, quả, hạt, vỏ, cành, rễ đều có công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe của con người.
