Từ một loại quả chẳng mấy ai nhòm ngó, giờ cọ trở thành đặc sản khi xuống phố.
Nhắc tới Phú Thọ, hẳn nhiều người nhớ ngay tới loại quả cọ có màu xanh thẫm chát xít, rụng đầy đồi nhưng chẳng mấy ai nhặt. Thế nhưng những năm gần đây, quả cọ bỗng trở thành đặc sản được nhiều chị em thị thành yêu thích và lùng tìm. Từ thứ quả quê được mang về phố, quả cọ một bước lên “sao”, được nhiều người tìm mua.
Theo người dân địa phương, những cây cọ bắt đầu ra hoa, kết trái vào giữa tháng 7 âm lịch. 3-4 tháng sau là thời điểm quả cọ bắt đầu chín, vỏ màu xanh đậm rồi ngả dần sang xanh da trời. Tùy theo điều kiện thời tiết mà mùa cọ chín có thể kéo dài tới vài tháng. Vì vậy mùa cọ bắt đầu được bán rầm rộ rơi vào khoảng tháng 10, 11 âm lịch.
Quả cọ nhìn bề ngoài trông khá giống quả trám. Cọ có hình bầu dục, chỉ nhỏ bằng ngón tay cái người lớn, to hơn thì độ 2 đầu ngón tay. Khi chín, cọ có màu xanh dương thẫm hoặc hơi nâu đen. Cọ sau khi hái về sẽ được rửa sạch, loại bỏ bụi bẩn.
Cọ có thể ăn sống được ngay và đây cũng là món quà vặt yêu thích của đám trẻ con Phú Thọ. Quả cọ chấm muối ớt tuy chát xít nhưng lại được trẻ nhỏ và phụ nữ rất thích. Cũng vì cọ sống ăn khá chát nên người dân thường "ỏm" để nó mềm hơn, bớt chát và có độ bùi, ngọt, béo ngậy. Tuy nhiên, để làm được mẻ cọ "ỏm" ngon thì đòi hỏi người làm phải khéo léo, kỳ công.
>>> Xem thêm:
Thứ cho người nghèo trở thành đặc sản nổi tiếng, giá cao nhưng vẫn hút khách mua về thưởng thức
Món xưa chỉ có ở quê giờ thành đặc sản nhiều người săn lùng, có tiền chưa chắc mua được
Loại cây xưa trồng làm hàng rào, giờ thành đặc sản không thể thiếu trong món ăn siêu phẩm này
Những trái cọ được rửa sạch, đem xóc lẫn với những mảnh cật nứa già cho bong vỏ. Sau đó đổ nước sôi lăn tăn khoảng 85-90 độ C vào thùng hoặc chậu cọ, để tầm 15-20 phút là cọ chín mềm. Nếu cho vào nước quá nóng sẽ làm quả cọ teo lại, ăn cứng và chát. Ỏm lâu quá lại làm cọ mềm nhũn, giảm độ ngon, bùi.
Người ỏm cọ cần căn nhiệt độ nước và thời gian hợp lý, khi mặt nước nổi những váng màu vàng, quả chuyển từ màu xanh đậm sang màu vàng là được. Nếu cân đối được các yếu tố cần thiết thì sẽ ỏm được mẻ cọ ngon, cùi dày, ăn bùi bùi, mềm và có vị ngọt.
Loại cọ ngon nhất phải là cọ nếp. Để làm cọ ỏm chuẩn, ngon thì phải chọn được quả già. Khi ỏm cọ, lưu ý không cho cọ luôn vào nồi nước sôi sùng sục. Đun nước sôi lăn tăn rồi đổ ra ngoài chậu, sau đó ủ cọ trong nước ấm một lúc, khi thấy váng nổi lên đầy mặt nước là được. Nếu không thấy nổi váng tức là cọ không ngon.
Cọ giờ đây được bán nhiều ở các chợ thành phố cũng như chợ mạng. Vào mùa, giá của quả cọ thường khoảng 60.000 đồng/kg, loại cọ nếp chất lượng hơn thì có giá cao hơn, có khi lên tới 100.000 đồng/kg. Nhiều shop online bán cả cọ tươi và cọ ỏm sẵn. Cọ ỏm sẵn chỉ việc mang về ăn luôn được bán với giá cao hơn 5.000 - 10.000 đồng tiền công.
Cọ không chỉ là thức ăn vặt ngon lành mà còn là nguyên liệu chế biến thành nhiều món ăn ngon. Ở vài nơi, cọ nếp được dùng làm bánh dầy. Cọ nếp sau khi ỏm có lớp cùi vàng như mật, thơm phức. Bóc lớp cùi này ra đem giã nhuyễn để làm món bánh dầy đặc sắc.
Ngoài ra, người ta còn làm cả món dưa cọ ngày Tết hoặc cọ kho cá, kho thịt rất thơm ngon. Vị bùi ngậy, chan chát của cọ khiến thực khách ăn một lần nhớ mãi. Thưởng thức một miếng cọ, bạn sẽ cảm nhận độ dẻo, bùi bùi trong miệng vô cùng thú vị mà không món ăn nào mang lại được.
