Mắm nhum Mỹ An – Bình Định là một loại đặc sản quý mà tương truyền khi xưa chỉ dùng làm cống phẩm dâng cho vua chúa, quý tộc.
Nhum biển có hình dạng xù xì tương tự như con nhím. Là loài động vật sinh sống dưới biển được gọi với nhiều cái tên khác nhau: Con cầu gai, nhím biển, nhum biển. Nhum là một động vật thuộc loại nhuyễn thể, có họ hàng với trai, sò; sống ở những gành đá ven bờ biển nước ấm, lẫn trong rong rêu.
Từ vĩ tuyến 13 đến 17 của vùng biển Việt Nam, nơi nào cũng có nhum. Nhưng món mắm nhum đặc sắc, ngày xưa dùng để tiến vua hay quý tộc, thì chỉ có ở Mỹ An - Phù Mỹ - Bình Định. Nhum có nhiều loại, để muối mắm phải dùng những con nhum ta màu đen.
Nhum sau khi bắt từ biển hoặc mua về, rửa sạch rong rêu bám trên thân nhum. Cắt sơ những chiếc gai nhọn tua tủa xung quanh con nhum rồi khoét một lỗ ngay miệng nhum, thế là những múi thịt nhum đã lộ ra trước mắt.
Dùng mành tre mỏng nạo lớp thịt nhum ra khỏi vỏ. Nhưng trước khi nạo hãy lấy tăm tre tách phần gân máu ra khỏi thịt. Nhum mập, thịt nhum nhìn đầy đặn như những múi sầu riêng. Nhum gầy, thịt chỉ như gạch cau bám dọc theo vỏ thành từng sọc dài, nhưng vẫn béo ngậy.
Để làm mắm, người ta cho thịt nhum vào chum sành, rắc một ít muối hạt lên trên, rồi đem vùi vào bếp tro hoặc "giang" ngoài nắng từ 10 đến 15 ngày. Thời gian mắm nhum chín là từ 14 cho đến 20 ngày.
Khi mắm nhum chín đúng độ sẽ nhuyễn tan, sền sệt, màu đỏ đục, thơm rưng rức. Mắm nhum khi vừa chín tới có thể mở ra nếm thử. Cái vị ngọt của thịt nhum kết hợp vị muối biển mặn mặn cùng chút vị chua của quá trình ủ quyện với vị béo, làm dậy lên dư vị và kích thích vị giác đến khó tả.
Nếu mua được thứ mắm nhum Mỹ An chất lượng thì ăn kiểu gì cũng ngon. Nhưng người dân vùng biển thích nhất dùng nó với bún tươi hoặc để chấm rau sống với thịt heo ba chỉ cuốn bánh tráng. Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng đảm bảo nếm một lần bạn sẽ không thể quên được! Món mắm hảo hạng này có thể làm vừa lòng cả những thực khách khó tính nhất trong giới sành ăn.
Ngoài ra, nếu không muốn ăn cầu kỳ mà vẫn no bụng thì bạn có thể ăn bún tươi hoặc cơm nóng, chan một chút mắm nhum lên ăn kèm rau, dưa leo cũng đã đủ ngon lành.
Món mắm này là món ăn đặc sản không chỉ ngon miệng mà còn hiếm, không phải cứ bước ra chợ mua là có như những món mắm khác. Trước đây, người ta làm mắm nhum chỉ để dùng trong gia đình và làm quà cho người thân, bạn bè. Mắm nhum không phổ biến như các loại mắm khác nên nhiều lúc có tiền cũng không thể mua được vì không biết nơi bán, và người có cũng chỉ khăng khăng dùng đãi khách quý hoặc để dành tặng người thân.
Thế nhưng vài năm gần đây, du lịch phát triển hơn, mắm nhum trở thành một đặc sản mà du khách cực kỳ yêu thích, nhu cầu mua về thưởng thức và làm quà tăng cao. Vì vậy, mắm nhum thường được bày bán ở các khu chợ địa phương hoặc các gian hàng chuyên bán quà tặng cho khách du lịch. Bạn hãy tìm hiểu những cơ sở uy tín để mua được chai mắm nhum chất lượng nhất.
