Mấy năm gần đây, chùm ruột bỗng dưng nổi tiếng, trở thành thức quà ăn vặt được giới trẻ yêu thích.
Chùm ruột là loại cây thân gỗ cao, to khoảng 5-6m, thích hợp với khí hậu nóng – trồng nhiều ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Chúng ra hoa từ tháng 12 và quả chín vào khoảng tháng 6-8 năm sau. Lúc này, nhìn lên cây chỉ thấy một sắc vàng rực át cả màu xanh của những chiếc lá.
Cây chùm ruột có 2 loại trái: ngọt và chua. Trái ngọt thường dùng ăn sống, còn trái chua làm gia vị, ngâm rượu hoặc làm mứt ăn trong những ngày hè. Người ta còn hái lá non về chấm cá kho, ăn với mắm quẹt hay dùng để gói.
Mấy năm gần đây, chùm ruột bỗng dưng nổi tiếng, trở thành thức quà ăn vặt được giới trẻ yêu thích. Thậm chí có người còn săn lùng mua chùm ruột chua về nấu canh chua, làm mứt, ngâm rượu… Tuy nhiên do chùm ruột chỉ có vào mùa hè nên chỉ có thể thưởng thức theo mùa.
Chùm ruột ngâm rượu
Cách thức làm món đồ uống này rất đơn giản. Chùm ruột chua già sau khi hái xuống rửa sạch để ra rổ cho ráo. Cho chùm ruột vào lọ lớn, cứ 1 lớp chùm ruột lại cho 1 lớp đường cát rồi đem phơi nhiều nắng cho lên men. Khoảng nửa tháng, khi đường và nước chùm ruột hòa tan có màu vàng nhạt, chỉ cần lọc lấy nước cho vào chai là được.
Mứt chùm ruột
Nếu chùm ruột ngâm rượu rất dễ thực hiện thì món mứt lại cần nhiều công đoạn và sự tỉ mỉ. Bạn phải lựa những trái chùm ruột già, to đem rửa sạch. Sau đó bạn cho chùm ruột vào rổ, dùng một bề mặt phẳng như đáy đĩa hoặc tấm thớt chà nhẹ cho chùm ruột giập sơ, chảy bớt chất chua. Nhưng bước này bạn cần lưu ý, không được chà mạnh tay để trái giập bể, khi thành phẩm sẽ không đẹp. Tiếp đó, bạn rửa nhiều lần qua nước lạnh cho chùm ruột đỡ chua, nhanh ngấm đường và “chuẩn” vị hơn.
Cho đường cát vào nồi cùng 1 ly nhỏ sirô đỏ cho mứt có mùi thơm và màu sắc bắt mắt. Đổ chùm ruột đã sơ chế vào nồi với ngọn lửa liu riu. Dùng đũa sên đều cho đến khi nước đường rút vào sền sệt thì nhắc xuống.
Chùm ruột nấu canh chua cá rô
Cách chế biến món ăn này giống với món canh chua truyền thống. Bạn chỉ cần bắc nồi nước lên bếp nấu sôi, cho chùm ruột đã đập giập vào, đợi hòa tan rồi nêm nếm gia vị muối, đường, bột ngọt vừa ăn. Sau đó bạn cho cá rô vào nấu vừa chín tới rồi bỏ thêm đậu bắp, cà chua, rau thơm.
Món ăn này sẽ chấm với nước mắm nguyên chất dầm ớt rồi ăn cùng cơm nóng. Nó sẽ mang hương vị chua thanh đặc trưng, ngọt ngào mà chỉ có chùm ruột mới đem lại được.
Ngoài là thức quả chế biến nhiều món, theo y học cổ truyền, trái, lá, vỏ hoặc rễ chùm ruột đều có dược tính. Trái có tác dụng giải nhiệt, bổ gan, bổ máu, làm da mịn màng. Lá đun nước tắm chữa bệnh ngoài da. Vỏ thân cây có khả năng tiêu độc, trị ung nhọt, sát trùng, đặc biệt chống độc đối với nọc rắn…
