Hắc lào Nguyên nhân và cách điều trị

Nguyên nhân mắc bệnh hắc lào là vệ sinh thân thể kém, ít tắm gội trong khi cơ thể có nhiều mồ hôi, tạo điều kiện cho vi nấm dễ dàng gây bệnh. Bơi lội tại vùng có nước bẩn, là nơi trú ẩn của nhiều loại vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng gây bệnh, qua con đường lây nhiễm từ người này sang người khác (tiếp xúc da - da, mặc chung quần áo, dùng chung đồ sinh hoạt, quan hệ tình dục với người nhiễm)...

Bệnh hắc lào thường có hai triệu chứng nổi bật nhất là nổi mẩn đỏ trên da, ngứa ngáy, xuất hiện mụn nước. Tại những vùng da bị tổn thương, cơn ngứa sẽ xuất hiện cả ban ngày lẫn ban đêm, tăng lên khi trời nắng nóng, cơ thể ra nhiều mồ hôi hoặc ban đêm. Nốt mẩn đỏ tại một vùng thường ở một giới hạn nhất định, trên bề mặt da có nổi nhiều mụn nước, tuy nhiên nó lại tập trung ở phần rìa của tổn thương.

Căn bệnh này thường khởi phát tại một bên bẹn, rồi sau đó lan dần sang cả bên kia, sau mông, mặt, bụng hoặc các chi. Bản thân người bệnh có thể “tự lây” ra nhiều vùng khác trên cơ thể như ở thân mình, ở mặt, tay chân... hoặc có thể lan rộng từ từ ra toàn thân, rồi lây lan sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp hàng ngày. Khi bị bội nhiễm thì có thể có mủ màu trắng, viêm đỏ, làm tăng mức độ tổn thương trên da, chàm hóa. Một số trường hợp bệnh nhân có thể bị nhiễm trùng, đi lại trở nên khó khăn.

Người bệnh hắc lào khi thấy có những dấu hiệu bệnh cần đi khám và điều trị kịp thời. Bệnh hắc lào tuy không nguy hiểm nhưng gây ngứa ngáy, khó chịu, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và tốc độ lây lan nhanh. Vì vậy, cần chữa bệnh hắc lào tận gốc, tránh tái phát và lây nhiễm cho người khác. Việc chữa trị hắc lào không khó, nếu người bệnh kiên trì dùng thuốc theo đúng chỉ dẫn.

Thuốc cổ điển dùng để trị hắc lào là dung dịch cồn BSI (acid benzoic + acid salicylic + lod), antimycose (acid benzoic + acid salicylic + acid boric), dung dịch ASA (acid acetylsalicylic, natri salicylat). Các thuốc này có tác dụng tốt nhưng gây lột da nhiều, đau rát, để lại màu đen trên da như sạm da hoặc gây biến chứng.

Hiện nay, loại thuốc dùng tại chỗ (thuốc dạng kem bôi) được dùng nhiều trong điều trị hắc lào là thuốc chứa các hoạt chất là dẫn chất imidazol rất có hiệu quả như: miconazol, ketoconazol, econazol... Những thuốc này có ưu điểm là có mùi thơm, không màu, không gây lột da nhưng cũng có thể gây ra những dị ứng nhẹ và sẽ hết khi ngừng dùng thuốc.

Trường hợp người bệnh có tổn thương quá rộng, bác sĩ có thể cho người bệnh dùng kết hợp cả điều trị tại chỗ và uống thuốc kháng nấm như: fluconazole, griseofulvin, ketoconazol, itraconazole... Tuy nhiên, cần thận trọng khi sử dụng thuốc uống kháng nấm toàn thân do thuốc có nhiều tác dụng phụ và có những tương tác không tốt, có thể có những biến chứng nặng nề khi phải dùng đồng thời với thuốc trị bệnh khác (thuốc hạ mỡ máu...). Thuốc uống kháng nấm nên sử dụng hạn chế ở những người có bệnh gan, thận...

Khi dùng thuốc điều trị hắc lào cần tuân thủ các nguyên tắc để tránh sự tái nhiễm và bảo đảm kết quả điều trị như: Ðiều trị liên tục (ngày bôi thuốc 2-3 lần) cho đến khi da lành, sau đó cần tiếp tục thoa ít nhất 2 tuần nữa để tránh tái phát. Nếu điều trị sau 4 tuần không có dấu hiệu cải thiện thì nên đi khám lại. Người bệnh cũng cần chú ý nếu như bôi thuốc không đúng, quá ít hoặc quá mạnh, bôi lan sang vùng da lành hay da non, sử dụng thuốc không đúng bệnh có thể làm bệnh càng lây lan hơn, da bị chảy nước nhiều, phỏng hoặc ngứa ngáy dữ dội hơn. Cá biệt có trường hợp dẫn đến nhiễm trùng, đi lại sẽ khó khăn.

Một lưu ý khác mà người bệnh cần biết, đó là: Việc lạm dụng thuốc kháng sinh, thuốc corticoid, dẫn đến nhiễm bệnh nấm “cơ hội” (do kháng sinh chỉ trị được vi khuẩn, còn thuốc corticoid làm giảm sự đề kháng nên các vi nấm có điều kiện tăng sinh), trong đó có nấm gây bệnh hắc lào. Vì vậy, mọi người nên từ bỏ thói quen dùng thuốc bừa bãi để phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe.

Việc phòng bệnh phải bắt đầu bằng lối sống vệ sinh sạch sẽ, tắm gội và giặt giũ quần áo, chăn màn thường xuyên. Luôn giữ áo quần, cơ thể khô ráo. Người bị bệnh, bên cạnh việc dùng thuốc tại chỗ phải khử trùng vật dụng cá nhân như quần áo, chăn màn... bằng cách luộc nước sôi hoặc dùng bàn là ủi kỹ.

Đối với người lành không mang bệnh, không nên mặc quần áo chung với người khác, tránh làm việc nơi ẩm ướt, nếu ra mồ hôi nhiều cần phải thường xuyên tắm giặt và giữ khô vùng háng, nách, bẹn. Khi mắc bệnh phải đi khám để được hướng dẫn chữa trị đúng cách, không tự ý dùng thuốc.

Nguyên nhân nhiễm vi nấm không chỉ do ăn ở kém vệ sinh mà còn do lạm dụng thuốc kháng sinh, lạm dụng thuốc corticoid, dẫn đến nhiễm bệnh nấm “cơ hội” (do kháng sinh chỉ trị được vi khuẩn, còn thuốc corticoid làm giảm sự đề kháng nên các vi nấm có điều kiện tăng sinh). Vì vậy, mọi người nên từ bỏ thói quen dùng thuốc bừa bãi để phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe. Để hạn chế bệnh hắc lào tái phát, bên cạnh việc dùng thuốc đúng chỉ định cần phải diệt nấm ở những vật dụng cá nhân như áo quần, mùng mền, chiếu gối... bằng cách luộc nước sôi 100oC trong vòng 15 phút, rắc bột chống nấm. Không mặc chung quần áo với người khác, tránh làm việc ở những nơi ẩm ướt, ra mồ hôi nhiều, vệ sinh thân thể sạch sẽ.