Nhiều bố mẹ lo lắng khi đứa trẻ của mình có tính cách thích "bắt nạt" mọi người ở nhà nhưng ra đường lại nhút nhát, rụt rè.
Trong quá trình nuôi dạy con, nhiều bà mẹ sẽ phát hiện ra đứa trẻ của mình giống như hai người hoàn toàn khác nhau khi ở nhà và khi ra ngoài đường. Không ít người than rằng, ở nhà con là một đứa trẻ hoạt bát, cá tính, có sự ngang bướng và sẵn sàng làm mọi thứ con muốn.
Thế nhưng khi đi học hoặc bước ra ngoài, con lại thay đổi khiến bố mẹ thậm chí còn không nhận ra, con trở nên cực kỳ rụt rè, nhút nhát và ngại giao tiếp, không dám phản kháng quyết liệt giống như khi ở nhà với bố mẹ.
Thực tế thì đây là câu chuyện nhiều gia đình mắc phải chứ không phải của riêng ai, điều này khiến cho các bậc phụ huynh cảm thấy vô cùng khó hiểu. Cũng vì như thế mà không ít bố mẹ gặp trở ngại trong việc hiểu và nắm bắt tính cách của con để có thể áp dụng phương pháp giáo dục phù hợp.
Nhiều đứa trẻ có tính cách trái ngược khi ở nhà và ra đường khiến bố mẹ vô cùng khó hiểu (Ảnh minh hoạ).
Dĩ nhiên, bố mẹ nào cũng sẽ mong muốn đứa trẻ của mình cân bằng lại, ngoan ngoãn và vâng lời hơn khi ở nhà, còn mỗi khi ra đường hoặc đến lớp thì sẽ tự tin, mạnh dạn hơn để tránh rơi vào tình huống bị bạn bè bắt nạt vì yếu đuối.
Trước những băn khoăn của bố mẹ về việc tại sao con lại trở nên như vậy, tại sao con thay đổi khi ra đường so với khi ở nhà, là do con có tính cách 2 mặt như thế hay vì nguyên nhân nào... Tiến sĩ Tâm lý Nhi Nguyễn Thị Tú Anh sẽ có những giải đáp chuyên sâu dưới đây. Từ đó có thể giúp bố mẹ dễ dàng khám phá ra tính cách của con, và lựa chọn cách nuôi dạy phù hợp, có lợi cho trẻ trong quá trình trưởng thành.
Nghiên cứu sinh, Tiến sĩ Tâm lý Nhi Nguyễn Thị Tú Anh.
Trẻ thích "bắt nạt" mọi người ở nhà nhưng ra đường lại nhút nhát, rụt rè. Thưa chuyên gia, tại sao nhiều đứa trẻ lại có tính cách này?
Sự phân đôi này thường bắt nguồn từ cảm giác an toàn và kiểm soát của trẻ. Ở nhà, trẻ em mặc định sẽ được ở trong một môi trường quen thuộc, nơi chúng cảm thấy an toàn và được kiểm soát, tự làm chủ.
Điều này có thể dẫn đến hành vi hống hách hoặc hách dịch, không lo sợ bất kỳ điều gì của trẻ. Một trong những lý do khiến trẻ có tính hách dịch hoặc thích chỉ đạo là vì trẻ chỉ đơn giản bắt chước hành vi mà trẻ thấy hàng ngày.
Tuy nhiên, môi trường công cộng thường có những biến số không xác định được và trẻ tự cảm thấy bản thân ít có quyền kiểm soát hơn, nên dẫn đến hình thành tâm lý rụt rè, dè chừng. Những hành vi này cũng có thể là biểu hiện của sự lo lắng tiềm ẩn hoặc phản ứng với cách nuôi dạy con cái không nhất quán, khiến trẻ không học được cách cư xử phù hợp trong các giao tiếp xã hội.
Trẻ có tính cách 2 mặt như thế sẽ ảnh hưởng ra sao đến sự phát triển toàn diện trong tương lai?
Những hành vi không phù hợp, và cách hành xử bất nhất này có thể dẫn đến những thách thức trong các mối quan hệ và tương tác xã hội ở trẻ. Về lâu dài, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng hình thành các mối quan hệ lành mạnh, giải quyết xung đột theo cách mang tính xây dựng và phát triển ý thức ổn định về chính bản thân của trẻ.
Trẻ có thể cảm thấy chật vật khi bị buộc phải trở nên quyết đoán trong những tình huống mới lạ, và có thể không phát triển được sự kiên cường về cảm xúc cần thiết để xử lý những tình huống không chắc chắn.
Điều quan trọng là bố mẹ phải giải quyết sớm những vấn đề trong cách cư xử và cảm xúc, để đảm bảo sự phát triển cân bằng về mặt tình cảm và xã hội, tạo nền tảng ổn định cho sự phát triển toàn diện của trẻ trong tương lai.
Những biểu hiện cụ thể nào (hành vi, lời nói, cử chỉ, thái độ) cho thấy trẻ thích "bắt nạt" mọi người ở nhà, nhưng lại nhút nhát, rụt rè khi ra đường?
Ở nhà, những đứa trẻ như vậy có thể thể hiện những hành vi như hay ra lệnh với anh chị em hoặc bố mẹ, nổi cơn thịnh nộ để buộc tất cả mọi người phải làm theo ý mình hoặc đôi khi quyết đoán thái quá. Ngôn ngữ của trẻ có thể thường khắt khe hoặc thiếu tôn trọng người nghe.
Ngược lại, ở những nơi công cộng, đông người thì những đứa trẻ này lại có thể thay đổi đột ngột, chúng trở nên im lặng, thu mình hoặc nhút nhát quá mức. Trẻ có thể tránh giao tiếp bằng mắt, ngần ngại lên tiếng hoặc có vẻ quá chiều theo mong muốn của người khác.
Bố mẹ nên giúp con trẻ thay đổi điều này bằng cách nào?
Bố mẹ có thể giúp đỡ trẻ bằng cách:
- Nuôi dạy con cái nhất quán: Bố mẹ thực hiện các quy tắc và hậu quả nhất quán ở nhà để dạy con về sự tôn trọng và đồng cảm.
- Khuyến khích các kỹ năng xã hội: Cho trẻ tham gia vào các tình huống xã hội khác nhau để xây dựng sự tự tin và khả năng thích ứng.
- Làm mẫu hành vi: Bố mẹ thể hiện sự quyết đoán cân bằng và tương tác tôn trọng người khác, cả khi ở nhà và nơi công cộng để làm gương cho trẻ noi theo.
- Giao tiếp cởi mở: Nói về suy nghĩ và cảm xúc, dạy trẻ cách thể hiện bản thân một cách phù hợp và mang lại hiệu quả cao trong giao tiếp, các mối quan hệ.
- Hỗ trợ chuyên môn: Nếu cần, hãy tìm kiếm sự hướng dẫn từ nhà tâm lý học trẻ em để xử lý các vấn đề cơ bản.
Việc giải quyết những hành vi này cần phải bao gồm những cách tiếp cận nhắm vào mục tiêu giúp trẻ cân bằng, thúc đẩy sự tự tin và tôn trọng người khác trong mọi hoàn cảnh.
