Di truyền là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ.
Chiều cao là một yếu tố quan trọng của ngoại hình và đặc biệt là có những ảnh hưởng nhất định tới sức khỏe của mỗi người. Trong đó di truyền là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ.
Vậy trẻ được thừa hưởng chiều cao từ cha mẹ là bao nhiêu? Làm thế nào để giúp trẻ cao lớn nhất có thể ngay từ khi còn nhỏ?
Trẻ được thừa hưởng chiều cao từ cha mẹ là bao nhiêu?
Theo các kết quả nghiên cứu hiện có, 60% đến 80% sự khác biệt về chiều cao là do di truyền quyết định, trong khi 20% đến 40% còn lại là do yếu tố môi trường.
Tất nhiên, do cơ thể con người có sự khác biệt lớn nên khả năng chiều cao bị ảnh hưởng bởi gen cũng khác nhau. Ví dụ, một số cha mẹ nhìn chung có chiều cao thấp nhưng con cái lại có thể vượt trội về gen và phát triển trên chiều cao trung bình, cũng có trường hợp cha mẹ cao nhưng con lại lùn.
Theo đó, nhiều người thắc mắc trong một số trường hợp cha cao mẹ thấp, sinh con ra chiều cao cũng thấp vậy có phải trẻ ảnh hưởng phần lớn chiều cao từ mẹ? Theo một số nghiên cứu hiện nay, ảnh hưởng di truyền của cha mẹ đến chiều cao của con cái về cơ bản là giống nhau. Nói cách khác, câu trả lời cho câu hỏi chiều cao phụ thuộc vào cha hay mẹ là ngẫu nhiên.
Theo các kết quả nghiên cứu hiện có, 60% đến 80% sự khác biệt về chiều cao là do di truyền quyết định, trong khi 20% đến 40% còn lại là do yếu tố môi trường.
Vậy những công thức dự đoán chiều cao mà chúng ta thường sử dụng có chính xác không?
Thông thường chiều cao của trẻ được tính theo công thức sau:
- Chiều cao của con trai (cm) = (chiều cao của cha mẹ + chiều cao của mẹ + 13) / 2
- Chiều cao của con gái (cm) = (chiều cao của cha mẹ + chiều cao của mẹ-13) / 2
Trên thực tế, các công thức tính chiều cao chỉ dự đoán một phần không phải là con số chính xác quyết định chiều cao của trẻ trong tương lai. Nếu bạn quan sát kỹ công thức này, chúng ta sẽ thấy rằng nó cơ bản bỏ qua các yếu tố khác ngoài gen di truyền của cha mẹ, và chỉ phù hợp để đưa ra dự đoán chiều cao sơ bộ.
Hơn nữa, các công thức này dựa trên nghiên cứu thống kê ở các vùng khác nhau và các nhóm dân cư khác nhau nên không phải ai cũng có thể tuân thủ đầy đủ các công thức dự đoán chiều cao này.
Do đó, cha mẹ không nên quá lo lắng yếu tố di truyền ảnh hưởng chiều cao của con, điều quan trọng là nắm bắt được giai đoạn vàng tăng chiều cao ở trẻ và các yếu tố môi trường khác, từ đó có phương pháp cải thiện phù hợp, để trẻ có thể đạt được chiều cao lý tưởng.
Trên thực tế, các công thức tính chiều cao chỉ dự đoán một phần không phải là con số chính xác quyết định chiều cao của trẻ trong tương lai.
Làm thế nào để giúp trẻ cao lớn ngay từ khi còn nhỏ?
Có 2 giai đoạn quan trọng đối với chiều cao của trẻ đó là: Trẻ sơ sinh và trẻ ở tuổi dậy thì.
Giai đoạn sơ sinh là giai đoạn phát triển quan trọng đầu tiên và là giai đoạn phát triển nhanh nhất trong cuộc đời của trẻ. Về cơ bản, trẻ có thể tăng lên khoảng 25cm trong năm đầu tiên sau khi sinh, 10 đến 12cm trong năm thứ hai và trung bình vào năm thứ 3, trẻ có thể phát triển thêm khoảng 8cm.
Tiếp theo, cha mẹ cần nắm được bước nước rút cuối cùng trước tuổi dậy thì, vì tuổi dậy thì sẽ đi kèm với việc tăng chiều cao đột ngột, tốc độ phát triển có thể đạt 7-8cm mỗi năm, thậm chí 10-12cm.
Và sự gia tăng đột biến này có thể kéo dài trong khoảng 1 đến 3 năm, và tốc độ tăng trưởng sẽ dần chậm lại sau khi trẻ em gái 13 tuổi và trẻ em trai 15 tuổi.
Do đó, việc cha mẹ nắm bắt được giai đoạn vàng tăng chiều cao của trẻ là rất quan trọng, nhằm có phương pháp cải thiện phù hợp cho con.
Giai đoạn sơ sinh là giai đoạn phát triển quan trọng đầu tiên và là giai đoạn phát triển nhanh nhất trong cuộc đời của trẻ.
Vậy làm thế nào chúng ta có thể nắm bắt được hai giai đoạn tăng trưởng chiều cao quan trọng này?
Để nắm bắt được hai giai đoạn tăng trưởng chiều cao ở trẻ, trước tiên chúng ta phải hiểu rõ 4 yếu tố chính ảnh hưởng đến tăng trưởng chiều cao: Chế độ ăn, ngủ, tập luyện và tâm trạng.
Chế độ ăn uống
Dinh dưỡng chiếm rất cao đến đời sống và phát triển thể chất ở con người và đảm bảo sự phát triển của xương và cơ. Nếu thiếu dinh dưỡng, không đủ cung cấp cho cơ thể và xương thì con cũng không thể cao lên được ngay cả khi bố mẹ đều cao.
Hiện nay, nhiều bà mẹ đánh đồng “bổ sung canxi” khi nghe đến từ dinh dưỡng. Tuy nhiên, thiếu canxi có ảnh hưởng đến tăng trưởng chiều cao nhưng không có nghĩa là bổ sung canxi là có thể cao thêm.
Hơn nữa, bổ sung quá nhiều canxi sẽ làm tăng gánh nặng trao đổi chất của cơ thể và ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn. Vì vậy, trong khi đảm bảo lượng canxi hợp lý, mẹ cũng phải chú ý bổ sung cân đối các chất dinh dưỡng khác (như đạm, vitamin, khoáng chất,…) để tránh tình trạng “bội thực” dinh dưỡng ở trẻ.
Mẹ nên cho trẻ ăn ít đồ ăn vặt, đồ uống, đồ ăn nhẹ và ăn nhiều thịt đỏ, cá, tôm, trứng, sữa, trái cây và rau xanh, đồng thời cố gắng đa dạng hóa lượng thức ăn hàng ngày càng nhiều càng tốt.
Trong chế độ ăn hàng ngày, mẹ nên cho trẻ ăn ít đồ ăn vặt, đồ uống, đồ ăn nhẹ và ăn nhiều thịt đỏ, cá, tôm, trứng, sữa, trái cây và rau xanh, đồng thời cố gắng đa dạng hóa lượng thức ăn hàng ngày càng nhiều càng tốt.
Thời gian ngủ nghỉ
Sự tiết hormone tăng trưởng trong ngày là rất ít, hầu hết được tiết ra sau khi chìm vào giấc ngủ, và thường đạt đến đỉnh điểm khoảng 1 đến 2 giờ sau khi chìm vào giấc ngủ, và lượng tiết này gấp khoảng 3 lần trong ngày.
Để đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc, tốt nhất mẹ nên cho trẻ đi ngủ trước 9 giờ hàng đêm, và đảm bảo bước vào giấc ngủ sâu vào khoảng 10 giờ
Tuy nhiên, trẻ con ngày càng ngủ muộn hơn trước, thường là sau 9 giờ tối, vậy nên rất cần các bậc cha mẹ lưu tâm và nhắc nhở con nhiều hơn về vấn đề này.
Khuyến nghị các môn thể thao giúp trẻ phát triển chiều cao như đi bộ nhanh, nhảy dây, chạy bộ, và bơi lội.
Chế độ tập luyện
Tác dụng của việc tập thể dục đối với chiều cao của trẻ là điều ai cũng thấy rõ, vận động hợp lý có thể kích thích tiết hormone tăng trưởng, thúc đẩy quá trình hình thành và phát triển xương, tăng chiều dài của xương. Đồng thời, nó có thể tăng cảm giác thèm ăn và cải thiện giấc ngủ.
Vậy những môn thể thao nào phù hợp? WHO tin rằng trẻ em và thanh thiếu niên từ 5 đến 17 tuổi nên tích lũy 1 giờ hoạt động thể chất cường độ trung bình đến cao mỗi ngày, ít nhất 3 lần một tuần và khuyến nghị các bài tập aerobic như đi bộ nhanh, nhảy dây, chạy bộ, và bơi lội.
Tâm trạng
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng rối loạn cảm xúc hoặc tâm lý cũng có thể ảnh hưởng đến chiều cao.
Vì vậy, giữ cho trẻ có tâm trạng vui vẻ cũng là một phần quan trọng trong việc phát triển chiều cao. Trên thực tế, nhiều người hiểu những kiến thức lý thuyết này, nhưng trong thực tế họ sẽ luôn gặp phải những khó khăn khác nhau để thực hiện. Nhưng trong mọi trường hợp, hãy cố gắng đồng hành cùng con với 4 yếu tố ảnh hưởng quan trọng trên, để tương lai trẻ phát triển tốt hơn.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng rối loạn cảm xúc hoặc tâm lý cũng có thể ảnh hưởng đến chiều cao ở trẻ.
