Một em bé 2 tháng tuổi mới đây đã phải cấp cứu trong tình trạng da chuyển sang màu xanh tím, máu lại có màu chocolate sữa vì hội chứng baby blue. Điều đáng nói, việc này xuất phát từ việc mẹ bé ăn củ dền bổ máu suốt thời gian dài.
Nhập viện với làn da xanh tím
Theo các bác sĩ bệnh viện Nhi đồng Thành phố HCM, bệnh viện mới cấp cứu cho một trường hợp bé 2 tháng tuổi N.B.M ở Long An với làn da xanh tím và máu màu chocolate sữa vì ngộ độc methaemoglobineamia.
Hai tuần trước, người nhà hốt hoảng đưa vào bệnh viện khi bé khó thở, tím tái, lơ mơ. Vào viện, bác sĩ đã cho thở máy vì suy hô hấp nặng, tiến hành xét nghiệm cho thấy nồng độ methemoglobin trong máu lớn hơn 30%. Bệnh nhi được chẩn đoán bị nhiễm độc methaemoglobineamia trong máu hay còn gọi hội chứng baby blue.
Ngay lập tức, bệnh nhi được truyền methylene xanh để giải độc. Sau 2 tuần được bài trừ độc tố, bệnh nhi mới thoát cơn nguy kịch và hiện tiếp tục điều trị viêm phổi…
Bệnh nhi đang được các bác sĩ điều trị sau ngộ độc. Ảnh BVCC
Khai thác tiền sử, các bác sĩ được biết là mẹ của bệnh nhi đã ăn củ dền để bổ máu suốt mấy tháng thai kỳ và cả sau khi sinh. Y văn từng ghi nhận các trường hợp nhiễm methaemoglobinaemia ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ tiêu thụ rau cháo và súp rau đã được lưu trữ qua đêm, dùng nước củ dền, pha sữa với nước củ dền…
Trong thực tế, có nhiều bà mẹ nghĩ rằng củ dền bổ máu nên thường cho trẻ uống nước củ dền. Tình trạng trẻ bị ngộ độc nước củ dền được ghi nhận ở nhiều bệnh viện.
Tại bệnh viện Nhi đồng 2, TP.HCM cũng đã từng tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc củ dền. Như trước đó, một bệnh nhi có dấu hiệu ngưng thở do suy hô hấp, toàn thân tím đen được xác định là do thành phần có trong củ dền gây thiếu ôxy máu.
Vì sao trẻ sơ sinh dễ ngộ độc củ dền?
PGS.TS Nguyễn Hữu Đức (Đại học Y dược TP.HCM) cho rằng, suy nghĩ của nhiều người nghĩ rằng củ dền bổ máu nên tích cực bồi bổ là không đúng. So với các loại thực phẩm có chứa chất sắt, củ dền có lượng sắt không cao.
Củ dền lại là loại rau củ chứa rất nhiều nitrat, nitrit. Pha sữa với nước củ dền hay cà rốt cho trẻ dưới 6 tháng tuổi làm trẻ hấp thu phải một lượng lớn nitrat, nitrit. Nitrit có tác dụng oxy hóa hemoglobin chứa trong hồng cầu biến hemoglobin thành methemoglobin (MetHb) không có khả năng vận chuyển oxy làm cho trẻ biểu hiện xanh tím. Nếu không cấp cứu kịp thời, trẻ có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Từ trường hợp bé 2 tháng tuổi bị hội chứng bayby blue ở trên, các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng thành phố HCM khuyến cáo rằng, trẻ đã hấp thụ quá nhiều lượng nitrite có thể từ nguồn nước nhiễm, từ củ dền, hoa quả để qua đêm… Lượng methemoglobin trong hồng cầu lớn hơn 1% sẽ tạo ra độc chất methemoglobinemia. Trẻ sẽ mắc hội chứng baby blue với làn da chuyển thành màu xanh, môi tím mà máu lại có màu chocolate sữa.
Trẻ sơ sinh có nguy cơ cao bị ngộ độc methaemoglobineamia do nitrite vì chúng có độ pH trong dạ dày cao hơn so với trẻ lớn hơn hoặc người lớn làm gia tăng vi khuẩn và chuyển đổi nitrate thành nitrite. Nồng độ fetal hemoglobin ở trẻ dưới 6 tuổi lại cao hơn nên dễ bị oxy hoá bởi nitrite. Hơn nữa, cơ thể trẻ khác người lớn ít có khả năng khử methemoglobin về trạng thái bình thường.
Các chuyên gia khuyến cáo, trẻ sơ sinh bú sữa mẹ không có nguy cơ bị ngộ độc nitrite, thậm chí khi cơ thể mẹ hấp thụ lượng nitrate cao. Do đó, ngoài sữa mẹ, sữa công thức đúng chỉ định, trẻ em dưới độ tuổi tập ăn dặm không cần bổ sung bất kỳ loại nước uống nào cả. Với những trẻ trên 6 tháng tuổi có thể ăn uống củ dền nhưng cũng phải lưu ý ở lượng vừa phải, khoảng 2 – 3 ngày trong tuần.
