Hạt muồng từ lâu đã được sử dụng như một vị thuốc dân gian, nhưng nhiều người vẫn chưa hiểu rõ hạt muồng có tác dụng gì và cách sử dụng như thế nào.
Muồng là một loại cây bụi nhỏ nảy chồi như cỏ dại ở các nước châu Á và châu Phi. Nó là một món ăn được biết đến rau ăn lá của người châu Á. Từ thời xa xưa, các bộ phận khác nhau của cây muồng đã được tìm thấy ứng dụng trong y học Ấn Độ và Trung Quốc. Các tác dụng y học hữu ích khác nhau của nó đã được ghi chép lại trong nhiều ấn phẩm.
Cây muồng là gì?
Cây muồng là một loại cây bụi nhỏ mọc ở đất ẩm ấm khắp các vùng nhiệt đới của các nước châu Á và châu Phi. Cây muồng có lá hình lông chim dài 10 cm, mỗi lá có 3 cặp lá chét mọc đối, hình trứng, thuôn và xiên ở gốc. Hoa màu vàng có râu ở nách lá. Những bông hoa bao gồm năm cánh. Hạt muồng có hình thoi và màu nâu. Cây muồng ra hoa vào mùa mưa và kết trái vào mùa đông. Lá, hạt và rễ muồng được sử dụng làm nguyên liệu thực phẩm từ lâu.
Hạt muồng hình trụ 2 đầu vát chéo màu nâu xỉn, bóng, trông như viên đá lửa. Khi thu hái lấy quả, phơi thật khô, đập lấy hạt, sao hạt nhỏ lửa đến khi thơm, tùy theo yêu cầu điều trị có thể sao vàng hay sao cháy.
Hạt muồng thường được sử dụng trong y học dân gian
Trong các sách y học Ayurvedic và Trung Quốc, các cách sử dụng y tế khác nhau được mô tả cho các bộ phận khác nhau của cây muồng. Trong y học cổ truyền Ayurvedic và Trung Quốc, việc sử dụng cây muồng đã được mô tả như một loại thực vật chống oxy hóa, kháng khuẩn, chống độc tố, chống bài niệu, chống tiêu chảy và giảm đau. Ngoài ra, người ta cho rằng cây muồng có thể dẫn đến cải thiện thị lực. Tác dụng có lợi của nó được cho là hiệu quả đối với các bệnh ngoài da (như nấm ngoài da và ngứa hoặc trầy xước cơ thể và bệnh vẩy nến, chàm và bệnh da liễu) đến sốt, nhiễm trùng phế quản, bệnh tim mạch, bệnh trĩ, bệnh phong.
Hạt muồng có tác dụng gì?
Hạt muồng có tác dụng chống oxy hóa
Một số bệnh - rối loạn có liên quan đến stress oxy hóa do các gốc tự do gây ra. Chất chống oxy hóa hoạt động như một hệ thống phòng thủ quan trọng chống lại độc tính qua trung gian gốc tự do bằng cách bảo vệ các thiệt hại. Các chất chống oxy hóa có thể hoạt động như chất thu dọn gốc tự do, chất ức chế peroxy hóa lipid và vị cứu tinh cho các quá trình trung gian gốc tự do khác, bảo vệ các cơ quan của con người chống lại một số bệnh lý như bệnh Parkinson, xơ vữa động mạch, bệnh Alzheimer và ung thư.
Polyphenol có trong hạt muồng có thể bảo vệ các thành phần tế bào chống lại tác hại của quá trình oxy hóa và do đó chúng hạn chế nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa khác nhau liên quan đến stress oxy hóa. Hàm lượng polyphenol có trong hạt muồng khá cao.
Hạt muồng có tác dụng chống viêm
Chiết xuất Methanolic của hạt muồng cho thấy hoạt động tốt chống lại carageenin, serotonin, histamine và dextran gây phù chân sau ở chuột theo cách phụ thuộc vào liều lượng.
Hạt muồng có tác dụng chống tăng sinh
Một số nghiên cứu đã khám phá khả năng chống tăng sinh của hạt muồng với Cisplatin, thuốc chống ung thư trong tế bào ung thư cổ tử cung ở người. Nghiên cứu này khẳng định rằng chiết xuất methanolic trong hạt muồng ức chế mạnh mẽ sự phát triển của tế bào ung thư cổ tử cung ở người.
Hạt muồng có tác dụng giảm bạch cầu
Chiết xuất etanolic của hạt muồng và các phân đoạn của nó đã được kiểm tra hoạt tính giảm lipid máu trên biểu hiện tăng lipid máu do triton gây ra ở chuột bạch tạng. Hạt muồng còn làm giảm mức độ huyết thanh của cholesterol toàn phần, LDL-cholesterol và chất béo trung tính trong khi tăng nhẹ mức HDL-cholesterol. Bổ sung hạt muồng vào khẩu phần ăn cho bệnh nhân tiểu đường loại II trong 2 tháng. Họ quan sát thấy rằng mức cholesterol toàn phần trong huyết thanh, triglyceride và LDLcholesterol giảm ở nhóm hạt muồng so với nhóm giả dược phù hợp với tuổi và giới tính, trong khi đường huyết lúc đói, HbA1c, urê máu, creatinine và hoạt động của Aspartate Aminotransferase huyết thanh (AST) và alanin Aminotransferase (ALT) không bị thay đổi.
Hạt muồng có tác dụng chống bệnh tiểu đường
Tác dụng hạ đường huyết của hạt muồng đã được nhiều nhà khoa học báo cáo. Một số nhà khoa học đã nghiên cứu ảnh hưởng của phân đoạn butanol có trong hạt muồng đối với việc kiểm soát glucose sau ăn và tiết insulin từ tuyến tụy của chuột mắc bệnh tiểu đường bình thường và streptozotocin. Họ quan sát thấy rằng ở những con chuột bình thường được nuôi bằng hạt muồng có mức đường huyết sau ăn thấp hơn. Ở chuột mắc bệnh tiểu đường, mức độ trong nhóm được cho ăn hạt muồng có lượng đường sau ăn thấp hơn trong 30 ~ 180 phút.
Khi hạt muồng được cho chuột mắc bệnh tiểu đường uống trong 5 ngày, mức đường huyết lúc đói giảm dần ở chuột mắc bệnh tiểu đường. Mức độ insulin huyết thanh trong huyết thanh lúc đói cũng ít hơn. Các phát hiện của nghiên cứu này chỉ ra rằng các thành phần của hạt muồng có tác dụng thuận lợi trong việc kiểm soát đường huyết sau ăn, có thể được thực hiện qua trung gian một phần do kích thích tiết insulin từ tuyến tụy của chuột mắc bệnh tiểu đường.
Hạt muồng có tác dụng chống vi sinh vật
Hạt muồng có đặc tính kháng khuẩn, vì các chất chiết xuất có hoạt tính chống lại một số vi khuẩn và nấm có thể gây nhiễm trùng da và rối loạn dạ dày-ruột. Chiết xuất methanolic cũng cho thấy hoạt tính kháng nấm.
Hạt muồng có tác dụng gây co thắt
Các chất chiết xuất từ hạt muồng cũng có tác dụng gây co thắt. Tác dụng gây co thắt của hạt muồng đã được đánh giá trên hồi tràng ở chuột lang, hỗng tràng ở thỏ và ruột ở chuột. Chiết xuất kích thích sự co cơ trơn của hồi tràng chuột lang và hỗng tràng thỏ theo cách phụ thuộc tập trung.
Hạt muồng có tác dụng bảo vệ gan
Hạt muồng có hiệu quả trong việc bảo vệ gan chống lại Carbon tetrachloride (CCl4) gây ra tổn thương gan. Hơn nữa, nghiên cứu in-vivo (độc tính trên gan do carbon tetrachloride gây ra ở chuột) và quan sát thấy rằng chiết xuất ononitol monohydrat từ hạt muồng giúp làm giảm nồng độ transaminase huyết thanh, peroxy hóa lipid và yếu tố hoại tử khối u- α (TNF-α) trong khi nó làm tăng mức độ chống oxy hóa và hoạt động của enzym glutathione ở gan. Các phát hiện bệnh lý lịch sử cho thấy hoạt động bảo vệ gan của ononitol monohydrat mà không có bất kỳ tác dụng phụ nào.
Hạt muồng có thuộc tính chống độc
Hạt muồng có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe
Nước chiết xuất từ hạt muồng chưa rang ngăn chặn rõ rệt khả năng gây đột biến của 2-amino-6- metyldipyrido imidazole (Glu-P-1) và 3-amino-1, 4 - dimetyl-5H-pyrido (4,3- β) indole (Trp-P-1). Trong khi hạt muồng đã rang có hiệu lực chống độc tố thấp hơn so với loại chưa rang và có thể là do sự giảm anthraquinones của chúng trong quá trình rang.
Hạt muồng có tác dụng kích thích miễn dịch
Trong một nghiên cứu khác, các hoạt động kích thích miễn dịch của bốn anthraquinon có trong hạt muồng trên tế bào đơn nhân máu ngoại vi của con người đã được đánh giá. Các kết quả đề cập rằng ở nồng độ không gây độc tế bào, các anthraquinon có hiệu quả trong việc kích thích sự gia tăng tế bào đơn nhân máu ngoại vi ở người đang nghỉ ngơi. Điều này dẫn đến khả năng kích thích miễn dịch của hạt muồng.
Cách sử dụng hạt muồng
Bạn có thể mua hạt muồng rang sẵn hoặc sử dụng thực phẩm chức năng chứa chiết xuất hạt muồng tùy vào mục đích và nhu cầu sử dụng.
Một số bài thuốc theo kinh nghiệm dân gian:
- Chữa chứng khó ngủ, mất ngủ: Dùng 12g hạt muồng sao cháy, hãm uống thay trà hằng ngày.
Cách thứ 2, dùng 12g hạt muồng sao cháy, 10g táo nhân sao đen, hãm uống 2 lần/ngày vào buổi chiều và trước khi đi ngủ.
Uống với liệu trình 10 - 15 ngày.
- Chữa táo bón: Với người trẻ, dùng 16 - 20g hạt muồng sao vàng hãm thay trà, uống nhiều lần trong ngày cho tới khi đại tiện dễ dàng.
Với người cao tuổi hoặc mới ốm dậy, dùng 10 -1 6g hạt muồng sao cháy hãm thay trà, uống nhiều lần trong ngày. Uống liền 10-15 ngày.
Lưu ý: Trường hợp tiêu chảy không dùng hạt muồng sẽ làm tình trạng bệnh nặng thêm vì hạt muồng có tác dụng gây co thắt, kích thích đường ruột.
Uống nhiều hạt muồng có tốt không?
Hạt muồng có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe, tuy nhiên chúng ta không nên lạm dụng vị thuốc này. Nếu sử dụng hạt muồng nhằm chữa trị một số tình trạng sức khỏe, tốt nhất bạn nên đi khám để được tư vấn của bác sĩ về liều lượng và cách sử dụng hạt muồng khác nhau.
|
Nguồn tham khảo The probable medicinal usage of cassia tora: An overview - đăng tải trên trang tin The Scipub - Xuất bản ngày 17/4/2013 Hạt muồng có tác dụng an thần, hạ huyết áp - đăng tải trên trang tin y tế Sức khỏe đời sống - Xuất bản ngày 9/5/2012 |
