Không chỉ có các địa phương ở phía Nam, thống kê tại Hà Nội và BV Nhi Trung ương cho thấy, số ca mắc tay chân miệng ở trẻ có xu hướng tăng. Do vậy, phụ huynh cần lưu ý phòng bệnh và chăm sóc trẻ.
Con mắc tay chân miệng, mẹ nhầm lẫn bị nhiệt
Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Hà Nội, trong một tuần (từ 14/5 đến 20/5), tại Hà Nội ghi nhận 85 ca mắc tay chân miệng, tăng 48 ca so với tuần trước đó. Số ca bệnh cộng dồn từ đầu năm 2022 đến 20/5 là 173 ca.
Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, chỉ trong tháng 4 và tháng 5 đã ghi nhận 776 bệnh nhi mắc tay chân miệng đến khám, tăng 759 ca so với 2 tháng trước đó. Trong đó có 114 trẻ phải nhập viện điều trị.
TS.BS Đỗ Thiện Hải - Phó Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, bệnh tay chân miệng xuất hiện quanh năm, đặc biệt giai đoạn giao mùa là thời điểm thuận lợi nhất cho virus gây bệnh phát triển. Trẻ mắc tay chân miệng thường có các biểu hiện như: Sốt (sốt nhẹ hoặc sốt cao) và tổn thương ở da (dát đỏ, mụn nước ở các vị trí đặc biệt như họng, quanh miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối…). Tuy nhiên, có một số trẻ chỉ có biểu hiện loét miệng hoặc nổi nốt nhỏ ở mông hay bẹn, nếu gia đình không chú ý thì rất khó phát hiện.
Điển hình như bé Hoàng Nam (15 tháng tuổi) nhập viện do sốt cao 39-40 độ không hạ, quấy khóc, đau miệng, không ăn được. Gia đình ban đầu chỉ nghĩ con bị sốt, nhiệt miệng. Chỉ khi tình trạng ngày càng nặng lên, trẻ nhập viện thì mẹ mới biết đó là biểu hiện của bệnh tay chân miệng.
Nhiều trẻ mắc tay chân miệng nhưng nhập viện muộn vì bố mẹ nhầm lẫn.
Tương tự, bé Thùy Anh (31 tháng tuổi) nhập viện khi đã mắc bệnh 5 ngày. Khi vào viện bé sốt cao, đau rát miệng. Qua thăm khám, các bác sĩ nhận thấy da vùng đùi 2 bên của bé rải rác mụn nước đã khô. Kết quả xét nghiệm cho thấy, trẻ mắc tay chân miệng. Hiện, sau 3 ngày điều trị, trẻ hết sốt và có thể ăn được.
Theo các bác sĩ, điểm khác biệt giữa viêm loét, nhiệt miệng và bệnh tay chân miệng thể hiện rõ ở tên gọi. Viêm loét miệng chỉ ở trong khoang miệng, còn bệnh tay chân miệng thì ngoài miệng, ở tay, chân còn xuất hiện các nốt mụn, phỏng. Ngoài ra, không ít mẹ gặp phải sai lầm khi chăm sóc trẻ bị tay chân miệng khiến tình trạng tiến triển nặng thêm. Cụ thể:
Sai lầm thứ nhất: Khi trẻ bị tay chân miệng nhiều phụ huynh ủ kín, hạn chế tắm rửa để trẻ ra ban càng nhiều thì sẽ càng mau lành. Tuy nhiên đây là quan niệm hoàn toàn sai bởi vì nếu ủ nhiều quá, trẻ sẽ bị nhiễm trùng da, để lại sẹo. Trong khi chăm sóc trẻ tay chân miệng cần giữ cho các nốt ban thoáng sẽ mau lành hơn và không để lại sẹo.
Sai lầm thứ hai: Trẻ mắc tay chân miệng thường khó ngủ, hay giật mình quấy khóc, nhiều bố mẹ lại nghi do con bị đau miệng nên tìm cách tự khắc phục tại nhà. Tuy nhiên, biểu hiện giật mình chới với khi trẻ mắc tay chân miệng cũng đồng nghĩa là trẻ đã có biến chứng, cần được đưa đến bệnh viện khám để kịp thời điều trị.
TS Thiện Hải cho biết, đa phần trẻ mắc tay chân miệng có diễn biến nhẹ, tuy nhiên nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh cũng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như sốc, viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp, thậm chí dẫn đến tử vong.
“Khi phát hiện trẻ mắc bệnh, gia đình nên đưa con đến khám tại các cơ sở y tế để được tư vấn về cách chăm sóc, cách phát hiện triệu chứng nặng và điều trị kịp thời, không nên tìm hiểu trên mạng rồi tự ý dùng thuốc, có thể khiến bệnh của trẻ nặng thêm”, bác sĩ Hải lưu ý.
Khi trẻ có các biểu hiện sốt cao, giật mình, quấy khóc hãy đưa đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Ba dấu hiệu sớm cảnh báo bệnh diễn biến nặng
Bác sĩ Đỗ Thiện Hải cho biết, để nhận biết trẻ có dấu hiệu nặng khi mắc tay chân miệng, phụ huynh cần chú ý một số biểu hiện của trẻ, cụ thể:
- Sốt cao không đáp ứng với điều trị: Trẻ sốt trên 38,5 độ kéo dài hơn 48 giờ và không đáp ứng với thuốc hạ nhiệt.
- Giật mình: Đây là dấu hiệu của tình trạng nhiễm độc thần kinh. Chú ý phát hiện triệu chứng này ngay cả khi trẻ đang chơi, quan sát xem tần suất giật mình có tăng theo thời gian hay không.
- Quấy khóc dai dẳng kéo dài: Trẻ có thể quấy khóc nhiều, thậm chí là quấy khóc cả đêm không ngủ. Trẻ cứ ngủ khoảng 15-20 phút lại dậy quấy khóc khoảng 15-20 phút rồi lại ngủ tiếp. Nhiều cha mẹ thường giải thích là do bé có các nốt đau miệng nhưng thực tế không phải vậy. Đó là do tình trạng nhiễm độc thần kinh ở giai đoạn rất sớm.
“Thực tế đã có nhiều trường hợp trẻ biến chứng nặng do gia đình không biết nên đã bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo một cách đáng tiếc. Nếu trẻ có 1 trong 3 triệu chứng nêu trên, cha mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, không nên chủ quan tự theo dõi ở nhà, tránh hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra”, bác sĩ Hải nhấn mạnh.
Phòng bệnh ngay tại gia đình rất quan trọng
Theo bác sĩ Hải, hiện chưa có vắc xin và thuốc điều trị đặc hiệu, vì thế việc phòng bệnh cho trẻ là rất quan trọng. Phụ huynh cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày, đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.
Thực hiện tốt vệ sinh ăn uống: ăn chín, uống chín; vật dụng ăn uống được rửa sạch sẽ trước khi sử dụng; dùng nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày; không mớm thức ăn cho trẻ; không cho trẻ ăn bốc, mút tay, ngậm mút đồ chơi, dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa, đồ chơi chưa được khử trùng.
Rửa tay là biện pháp phòng bệnh hiệu quả với bệnh tay chân miệng. Ảnh minh họa.
Thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hàng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường. Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh. Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, phân và các chất thải của bệnh nhân phải được thu gom và đổ vào nhà tiêu hợp vệ sinh.
“Đặc biệt, các gia đình khi có con mắc tay chân miệng cần báo ngay cho trường học, nhà trẻ hoặc cơ quan y tế gần nhất để có phương án vệ sinh các bề mặt, dụng cụ mà trẻ đã từng tiếp xúc, đồng thời theo dõi sức khoẻ của các bé đã tiếp xúc với trẻ mắc bệnh. Đây cũng là một biện pháp cần thiết để phòng bệnh, tránh lây lan ra cộng đồng”, BS Hải khuyến cáo.
