Trà sữa, nước giải nhiệt là những đồ uống được nhiều người ưa chuộng khi nắng nóng. Tuy nhiên, những đồ uống mát miệng này có thể khiến bạn phải nhập viện nếu gặp phải loại không rõ nguồn gốc.
Mát miệng… hại thân
Những ngày gần đây, thông tin chia sẻ của một người mẹ về hình ảnh con gái 5 tuổi bị ngộ độc và dị ứng sau khi dùng trà sữa trên mạng xã hội đã khiến nhiều người lo lắng. Theo chị H.T.H – mẹ của cháu bé cho biết, khi con gái cùng chồng chị đi tập thể dục, trên đường về cháu kêu khát và đòi uống nước. Chồng chị định mua nước mía nhưng cô con gái đòi uống trà sữa. Sau khi uống xong trà sữa, bé vẫn ăn tối bình thường và trong bữa ăn không có món gì lạ. Đến đêm, cháu bị đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy liên tục. Sáng ngày hôm sau, khắp người bé nổi ban nên gia đình vội đưa vào bệnh viện cấp cứu. Vào viện, cháu đã được bác sĩ điều trị thải độc, chống dị ứng.
Trước đó, BVĐK tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận bệnh nhân 14 tuổi nhập viện cấp cứu trong tình trạng ngộ độc thực phẩm nặng sau khi mua và sử dụng sản phẩm trà sữa gần nhà. Bệnh nhi bị suy thận, suy gan, rối loạn đông máu, nhiễm trùng tiêu hóa nặng phải thở máy, lọc máu liên tục để loại bỏ các chất độc ra khỏi cơ thể.
Ngoài trà sữa, không ít người còn trở thành nạn nhân của các loại nước giải nhiệt. Chị Nguyễn Thị Sáu (ở Hà Nội) cho rằng, các loại thực phẩm như rau má, râu ngô… lành tính, không có chất độc nên mua về làm nước giải nhiệt, ngày nào cũng uống thay nước lọc. Sau vài hôm, chị thấy cơ thể khó chịu, bụng ì ạch, tiêu chảy. Mua thuốc cầm tiêu chảy nhưng không đỡ, gia đình đưa chị vào viện trong tình trạng mất nước nặng phải bù điện giải.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm (ĐHBK Hà Nội), dị ứng hay ngộ độc thức ăn, nước uống có thể xảy ra với bất kể thực phẩm nào khi chế biến không hợp vệ sinh, có thể khiến người ăn bị nôn trớ, tiêu chảy... Trà sữa nếu được làm đúng cách đảm bảo nguồn gốc nguyên liệu, có xuất xứ rõ ràng và cách pha chế đảm bảo vệ sinh sẽ không gây ra ngộ độc thực phẩm cho người uống.
Việc chế biến trà sữa, trân châu không đảm bảo vệ sinh có thể bị nhiễm khuẩn hoặc nguyên liệu trân châu nhập lậu, sử dụng phụ gia, phẩm màu ngoài danh mục cho phép sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng. Nguy cơ bị nhiễm bẩn với sản phẩm bày bán vỉa hè, đường phố sẽ lớn hơn. Quá trình bảo quản không sạch sẽ hoặc chân tay người làm kém vệ sinh sẽ tăng nguy cơ nhiễm độc.
Trẻ nhỏ sức đề kháng kém, bộ máy tiêu hóa còn yếu nên nguy cơ ngộ độc cao. Trẻ cũng dễ sặc, ngạt vì cố hút hạt trân châu. Cha mẹ nên lưu ý và hạn chế cho trẻ uống trà sữa, nhất là nơi không đảm bảo vệ sinh.
Ngay cả khi chúng ta tự mua trà và sữa về tự làm cũng không tốt. Thứ nhất, do nguyên liệu, thành phần làm trà sữa mua ở chợ hay các cửa hàng chưa chắc đã đảm bảo chất lượng. Thứ hai, việc kết hợp trà và sữa sẽ làm triệt tiêu các công dụng của trà, đẩy nhanh quá trình đào thải canxi của sữa trước khi cơ thể được hấp thu. Hơn nữa, việc tiêu thụ bất cứ loại thực phẩm nào chứa nhiều đường, sữa hàng ngày đều không tốt cho sức khỏe. Điều này có thể dẫn tới nguy cơ tăng cân, béo phì, thừa canxi có thể dẫn đến sỏi thận… Tốt nhất, không nên quá thường xuyên sử dụng món trà này.
Với các loại nước uống giải nhiệt được làm từ những loại thảo dược, lương y Vũ Quốc Trung cho rằng, khi dùng cũng cần phải thận trọng. Không phải loại thảo dược nào cũng lành tính. Khi sử dụng mỗi loại đều có những lưu ý và kiêng cữ riêng, người dùng cần phải nắm rõ. Nếu dùng thảo dược không cẩn thận dễ thành độc dược.
Thể chất người bệnh thuộc hàn mà thường xuyên dùng các loại thảo dược thanh nhiệt sẽ rất nguy hiểm, có thể gây tiêu chảy. Dùng nhiều hoặc lâu dài thuốc có chất lợi tiểu có thể làm mất cân bằng điện giải, tăng đào thải, kém hấp thu một số vi chất cần thiết cho cơ thể như Ca, K... Chẳng hạn như rau má có tính hàn, với những người lạnh bụng không nên dùng. Nếu người huyết áp thấp dùng rau má có thể gây tụt huyết áp đột ngột ảnh hưởng tới sức khoẻ, thậm chí hôn mê.
“Lưu ý, khi sử dụng thảo dược cần được rửa sạch sẽ. Ngoài ra, để tránh ngộ độc khi chọn mua thảo mộc ở dạng khô phải tránh thứ bị ẩm mốc và đã để quá lâu, không còn hoạt chất có lợi mà dễ bị ngộ độc nấm mốc”, lương y Vũ Quốc Trung cho hay.
Điều cần làm khi bị ngộ độc
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho biết, khi bị ngộ độc thực phẩm thường có biểu hiện như nôn mửa, tiêu chảy, chóng mặt, đau bụng, kèm theo sốt… khiến cơ thể mệt mỏi. Nếu không nhận biết, xử lý kịp thời có thể gây hại sức khỏe, thậm chí dẫn tới tử vong. Do đó, khi nhận thấy những biểu hiện nghi bị ngộ độc, cần biết cách xử trí kịp thời.
Theo đó, cần nhanh chóng tìm biện pháp đẩy chất độc ra ngoài cơ thể như nôn, dùng tay kích thích họng đẩy thức ăn và chất độc ra ngoài. Lưu ý, chỉ gây nôn khi bệnh nhân còn tỉnh và khi nôn cần để đầu bệnh nhân cúi thấp hơn ngực để tránh bị sặc vào phổi. Trường hợp trẻ còn quá bé, không nên gây nôn (nên từ 6 tuổi trở lên) vì có thể nguy hiểm đến tính mạng. Sau khi gây nôn, nếu thấy nôn ra được hầu hết thức ăn thì để người bệnh nằm nghỉ, nhưng phải theo dõi sát. Nếu thấy có triệu chứng gì khác lạ, cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt.
Người bị ngộ độc thường mất nước khá nhiều do nôn, tiêu chảy nên bổ sung nước điện giải kịp thời. Trong trường hợp mất nước nặng có thể gây tử vong. Có thể bổ sung bằng uống Oresol hoặc nước lọc pha thêm muối với tỷ lệ 1 lít nước pha thêm 2 thìa cà phê muối tương đương khoảng 10 gr muối… Sau khi sơ cứu mà tình trạng không tiến triển, cần nhanh chóng đưa đến bệnh viện để được hỗ trợ chăm sóc y tế.
