Sỏi mật có nguy hiểm không, biến chứng của sỏi mật như thế nào? Cùng tìm hiểu về căn bệnh này qua bài viết dưới đây.
Tìm hiểu chung về sỏi mật
Sỏi mật là cặn của dịch tiêu hóa, có thể hình thành trong túi mật. Túi mật là một cơ quan nhỏ hình quả lê ở bên phải bụng, ngay dưới lá gan. Túi mật chứa một loại chất lỏng tiêu hóa (gọi là mật) được tiết ra trong ruột non.
Sỏi mật có kích thước vô cùng đa dạng, từ nhỏ như một hạt cát đến lớn như một quả bóng golf. Một số người phát triển chỉ một sỏi mật duy nhất, trong khi những người khác có thể xuất hiện nhiều sỏi mật cùng một lúc.
Sỏi mật có nguy hiểm không? Những người gặp các biến chứng từ sỏi mật thường được yêu cầu phẫu thuật cắt bỏ túi mật. Nếu sỏi mật không gây ra bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nào thì thường không cần điều trị.
Kích thước của sỏi mật rất khác nhau.
Triệu chứng của sỏi mật
Sỏi mật có thể không gây ra dấu hiệu hoặc triệu chứng nào cả. Tuy nhiên, nếu sỏi mật nằm bên trong ống dẫn và gây tắc nghẽn, các triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm:
- Đau đột ngột và tăng nhanh ở phần trên bên phải của bụng;
- Đau đột ngột và tăng nhanh ở trung tâm bụng, ngay dưới xương ức;
- Đau lưng giữa xương bả vai;
- Đau ở vai phải;
- Buồn nôn hoặc nôn mửa;
- Đau sỏi mật có thể kéo dài vài phút đến vài giờ.
Khi nào cần đi gặp bác sĩ?
Nếu bạn lo lắng không biết sỏi mật có nguy hiểm không, hãy đặt lịch hẹn với bác sĩ ngay bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào kì lạ chằng hạn như:
- Đau bụng dữ dội;
- Vàng da và vàng tròng trắng mắt;
- Sốt cao;
- Cảm thấy ớn lạnh.
Nguyên nhân gây ra sỏi mật
Nguyên nhân gây ra sỏi mật hiện vẫn là ẩn số. Các bác sĩ nghĩ rằng sỏi mật có thể xảy ra khi:
- Mật chứa quá nhiều cholesterol:
Thông thường, mật của bạn chứa đủ hóa chất để hòa tan cholesterol được đào thải qua gan. Nhưng nếu gan bài tiết cholesterol vượt quá khả năng hoà tan của mật, lượng cholesterol dư thừa có thể hình thành thành tinh thể và cuối cùng là thành sỏi.
- Mật chứa quá nhiều bilirubin:
Bilirubin là một hóa chất được tạo ra khi cơ thể phá vỡ các tế bào hồng cầu. Một số điều kiện sức khoẻ khiến gan tạo ra quá nhiều bilirubin bao gồm: xơ gan, nhiễm trùng đường mật và một số rối loạn về máu. Lượng bilirubin dư thừa góp phần hình thành sỏi mật.
- Túi mật không rỗng:
Nếu túi mật không rỗng hoàn toàn hoặc với tần suất thấp, mật có thể trở nên cô đặc, góp phần vào việc hình thành sỏi mật.
Các loại sỏi mật
Các loại sỏi mật có thể hình thành trong túi mật bao gồm:
- Sỏi mật cholesterol: Loại sỏi mật phổ biến nhất, thường có màu vàng. Những sỏi mật này hình thành chủ yếu do cholesterol không hòa tan, nhưng đồng thời có thể chứa các thành phần khác.
- Sỏi mật bilirubin: Những viên sỏi màu nâu sẫm hoặc đen hình thành khi mật của bạn chứa quá nhiều bilirubin được gọi là sỏi mật bilirubin.
Các yếu tố rủi ro cho bệnh sỏi mật
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ sỏi mật của bạn bao gồm:
- Giới tính là nữ;
- Từ 40 tuổi trở lên;
- Là người Mỹ bản xứ;
- Là người Mỹ gốc Mexico;
- Thừa cân hoặc béo phì;
- Ít vận động;
- Mang thai;
- Chế độ ăn nhiều chất béo;
- Chế độ ăn nhiều cholesterol;
- Chế độ ăn ít chất xơ;
- Có tiền sử gia đình sỏi mật;
- Bị tiểu đường;
- Có một số rối loạn về máu, ví dụ: thiếu máu hồng cầu hình liềm hoặc bệnh bạch cầu, …;
- Giảm cân quá nhanh;
- Dùng thuốc có chứa estrogen, ví dụ: thuốc tránh thai hoặc thuốc trị liệu bằng hormone, …;
- Bị bệnh về gan.
Biến chứng sỏi mật
Các biến chứng của sỏi mật có thể bao gồm:
- Viêm túi mật:
Câu trả lời cho "Sỏi mật có nguy hiểm không?" là "Có!". Một sỏi mật xuất hiện ở cổ túi mật có thể gây viêm túi mật. Viêm túi mật có thể gây đau bụng nặng nề và sốt cao.
- Tắc nghẽn ống mật:
Sỏi mật có thể chặn các ống dẫn - qua đó mật chảy từ túi mật hoặc gan đến ruột non. Tắc nghẽn ống mật có thể dẫn đến đau bụng dữ dội, vàng da và nhiễm trùng ống mật.
- Tắc nghẽn của ống tụy:
Ống tụy là một ống chạy từ tuyến tụy và kết nối với ống mật chung ngay trước “cửa ngõ” vào tá tràng. Nước tụy - có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa - chảy qua ống tụy.
Sỏi mật có thể gây ra tắc nghẽn trong ống tụy, có thể dẫn đến viêm tụy. Viêm tụy gây đau bụng dữ dội và liên tục, thường phải nhập viện để điều trị.
- Ung thư túi mật:
Những người có tiền sử sỏi mật có nguy cơ mắc ung thư túi mật. Nhưng trường hợp ung thư túi mật rất hiếm, vì vậy mặc dù nguy cơ ung thư tăng cao, khả năng thực sự mắc ung thư túi mật vẫn rất nhỏ.
Phòng ngừa sỏi mật
- Đừng bỏ bữa:
Cố gắng bám sát giờ ăn thông thường của bạn mỗi ngày. Bỏ bữa hoặc nhịn ăn có thể làm tăng nguy cơ sỏi mật.
- Giảm cân từ từ:
Nếu bạn cần giảm cân, hãy nhớ “chậm mà chắc”. Giảm cân nhanh chóng có thể làm tăng nguy cơ sỏi mật. Đặt mục tiêu giảm 1 hoặc 2 pound (khoảng 0,5 đến 1 kg) mỗi tuần.
- Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ:
Bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ trong chế độ ăn uống của bạn, chẳng hạn như trái cây, rau và ngũ cốc.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh:
Béo phì và thừa cân làm tăng nguy cơ sỏi mật. Đạt được trọng lượng khỏe mạnh bằng cách giảm số lượng calo bạn ăn và tăng hoạt động thể chất. Một khi bạn có cân nặng khỏe mạnh, hãy tiếp tục duy trì cân nặng đó bằng cách ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục.
