Cơ sàn chậu suy yếu dần theo tuổi, số lần mang thai và sinh đẻ. Chính vì vậy, việc luyện tập cơ sàn chậu từ sớm sẽ giúp ngăn ngừa và điều trị hiệu quả 80% bệnh són tiểu, són phân mắc tiểu không cầm được, tiểu đêm, đặc biệt cải thiện tăng cảm giác tình dục ở phụ nữ.
 |
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Ths. Bs CKII Nguyễn Thị Bích Thủy - Trưởng khoa tự nguyện 1, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội |
SÀN CHẬU LÀ GÌ?
Sàn chậu được ví như một cái võng hình thành từ nhiều khối cân và cơ đan xen nhau, khối cân và cơ này bám chắc vào phía trước là thành bụng và xương mu, hai bên là khối xương chậu hông, phía sau là cột sống thắt lưng xuống đến xương chậu cùng cụt. Sàn chậu là tổng thể của 3 hệ thống: hệ thống sinh dục (tử cung, âm đạo), hệ thống niệu dưới (bàng quang, niệu đạo), hệ thống tiêu hóa dưới (trực tràng, hậu môn). Sàn chậu còn chứa nhiều hệ thống mạch máu và thần kinh.
Hình ảnh vùng chậu bình thường và khi bị thoát vị bàng quang, sa tử cung. (Ảnh: BSCC)
Nhiệm vụ của sàn chậu là giữ cho các cơ quan này nằm đúng chỗ, không bị sa xuống khi làm việc nặng, vận động chạy nhảy.
Bên cạnh đó, sàn chậu còn có vai trò đóng mở các lỗ đường tiểu, âm đạo, hậu môn, giúp kiểm soát hoạt động đi tiểu và tiểu theo ý muốn, hoạt động tình dục, giúp quá trình sinh dễ dàng hơn. Ba hệ thống này hoạt động hài hòa nhịp nhàng với nhau, hệ thống này nhường nhịn hệ thống kia theo sự điều khiển chủ động của con người.
RỐI LOẠN CHỨC NĂNG SÀN CHẬU NỮ LÀ GÌ?
|
Ths. BS CKII Nguyễn Thị Bích Thủy. |
Theo thống kê cứ 3 phụ nữ đã từng mang thai và sinh đẻ có một người bị són tiểu, gần 50% phụ nữ trên 40 tuổi bị són tiểu, 40% phụ nữ trên 50 tuổi bị sa sinh dục, trong đó cứ 5 người thì có 1 người bị sa từ 2 cơ quan trở lên (sa các tạng trong vùng chậu).
Dưới đây là những biểu hiện rối loạn chức năng sàn chậu:
Đường tiểu:
- Són tiểu sau khi ho, khi chạy nhảy hoặc mang vật nặng;
- Không nín tiểu được theo ý muốn khi mắc tiểu;
- Tiểu đêm hơn 1 lần;
- Tăng hay giảm cảm giác mắc tiểu, tiểu hơn 8 lần/ngày;
- Tiểu khó phải rặn;
- Cảm giác đi tiểu không hết.
Són tiểu là biểu hiện phổ biến gặp ở phụ nữ bị rối loạn chức năng sàn chậu. (Ảnh minh họa)
Đi tiêu
- Són hơi, són phân khi ho, hắt hơi hay chạy nhảy;
- Không giữ được theo ý muốn khi mắc xì hơi hoặc mắc đi tiêu;
- Táo bón kéo dài, đi tiêu khó phải dùng thuốc bơm hoặc thuốc uống;
Đường sinh dục
- Sa tử cung;
- Sa bàng quang;
- Sa trực tràng, ruột.
Rối loạn tình dục
- Giảm cảm giác khi quan hệ;
- Cảm giác cửa mình rộng.
Đau vùng chậu mãn tính
- Đau vùng thắt lưng chậu;
- Đau vùng bụng dưới, vùng cửa mình.
ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN CHỨC NĂNG SÀN CHẬU
Tùy mức độ bệnh lý của bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị nội khoa với vật lý trị liệu hoặc phải phẫu thuật:
Điều trị ban đầu:
- Thay đổi thói quen sinh hoạt;
- Tập luyện cơ sàn chậu theo bài tập hướng dẫn: bài tập kegel co giữ, co nhanh, bài tập phối hợp, bài tập với bóng;
- Tập luyện cơ sàn chậu với máy siêu âm, máy hướng dẫn tập hoặc kích thích điện cơ để nhận biết nhóm cơ cần tập;
- Tập luyện vật lý trị liệu ruột, bàng quang để giúp kiểm soát việc đi vệ sinh.
Tập luyện cơ sàn chậu theo bài tập hướng dẫn càng sớm càng tốt để tránh bị rối loạn chức năng sàn chậu. (Ảnh minh họa)
- Điều trị thuốc khi có viêm nhiễm hoặc thiếu dưỡng âm đạo
Tư vấn sử dụng vòng nâng Pessary điều trị sa tạng chậu, són tiểu
Hiện nay, phương pháp này là tối ưu nhất, không tốn kém, có thể vệ sinh sạch sẽ và không gây ra những biến chứng như phẫu thuật. Đặc biệt không ít bệnh nhân sử dụng vòng nâng một thời gian, khi bỏ ra không còn bị sa sinh dục nữa hay cụ bà 105 tuổi sa tử cung mức độ 4 cũng đặt vòng nâng thành công.
Chỉ định phẫu thuật khi các phương pháp điều trị nội khoa không mang lại kết quả
Phương pháp này cải thiện ngay lập tức chứng tiểu són, tiểu gắng sức nhưng chi phí cao, chưa phải là tối ưu và có thể gây ra nhiều biến chứng như chảy máu, nhiễm trùng và vẫn bị khó tiểu. Khi mảnh ghép lộ ra cũng gây viêm nhiễm, chảy máu… và phải phẫu thuật lại.
PHÒNG TRÁNH RỐI LOẠN CHỨC NĂNG SÀN CHẬU
Cơ sàn chậu suy yếu dần theo tuổi, số lần mang thai và sinh đẻ. Chính vì vậy, những đối tượng sau đây nên luyện tập cơ sàn chậu càng sớm càng tốt:
- Trong độ tuổi sinh đẻ và mãn kinh;
- Mang thai: có tiền sử mang thai lần trước hoặc lần này bị són tiểu, són phân, mất kiểm soát tiêu tiểu, tiểu đêm;
- Sau sinh: bị són tiểu, són phân, mất kiểm soát tiêu tiểu xảy ra trong thai kì hoặc kéo dài hơn 3 tháng sau sinh.
Việc luyện tập cơ sàn chậu từ sớm sẽ giúp ngăn ngừa và điều trị hiệu quả 80% bệnh són tiểu, són phân, mắc tiểu không cầm được, tiểu đêm. Ngoài ra, giúp ngăn ngừa sa sinh dục, và không bị sa nhiều hơn nếu đã sa. Bên cạnh đó, hỗ trợ nâng đỡ trong thai kỳ giúp điều trị són tiểu, són phân trong thai kỳ, sau sinh và đặc biệt, cải thiện đời sống tình dục.
