Thịt trâu, bò gác bếp hay thịt tẩm bột chiên, nem rán,... là những món ngon ngày Tết nhưng nếu chế biến hay ăn không đúng cách có thể sản sinh chất gây ung thư.
Dịp Tết Nguyên đán, tất cả các loại thực phẩm thịt sẽ xuất hiện trên mâm cơm và được chế biến theo nhiều cách khác nhau. Nhiều người quan niệm một cái Tết no đủ là một cái Tết có thịt. Do đó, hầu hết mọi gia đình đều có nhiều món thịt khác nhau như thịt lợn, thịt gà, thịt cá, thịt bò,...
Những loại thịt này không chỉ khiến mâm cơm nhà bạn thêm no đủ mà còn cung cấp cho cơ thể những chất dinh dưỡng thiết yếu, giúp sức khỏe dồi dào hơn trong năm mới. Tuy nhiên cách chế biến thịt có thể làm giảm đi giá trị dinh dưỡng trong thịt và nguy hiểm hơn là gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, thậm chí ung thư.
Có 2 cách chế biến thịt rất ngon nhưng cũng nguy hiểm nhất được dùng không chỉ trong dịp lễ Tết mà cả ngày thường, mọi người nên chú ý hạn chế ăn.
1. Thịt hun khói
Các món thịt trâu, bò, lợn gác bếp mà nhiều gia đình thường mua ăn dịp Tết thực chất là được chế biến theo cách hun khói. Những món ăn này rất phù hợp cho những bữa tiệc đầu năm, có thể dùng để nhắm với rượu bia nên được ưa dùng. Tuy nhiên, những loại thịt này thường được ướp nhiều muối để bảo quản lâu nên vị rất mặn.
Nếu ăn thường xuyên loại thịt này cùng với ăn nhiều các món mặn khác sẽ dễ dẫn đến thừa muối trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Thịt hun khói như thịt trâu, bò gác bếp chứa rất nhiều muối, nếu ăn nhiều dễ dư thừa natri. (Ảnh minh họa)
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người trưởng thành chỉ nên ăn tối đa 5g muối/ngày. Lượng muối này đã tính cả trong thực phẩm và gia vị nêm nếm thêm. Tuy nhiên với các món hun khói như trâu, bò gác bếp đã có đủ lượng muối cho cơ thể trong cả một ngày nên nếu ăn quá nhiều hoặc thêm nhiều món mặn khác sẽ làm tăng hàm lượng nitrit trong cơ thể, chất này sẽ chuyển hóa thành amoni nitrat và có thể gây ung thư tế bào gan.
Hơn nữa, những món thịt này có hàm lượng đạm khá cao vì các vitamin, mỡ đã bị giải phóng hết trong quá trình chế biến. Nguy hiểm hơn, trong quá trình ướp muối và làm khô thịt tươi bằng cách hun khói có thể sẽ sinh ra rất nhiều vi khuẩn và chất gây ung thư.
Các chất gây ung thư trong thực phẩm hun khói là hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) và amin dị vòng (HCA). Các hợp chất này hình thành khi thịt bò, thịt lợn, thịt gia cầm và cá được nấu ở nhiệt độ cao (trên 300 độ F). Viện Ung thư Quốc gia của Mỹ cảnh báo rằng cả HCAs và PAH đều có khả năng gây đột biến, nghĩa là chúng có thể gây ra những thay đổi đối với DNA khiến bạn có nguy cơ mắc một số loại ung thư.
Các chất gây ung thư trong thực phẩm hun khói là hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) và amin dị vòng (HCA). (Ảnh minh họa)
Ngoài ra, trong quá trình xử lý và làm khô thịt xông khói, nếu xử lý không đúng cách sẽ sinh ra một số nấm mốc, nấm mốc này có chứa aflatoxin, đây là một chất cực kỳ dễ gây ung thư.
Do đó, tổn thương gan do ăn thịt hun khói không lớn hơn nhiều so với tổn thương do nghiện rượu gây ra, nhưng cả hai đều là tác nhân chính gây tổn thương gan và nên tránh càng nhiều càng tốt.
2. Thịt chiên rán
Các món chiên rán cũng được dùng phổ biến trong mâm cơm ngày Tết điển hình nhất là món nem rán. Thực tế nếu nhìn vào nguyên liệu của món nem rán sẽ thấy nó khá cân bằng khi ngoài thịt còn có mộc nhĩ, hành lá, miến, một số gia đình còn thêm giá đỗ, cà rốt,... Tuy nhiên, cách chế biến món ăn này mới là điều dễ gây tổn hại tới sức khỏe.
Thực phẩm được chế biến ở nhiệt độ cực cao và chiên rán trong thời gian dài có thể tạo ra benzopyrene, đặc biệt là ở nhiệt độ 270 độ C. Thậm chí khói dầu từ quá trình chiên rán cũng chứa nhiều benzopyrene. Benzopyrene có liên quan tới nguy cơ gây ung thư dạ dày và ung thư phổi, nó cũng sẽ gây ra đột biến trong cơ thể người, tăng nguy cơ mắc bệnh đột biến gen. Tổn thương DNA cũng có thể dẫn đến dị dạng tinh trùng.
Nem rán là món ăn không thể thiếu dịp Tết nhưng nếu chiên lại nhiều lần sẽ dễ sinh chất gây ung thư. (Ảnh minh họa)
Đặc biệt nhiều gia đình khi rán nem có thể dùng dầu đã được chiên trước đó và dùng lại nhiều lần. Việc đồ ăn chiên lại nhiều lần hay chiên quá kỹ cũng sẽ tạo ra acrylamide. Tiêu thụ thực phẩm chứa acrylamide trong thời gian dài có thể dẫn đến suy giảm khả năng học tập, trí nhớ và chức năng nhận thức.
Ăn thế nào để an toàn dịp Tết?
Điều đầu tiên cần nhớ để đảm bảo sức khỏe trong dịp Tết đó là hạn chế ăn những thực phẩm trên. Với món thịt hun khói khi ăn chỉ nên ăn khoàng 50g/ngày và không ăn thường xuyên.
Vì thịt hun khói thường được ướp nhiều muối nên trước khi ăn, bạn có thể rửa thịt để giảm bớt lượng muối. Khi ăn nên kèm thêm nhiều rau xanh vì rau giàu chất chống oxy hóa, giúp thải những chất độc ra khỏi cơ thể.
Với đồ chiên rán tránh dùng dầu chiên lại nhiều lần và lấy lượng vừa đủ ăn, bữa nào ăn hết bữa đó tránh để thừa và chiên lại.
