Trước diễn biến phức tạp của bệnh cúm, một trong những câu hỏi được nhiều người quan tâm là liệu sự bùng phát mạnh mẽ này có liên quan đến biến thể mới của virus Covid-19 hay không?
Cúm nặng hơn là do biến thể mới của Covid gây ra?
Thời tiết lạnh trong giai đoạn chuyển mùa đông xuân tạo điều kiện thuận lợi cho cúm phát triển. Trên thực tế, những ngày gần đây, số ca mắc cúm gia tăng tại nhiều địa phương, trong đó có không ít trường hợp nặng phải nhập viện thở máy, gây lo ngại về nguy cơ bùng phát dịch cúm. Nhiều người còn đặt ra câu hỏi liệu sự gia tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh cúm năm nay có liên quan đến biến thể mới của Covid-19 hay không?
Trước những thắc mắc này, TS.BS. Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy giải đáp: “Cúm và COVID-19 đều là bệnh đường hô hấp do virus gây ra, đồng thời có một số triệu chứng tương tự như: sốt, ho, mệt mỏi,... nhưng COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra, trong khi nguyên nhân của bệnh cúm đến từ virus Influenza. Hai loại virus này thuộc những nhóm khác nhau, có cấu trúc khác biệt. Ngoài có dấu hiệu ban đầu gần giống nhau thì nguyên nhân gây bệnh của cả hai không liên quan đến nhau, biến thể virus mới của COVID-19 không phải nguyên nhân khiến bệnh cúm nghiêm trọng hơn”.
Bác sĩ Hùng cho hay, mùa cúm năm nay nghiêm trọng hơn không liên quan đến biến thể virus mới của Covid-19.
Bác sĩ Hùng giải thích thêm, mặc dù biến thể mới của Covid-19 không phải là nguyên nhân gây ra sự gia tăng mức độ nghiêm trọng của cúm, nhưng giai đoạn giãn cách do Covid-19, các biện pháp phòng dịch như: đeo khẩu trang, giãn cách xã hội đã giúp giảm sự lây lan của cúm mùa.
Khi các biện pháp này được nới lỏng, virus cúm có cơ hội bùng phát mạnh hơn, đặc biệt trong bối cảnh miễn dịch cộng đồng đối với cúm có thể đã suy giảm sau nhiều năm ít tiếp xúc với virus này. Nghĩa là, điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc cúm hoặc các biến chứng nguy hiểm liên quan đến cúm, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi, trẻ em hay người có bệnh lý nền.
Làm sao để phân biệt cúm với Covid-19 và các bệnh hô hấp khác?
Theo TS.BS. Lê Quốc Hùng, cúm mùa là một bệnh nhiễm trùng cấp tính đường hô hấp do các chủng virus cúm Influenza gây ra, phổ biến nhất là cúm A và B. Trong khi đó, Covid-19 là bệnh do virus SARS-CoV-2 gây ra, với nhiều biến thể khác nhau như: Alpha, Delta, Omicron,…
Cúm thường có thời gian ủ bệnh ngắn, chỉ từ 1-4 ngày, triệu chứng xuất hiện khá đột ngột. Người bệnh có thể đang khỏe mạnh bình thường, nhưng chỉ sau một đêm đã cảm thấy mệt mỏi, đau nhức, sốt cao. Có thể có các biểu hiện của viêm đường hô hấp trên như: đau ngực, khó thở, dẫn đến viêm phổi.
Trong khi đó, Covid-19 có thời gian ủ bệnh lâu hơn, từ 2-14 ngày, trung bình khoảng 5 ngày. Các triệu chứng thường khởi phát chậm hơn, không rầm rộ như cúm. Dấu hiệu đặc trưng của Covid-19 mà cúm hiếm khi có là mất vị giác, khứu giác, nghĩa là bệnh nhân có thể ăn uống bình thường nhưng không còn cảm nhận được mùi vị. Ngoài ra, ở những bệnh nhân có biến chứng nặng có thể xuất hiện các triệu chứng cảnh báo gồm: ho nhiều, tức ngực, khó thở, sốt cao.
Cúm khác với bệnh cảm thông thường, có thể dẫn đến biến chứng nặng. (Ảnh minh họa).
Nhìn chung, cả cúm và Covid-19 đều lây qua đường giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc gần với người khác, đồng thời có nhiều triệu chứng chung như: sốt, ho, mệt mỏi,… thậm chí gây viêm phổi ở một số trường hợp. Tuy nhiên, không chỉ Covid-19 có những triệu chứng giống cúm, mà bác sĩ Hùng còn cho hay, có rất nhiều bệnh nhiễm virus đường hô hấp khác cũng có thể gây ra các triệu chứng giống cúm, chẳng hạn:
- Virus hợp bào hô hấp (RSV) gây viêm phổi ở trẻ.
- Adenovirus có thể gây sốt cao, đau họng, viêm kết mạc cùng lúc là nguyên nhân của hội chứng sốt - viêm họng - viêm kết mạc.
- Parainfluenza virus gây viêm thanh khí phế quản (croup) và nhiễm trùng hô hấp dưới.
- Bocavirus: thường gặp ở trẻ nhỏ.
“Vì có quá nhiều điểm tương đồng, các triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu nên nếu chỉ dựa vào biểu hiện bên ngoài, rất khó để biết bệnh nhân đang mắc cúm, Covid-19 hay những bệnh nhiễm virus đường hô hấp khác. Việc xét nghiệm RT-PCR hay xét nghiệm nhanh kháng nguyên là cách nhanh và chính xác nhất để xác định bệnh. Để tránh các trường hợp xấu nhất, khi có dấu hiệu mắc bệnh, bệnh nhân nên thăm khám càng sớm càng tốt”, bác sĩ Hùng nói.
Bên cạnh đó, bác sĩ Hùng cũng lưu ý, cúm mùa không phải bệnh cảm lạnh thông thường, có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, chúng ta có thể phòng ngừa nhờ tiêm vaccine. Do đó, người dân nên chủ động tiêm phòng cúm hằng năm, đặc biệt là những nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như: người cao tuổi, người có hệ miễn dịch yếu, người mắc các bệnh nền, bệnh mạn tính, bệnh ung thư, phụ nữ chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai, trẻ em dưới 5 tuổi,...
